الازهر توصیه های سیسی را گوش نمی دهد

دیپلماسی ایرانی: امسال دیپلماسی ایرانی دهمین سال از یادداشت های متوالی سرکیس نعوم را متفاوت از سال های گذشته منتشر می کند، چرا که امسال آگاهی بیشتری از او و دیدگاه هایش دارد. در دیداری که در تهران با او داشتم متوجه شدم که او ایران را دوست دارد، طرفدار انقلاب اسلامی است "چرا که با ظلم مخالف است" و می گوید حکومت سابق ایران را که حکومت شاهنشاهی بوده، حکومت ظالمی می دانسته که اراده ای از خود نداشته است. با سیاست های امریکا مخالف است و آن را در جهت استثمار کشورهای دیگر و تصاحب اختیار و توانایی هایشان می داند اما واقعگراست و اعتقاد دارد نمی توان امریکا را نادیده گرفت. می گوید در طول بیست سال سفر مداومی که به امریکا داشته و با مقام های مختلف فعلی و سابق امریکایی در ارتباط بوده و گفت وگو داشته است، امریکا را خوب می شناسد. امریکا را به خاطر مردمان خوبش، دنیای پیشرفته اش و زندگی مدرنش دوست دارد، اما همواره به سیاست های سلطه جویانه امریکا انتقاد داشته است. او همچنین می گوید که ارزش قلمش را بالاتر از هر چیز می داند و هرگز حاضر نیست آن را بفروشد. نعوم همچنین گفت با وجود این که می توانسته از سال ها قبل شناسنامه امریکایی بگیرد اما این کار را برای خود خفت می داند و هرگز حاضر به انجام این کار نشده است و هر دفعه مانند هر شهروند لبنانی به سفارت امریکا می رود و برای سفر به این کشور ویزا می گیرد. 

سرکیس نعوم حدود دو ماه قبل از این که به امریکا برود و یادداشت های هر ساله اش را تهیه کند، در ایران بود. برای همین توانستیم امسال با او هماهنگ کنیم که بر خلاف دو سال اخیر، یادداشت هایش را به طور کامل در اختیار ما قرار دهد تا شامل محدودیت هایی که روزنامه النهار برای خوانندگانش ایجاد کرده است، نشویم. در این جا دیپلماسی ایرانی آخرین بخش از سلسله یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند:

در دیدارم با یکی از «اماراتی های» ساکن واشنگتن که با دقت و به حد کفایت و جدیت آنچه می گذرد را زیر نظر دارد و روابط نزدیکی با بسیاری از مقامات عالی رتبه امریکا دارد و از تجربه آنها و بسیاری از اتفاقاتی که پشت پرده می گذرد، خبر دارد، گفتم: «از اخوان المسلمین و مصر و الازهر شریف گفتی. ما همیشه می بینیم که با وجود اعتدالی که در مواضع الازهر هست، نوعی رویارویی نه چندان داغ بین آن با عبد الفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر بر سر تفسیرهای دینی و اجتهادهای قدیمی که ربطی به به کلام پروردگار در قرآن کریم ندارد، وجود دارد. رئیس جمهوری مصر بررسی مجدد مسائل را خواستار شده و اینکه نوعی به روز رسانی صورت بگیرد و پوشش دینی از بسیاری از مسائلی که تروریست ها بهانه کارهایشان قرار داده اند، برداشته شود، در حالی که الازهر این خواسته را رد کرده است. به نظرت دلیل این رویارویی نه چندان داغ میان الازهر و سیسی چیست؟»

جواب داد: «دلیلش این است که الازهر بر حفظ استقلال خود که از قرن ها پیش به دست آورده است، اصرار دارد، نمی خواهد کسی چه قدرت رسمی کشور چه هر گروه داخلی یا خارجی دیگر بر آن مسلط شود.»

نظر دادم: «بعضی مصری ها که اتفاقا بعضی از آنها سمت های "رسمی" دارند، می گویند که نفوذی از سوی "اخوان المسلمین" در الازهر از مدت ها پیش وجود داشته است و گرنه مصر واقعا مثل سابق مذهبی محسوب نیست که الآن بعضی از مردمش شعبه ای از اندیشه تروریسم دینی را پذیرفته اند. و می گویند که این مساله به نوعی بر ارتش مصر به نوعی تاثیر می گذارد.»

گفت: «واقعیتش من چیزی در این زمینه نمی دانم.»

گفتم: «در آخر اخوان جماعت خودشان را در مصر به دست مصری ها و دیگران تاسیس کردند و در خارج از آن هم گسترشش دادند. همچنین بسیاری از گروه های تروریستی که در پشت دین خود را قایم کرده اند نیز از رحم آن خارج شده، و در دنیای اسلام منتشر شده و این چیزی است که خیلی ها بر آن تاکید کرده اند.»

گفت: «این حرف صحیح است. اما ما و مصر به عنوان کشور و الازهر و عربستان سعودی به این اعتبار که آنها دشمنمان هستند با آنها می جنگیم.»

پرسیدم: «آیا موضوع اعلام "معامله قرن" بعد از انتخابات اسرائیل که هنوز نهایی نشده ]در آن موقع نهایی نشده بود[ و بعد از  انتخابات ریاست جمهوری امریکا تمام خواهد شد؟»

با خنده جواب داد: «این "معامله" چارچوبی مکتوب دارد. چرا الآن اعلام نمی شود؟ برای این که انتخابات برای "بی بی" نتانیاهو و ترامپ وجود دارد. البته نتانیاهو اول از همه از آن استفاده کرد اما نه به اندازه کافی. و ترامپ تلاش می کند از آن استفاده کند. اما با مشکلات بسیار خطرناکی مثل گسترش ویروس "کرونا" و مثل مشکل نفت که زیر سایه اختلافات روسیه و عربستان به وجود آمد، همچنین مثل سقوط قیمت سهام امریکا بعد از موفقیتی که ترامپ در این زمینه به دست آورده بود که اکنون باعث شده همه نسبت به اقتصاد نگران شوند، اقتصادی که ترامپ موفقیت هایی در آن به دست آورده بود و می توانست جایگاهش را برای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری تضمین کند. به هر حال هیچ راه حل مسالمت آمیزی میان "بی بی" و "ابو مازن" (محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان فلسطینی) وجود ندارد. در حالی که اگر ابو مازن "پرید" یا "رفت" چه کسی جایش را خواهد گرفت؟ هیچ کس. و این مشکلی است.»

بعد از آن از لبنان صبحت شد. در پایان صحبتهایمان این اماراتی مشهور مقیم واشنگتن گفت: «امارات و عربستان و امریکا در گذشته به گونه ای تحرکات خود را تنظیم می کردند که حمایت از لبنان باشد و مردم هم از آن سود ببرند، برای همین لبنان به خارج تکیه داشت و هیچ کاری جز این که خارج به او بگوید انجام نمی داد. الآن کسی آمادگی ندارد چیزی به لبنانی ها بدهد.» 

نکته: "امارات و عربستان و امریکا از لبنان در گذشته حمایت کردند اما الآن هیچ کس حاضر نیست به ملت لبنان کمک کند برای این که الآن "نسبتا به خود متکی" شده است و مثل سابق به حرف کسی گوش نمی کند." 

پایان.