چرا کشورهای منطقه به اقلیم نگاه امنیتی دارند

نویسنده: پرهام پوررمضان، پژوهشگر اندیشکده روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: اقلیم کردستان در عراق از مناظر گوناگون اعم از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است. این منطقه از نظر جغرافیایی در شمال کشور عراق واقع شده است. 

یک مسئله جالب در رابطه با این اقلیم این است که این منطقه از به استقلال رسیدن عراق در سال 1932 تا به امروز به دنبال جدایی از این کشور است. 

اگر برای این اقلیم سه موج جدایی طلبانه ترسیم کنیم باید گفت در ابتدا این منطقه در سال 1991 توانست شمایلی از حکومت خود مختار را تجربه کند اما با وجود دولت صدام حسین این مساله تا حدودی کنترل می شد اما با سقوط دولت صدام حسین در سال 2004 میلادی نخبگان سیاسی این اقلیم به این نتیجه رسیدند که باید حکومت این منطقه را به شکلی جدید در بیاورند تا بتوانند از حکومت مرکزی به نوعی عدم تبعیت را جلوه کنند به همین دلیل به سمت الگوی حکمرانی فدرالی رفتند و به نوعی یک فدرالیسیم هویت محور را بر این اقلیم استوار ساختند. در نهایت در موج سوم این اقدام باید به بر گزاری یک همه پرسی در سال 2017 اشاره کرد که محتوای این همه پرسی به جدایی طلبی این اقلیم از کشور عراق اشاره می کرد. نتیجه این همه پرسی رای مثبت مردم این اقلیم بود، که این مساله می تواند بر آینده این اقلیم و کشور عراق تاثیرات فزاینده ای بگذارد. اما در عالم سیاست هیچ اقدامی بدون اثرات مثبت یا منفی نمی تواند باشد در این یادداشت بر آنم تا بتوانم به صورت مختصر مطالبی را در باب این پیامدها بیان کنم. 

در ابتدا باید گفت اولین مسئله در این اقدام این است که اقلیم کردستان به دلیل موقعیت ژئوپلتیکی خود برای ارتباط با کشور های دیگر به ناچار باید از مرزها و امکانات همسایگان خود کمک بگیرد. در پی این عمل، یعنی همه پرسی، در یک اقدام مشترک کشور های همسایه با این اقلیم توانستند در یک سری اقدامات دیپلماتیک عملا این منطقه را به یک انزوای یک جانبه بکشانند و همین امر سبب شد که این اقلیم به یک انزوای ژئوپلتیکی تحمیلی برسد. 

در گام بعدی می توان اینگونه برداشت کرد که اقلیم کردستان در خود مختاری سیاسی باید به معشیت مردم نیز توجه می کرد که با قرار گرفتن در انزوای ژئوپلتیکی تحمیلی به سمت تحریم تجاری نیز توسط همسایگان رفت و همین امر باعث وجود ناـرامی هایی در این منطقه شد.

در نهایت باید به این مسئله اشاره کرد که این انزوا نخبگان سیاسی این اقلیم را به ارتباط گیری پنهان با اسرائیل ترغیب کرد و باعث شد که  به دلیل این ارتباط کشورهای همسایه به نوعی دلیل مستحکم تری برای تحریم این اقلیم داشته باشند. دلیل این امر این است که دولت اسرائیل دشمن مشترک ملت های منطقه است. شاید بعضی از کشورها این چالش امنیتی را درک نکرده باشند اما در هویت یک مسئله کاملا درست و صحیح است که باعث می شود منطقه نا امن شود. 

در برداشتی آینده پژوهانه باید گفت که ارتباط اقلیم کردستان عراق با رژیم صهیونیستی باعث ایجاد یک گفتمان نا امنی در منطقه و باب شدن ارتباط سایر اقوام با این رژیم می شود.