ترکیه در تدارک عملیات بزرگ نظامی در شمال عراق و سوریه

دیپلماسی ایرانی: روز گذشته یاشار گولر، وزیر دفاع ترکیه به عراق سفر کرد و با مقامات ارشد این کشور از جمله عبداللطیف رشید، رئیس جمهوری، محمد شیاع السودانی، نخست وزیر و همتای عراقی خود دیدار و گفت وگو کرد. 

حدود دو هفته پیش از این ابراهیم کالین، رئیس سازمان امنیت ترکیه، میت، نیز به عراق سفر کرده بود و با مقامات ارشد عراقی از جمله رئیس جمهوری و نخست وزیر این کشور دیدار کرده بود. 

مقامات آگاه عراقی به دیپلماسی ایرانی اطلاع دادند که هدف از سفر این دو مقام ارشد ترکیه به بغداد آن هم به فاصله کوتاه، در جریان گذاشتن دولت عراق برای انجام یک حمله گسترده به شمال این کشور با هدف آن چیزی است که ترکیه مبارزه با گروه های تروریستی پ.ک.ک اعلام کرده است. به گفته این منابع، ارتش ترکیه عملیات گسترده نظامی ای را برای حمله به شمال عراق تدارک دیده است. این منابع همچنین گفتند که کالین به طرف عراقی گفته است که دولت آنکارا تصمیم خود را گرفته و حمله به شمال عراق که در نوع خود حمله ای بزرگ خواهد بود به زودی انجام خواهد شد و دولت آنکارا تمایل دارد دولت عراق را در جریان عملیات، قبل از آغاز آن، قرار دهد.

مقامات ترکیه همچنین به همتایان عراقی خود گفته اند که تعهد می دهند در انجام این عملیات آسیبی به شهروندان عادی نرسد و صرفا افراد تروریست پ.ک.ک هدف قرار بگیرند.

این در حالی است که تیم ‌های صلح‌ساز جامعه (CPT)، گزارش‌هایی منتشر کردند که نشان می‌دهد ۲۴ غیرنظامی بر اثر عملیات ارتش ترکیه در اقلیم شمال عراق در سال ۲۰۲۳ جان خود را از دست داده‌اند که با اظهارات مقامات ترکیه از جمله وزارت امور خارجه این کشور مغایرت دارد. بنابراین معلوم نیست دولت ترکیه تا چه اندازه می تواند به تعهدی که به دولت عراق در این زمینه داده است پایبند باشد.

عملیات ترکیه که می رود مدت کوتاهی بعد از حمله موشکی ایران به مقری در اربیل انجام شود که ایران اعلام کرده مقر افراد وابسته به موساد اسرائیل بوده، ناخرسندی مقامات عراقی را به دنبال داشته است. به گونه ای که دولت محمد شیاع السودانی، خود را در معرض فشارهای افکار عمومی می بیند و نمی داند چگونه حمله احتمالی ترکیه به خاک عراق را برای افکار عمومی توجیه کند.

محمد شیاع السودانی در دیدار با وزیر دفاع ترکیه تاکید کرد که امنیت عراق و ترکیه همانند همه کشورهای همسایه به یکدیگر ارتباط دارد و انجام سفرها و دیدارها میان مقامات دو کشور هماهنگی و تفاهم بیشتر عراق و ترکیه در زمینه حمایت از امنیت و ثبات را موجب می‌شود.

نخست‌وزیر عراق همچنین بر پایبندی کشورش به اصول قانون اساسی تاکید کرد که بر مبنای آنها استفاده از اراضی عراق برای تجاوز به کشورهای همسایه ممنوع است. وی گفت که اقدامات متعددی در این زمینه به ویژه در نوار مرزی بین عراق و ترکیه انجام شده است.

در عین حال السودانی تاکید کرد که عراق هر گونه آسیب به حاکمیت خود و هر گونه تسویه حساب در خاک خود را قویا رد می‌کند.

نخست وزیر عراق همچنین بر لزوم محافظت از امنیت سوریه که با امنیت ملی عراق و ترکیه ارتباط دارد تاکید کرد.

یاشار گولر نیز به نوبه خود ضمن ابلاغ سلام و درود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به مقامات عراقی، تاکید کرد که کشورش برای حفظ همکاری‌های دوجانبه با عراق و هماهنگی مشترک در زمینه مبارزه با تروریسم و نیز پروژه‌های راهبردی تمایل زیادی دارد.

این در حالی است که گفته می شود ارتش ترکیه در چارچوب این عملیات قصد دارد عملیات مشابهی را نیز در شمال سوریه علیه نیروهای مدافع خلق کرد انجام دهد. 

دولت ترکیه به طرف های عراقی گفته است که حمله اش به شمال عراق و سوریه که به گفته آن با هدف مبارزه با گروه های تروریستی کردی از جمله پ.ک.ک انجام می شود با حمایت ناتو و ایالات متحده انجام می شود. مقامات ترکیه همچنین گفته اند که برای انجام این عملیات با طرف های اقلیم کردستان در هماهنگی کامل هستند و آنها هیچ مخالفتی در این زمینه ابراز نکرده اند.

در همین رابطه برخی منابع گزارش می دهند که موافقت ترکیه با عضویت سوئد در ناتو بعد از آن انجام شد که پیمان آتلانتیک شمالی به آنکارا قول مساعد داد تا از حملاتش به شمال عراق و سوریه علیه نیروهای پ.ک.ک حمایت کند.

بعد از دیدارهای وزیر دفاع ترکیه، نخست وزیر عراق با مقامات ارشد دولتش و همچنین رئیس جمهوری این کشور تشکیل جلسه داد و ابعاد احتمالی حمله ترکیه به شمال عراق را مورد بررسی قرار داد.

این همه در حالی است که در عراق نگرانی های بسیاری از نیات اعلام نشده ترکیه در انجام چنین عملیاتی وجود دارد. به ویژه که اخیرا یک شبکه تلویزیونی ترکیه نقشه جدیدی را از ترکیه به نمایش گذاشت که در آن بخش هایی از شمال عراق و سوریه به همراه قبرس و بخش هایی از یونان و ارمنستان جزء خاک ترکیه گنجانده شده اند. برای همین بسیاری بیم آن دارند که ترکیه با انجام چنین عملیاتی درصدد پیاده کردن نقشه خود برای گسترش دامنه جغرافیایی اش باشد.

ترکیه چندین سال است که در حال انجام عملیات نظامی در شمال عراق است در حالی که هیچ کدام از این عملیات ها با رضایت دولت عراق انجام نشده است. عملیات پنجۀ ببر آخرین آنها بوده که کارزاری زمینی است که از ۱۷ ژوئن ۲۰۲۰ شروع شده است. طبق این عملیات نیروهای مسلح ترکیه ۲۲۲ کیلومتر مربع از منطقه شمال عراق را اشغال کرده اند. طی این عملیات تا کنون دست کم ۷ شهروند کُرد غیرنظامی کشته شده‌ است. اهداف حملات در این عملیات‌ها در کوهستان قندیل، منطقۀ سنجار و مخمور بوده و به ادعای مقامات ترکیه ظاهراً مواضع حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) هدف قرار داده می‌شود.