عربستان میان چکش ترامپ و سندان مشکلات داخلی گرفتار است

نویسنده: خالد بن راشد الخاطر

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد هزینه حمایت ایالات متحده از عربستان بر دوش این پادشاهی سنگینی می کند واین مساله عربستان را به دلیل تحولات بازار نفت و چالش های فزاینده داخلی و خارجی با گزینه های سخت و ضد و نقیضی روبه رو کرده است.

اگر فرض را بر آن بگیریم که نظام حاکم بر عربستان همچنان برای بقای خود به حمایت آمریکا نیاز دارد پس باید هزینه آن را از طریق نفت پرداخت کند و این مساله در حال حاضر با دو شرط سرازیر شدن بی وقفه نفت عربستان به آمریکا و عدم تعرض به رونق و شکوفایی بازار نفت صخره ای آمریکا مواجه است. اما همین دو شرط به کاهش حمایت آمریکا از عربستان و یا به افزایش هزینه آن حمایت منجر می شود چرا که تامین حمایت از عربستان با میزان نیاز به نفت این کشور گره خورده است و با افزایش تولید نفت آمریکا این نیاز از بین می رود و در نتیجه نیاز به تامین امنیت عربستان معنای خود را از دست می دهد.

همه نشانه ها حاکی از آن است که با رونق پیدا کردن بازار نفت صخره ای آمریکا توجه واشنگتن به منطقه نیز نسبت به گذشته رو به کاهش رفت و هم زمان ترامپ بی پروا و به صورت علنی از افزایش هزینه های تامین حمایت از عربستان، سخن گفت. پس اگر عربستان اجازه دهد بازار نفت صخره ای آمریکا رونق پیدا کند این مساله در درجه نخست، نیاز به نفت خود این کشور را از بین می برد و به لغو حمایت از آن می انجامد و مهمتر اینکه بازار رقابت با عربستان که اقتصادش تک محصولی است و نیاز به قیمت بالای نفت دارد، داغ تر می شود و این یعنی دشواری و چالش های اقتصادی بیشتری برای این کشور است. در چنین شرایطی اگر عربستان تولید را افزایش و قیمت ها را کاهش دهد در این صورت به ضرر بازار نفت صخره ای عمل کرده است و با این اقدام چه بسا حمایت آمریکا از خود را از دست دهد و اگر تولید را کاهش و قیمت ها را افزایش دهد ممکن است خشم ترامپ را برانگیزد که از هر راهی برای رسیدن مجدد به قدرت تلاش می کند.

طرف های آمریکایی قیمت هر بشکه نفت را 50 تا 70 دلار مناسب می بینند و اگر نفت از این قیمت کمتر شود، یک تهدید برای تولید کنندگان نفت صخره ای به شمار خواهد رفت و اگر بیش از آن افزایش پیدا کند، به خشم ترامپ می انجامد چرا که از فرصت های پیروزی اش در انتخابات می کاهد. 

در چنین شرایطی که عربستان برای موازنه بودجه، عمل به تعهدات مرتبط با هزینه های عمومی، ایجاد فرصت های شغلی و مقابله با چالش های فزاینده روبه روست و نیاز به بالا رفتن قیمت نفت دارد چه باید بکند؟ این کشور عملا با بن بست مواجه شده چرا که به اقتصاد خود تنوع نبخشیده و به درآمدهای نفتی متکی شده است که روزی ذخایر آن به اتمام خواهد رسید.

علاوه بر آن معاملات خرید و فروش اسلحه بین دو کشور در چند دهه عربستان را به بزرگترین خریدار اسلحه در جهان تبدیل کرده است. آخرین معامله نزدیک به نیم تریلیون دلار در آغاز ریاست ترامپ بود. با این حال به نظر می رسد زرادخانه تسلیحاتی عربستان به دلیل ناتوانی در استفاده از آن و عدم آموزش نیروهای نظامی به موازات خریدهای تسلیحاتی، ناکارآمد و بی فایده است. این پادشاهی با وجود این زرادخانه قادر به دفاع از خود نبوده و نیست وهمواره نیاز به حمایت آمریکا داشته است. جالب اینکه آمریکا خود بحران می آفریند و خود برای مقابله با آن بحران اسلحه می فروشد. کشورهای شورای همکاری از منشا بحران برای مقابله با آن بحران، بیشترین اسلحه ممکن را می خرند و در عین حال از آن کشور که مسبب آن است درخواست حمایت می کنند.

این پادشاهی هم اکنون در میان چکش ترامپ و سندان چالش های اقتصادی قرار گرفته است. تکیه بر حمایت های خارجی به دلیل شرایط پیش آمده روزی به پایان خواهد رسید همچنان که ذخایر نفت پایدار نخواهد ماند و همین دو مساله تهدیدی برای بقا در راس قدرت خواهد بود اما آیا این مساله خاندان حاکم بر عربستان را برای مرحله ای که ذخایر نفتی و حمایت های خارجی به پایان می رسد، آماده خواهد کرد؟

منبع: الشرق (قطر) / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11