آقای مکرون چرا هوای یهود را دارید اما مسلمانان را نه؟!

نویسنده: رضا رسالت، کارشناس روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: آزادی اندیشه الزاما با محدودیت هایی روبه روست و هیچ کس منکر ان نیست که روزنامه ها نه می توانند به طور نامشروع حیثیت اشخاص را لکه دار کنند و نه می توانند اسراری را که از دفاع ملی قابل تفکیک نیستند، منتشر کنند. با این حال جامعه آزادمنش آن است که این محدودیت ها را در حداقل آن اعمال کند تا هم از خودکامگی جلوگیری شود و هم از گسیختگی پیوندهای اجتماعی ممانعت به عمل آید. بدیهی است که تحصیل چنین تعادلی همواره موجب ناسازگاری ها و بعضا سوء استفاده ها از اصل آزادی بیان می شود. 

طبق ماده 11 اعلامیه حقوق بشر مورخ 1948 که مقدمه قانون اساسی 14 اکتبر 1958 فرانسه برای آن ارزش قانون اساسی قائل شده، مبادله آزاد افکار و عقاید از ارزشمندترین حقوق انسان است و بنابراین شهروندان می توانند ازادانه گفت و گو کنند، بنویسند و منتشر کنند، مگر اینکه از این آزادی سوء استفاده شود که در آن صورت خود قانون با آن برخورد خواهد کرد. 

دادگاه اروپایی حقوق بشر نیز تصریح می کند که یک جامعه دموکراتیک به وسیله تکثرگرایی، رواداری و روح عدم تنگ نظری، شناسایی می شود و در نتیجه آزادی بیان شامل آزادی اطلاعات و افکار است و تنها استثنای آن این است که چنین آزادی برای شخصی که اظهارات او با جامعه یا گروهی از افراد جامعه برخورد می کند و آنها را مرعوب یا نگران می کند در تزاحم باشد که در آن صورت چنین اظهاراتی مصداق آزادی بیان نخواهد بود. 

در جریان اساعه ادب به ساحت مقدس پیامبر عظیم الشان (ص) در فرانسه و اظهارات خارج از ادب رئیس جمهوری این کشور، حتی اگر از دریچه مفاهیم پر رنگ و لعابی مثل حقوق شهروندی و نظایر آن نیز به موضوع بنگریم، باز هم سوء استفاده از آزادی بیان محکوم است، چه برسد به آنکه بر اساس آمارهای منتشر شده، نزدیک به 6 میلیون نفر از فرانسوی ها مسلمان هستند. مسلمانان نقش مؤثر و غیر قابل انکاری در جامعه فرانسه دارند و حداقل به عنوان شهروند باید به آنها احترام گذاشته شود. فرانسوی ها برای توجیه مبارزه با حجاب و قوانینی که برای محدود کردن پوشش بانوان مسلمان در ملأ عام وضع کرده اند، می گویند که با نمادهای آشکار و جلب توجه کننده دینی مخالف هستند! حال سؤال اینجاست که مگر توهین به یک پیامبر الهی نماد آشکار بی دینی و  نشان دهنده یک مسلک سردرگم و  در راستای جلب توجه مردم  نیست؟ چرا با این اقدامات برخوردی نمی شود؟!

از طرف دیگر یهودی ستیزی و توهین به ارزش های یهودی در فرانسه غیرقانونی و ممنوع است و حکومت فرانسه به این بسنده نکرده و انتقاد از اسرائیل را نیز ممنوع کرده است. به موجب تصویب مجلس فرانسه مبارزه با ایدئولوژی صهیونیسم (ایدئولوژی رژیم اسرائیل) نوعی یهودی ستیزی است و مستوجب عقاب و مجازات است. بنا بر اظهارات آقای ماکرون نفی مشروعیت اسرائیل نیز جرم و نوعی ممنوع از یهودی ستیزی است. رئیس جمهور به اصطلاح آزادی خواه فرانسه که در برابر اسلام ستیزی دم فرو می بندد و از آزادی فرانسه دم می زند، پرونده سنگینی در حمایت از اسرائیل و محدودکردن آزادی در فرانسه و ممنوع کردن انتقاد از یهودیان و اسرائیل در فرانسه دارد. 

آزادی بیان بی شک به معنای آزادی توهین و آزادی نابود کردن میراث بشری و ارش های اخلاقی نیست. نکته قابل تامل همین جاست که برداشت های متفاوت از آزادی، آزادی بیان،‌ ارزش ها و اصول، از دید انسان غربی «آزادی بدون انسان» آزادی است که نباید به او تجاوز کرد و اگر در همان غرب به یکی از ارزش های آزادی فی المثل «حجاب» تجاوز شد، مانعی نیست؛ چرا چون او آزادی همراه با انسانیت و ارزش را برنمی تابد. هم از این روست که هابز و استیوارت میل تعریف های نزدیک به همی از آزادی را برای انسان غربی ارائه می دهند. از دید آنان آزادی در حقیقت نبود مانع است. به این معنی که آزادی باید لاقید و بدون وجود محدودیت ها هرچند ارزشی و به نفع انسان باشد. 

در پایان به نظر می رسد چنین ممنوعیت هایی مستقیماً با مفاد مربوط به آزادی ادیان که در اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل مصوب سال 1948 و نیز کنوانسیون حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی اروپا مصوب سال 1950، در تضاد است. واکنش های ناهمگون فرانسه به حادثه شارلی ابدو و تصویب قانون منع حجاب در این کشور یک بار دیگر و این بار عریان تر از همیشه، نقض جدی ادعاهای فرانسه در طرفداری، اعتقاد و پیگیری حقوق بشر و آزادی های انسانی در روابط با کشورها و ادیان دیگر را بر ملا کرد.