شرق آسیا در آستانه‌ی انفجار بزرگ
شی جین‌پینگ در تماس تلفنی با دونالد ترامپ بار دیگر تایوان را «بخشی جدایی‌ناپذیر از چین» خواند و تأکید کرد که بازگشت این جزیره به «سرزمین مادری» یک «روند تاریخی تغییرناپذیر» است.
به گزارش دفاع‌پرس، «شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین، در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور آمریکا، بار دیگر بر ادعای پکن درباره مالکیت جزیره تایوان تأکید کرد. وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که شی جین‌پینگ، بازگشت تایوان به سرزمین مادری را «بخشی جدایی‌ناپذیر از نظم بین‌المللی پس از جنگ جهانی دوم» توصیف کرده است؛ نظمی که به گفته او، در نتیجه مبارزه مشترک چین و آمریکا علیه «فاشیسم و میلیتاریسم» شکل گرفت. این سخنان در حالی بیان شد که تنش‌ها بر سر تایوان، این جزیره خودگردان دموکراتیک، در هفته‌های اخیر به شدت افزایش یافته است.
شی: چین هرگز از ادعای مالیک بر تایوان عقب‌نشینی نمی‌کند
چین همواره تایوان را بخشی از خاک خود می‌داند و حتی استفاده از زور برای «اتحاد مجدد» را محتمل می‌پندارد. در مقابل، دولت دموکراتیک تایوان این ادعا‌ها را قاطعانه رد می‌کند. «چو جونگ تای» نخست‌وزیر تایوان، روز سه‌شنبه در مقابل پارلمان این جزیره تأکید کرد: «تایوان کشوری کاملاً مستقل و دارای حاکمیت است. برای ۲۳ میلیون نفر مردم ما، واژه «بازگشت» هیچ معنایی ندارد. این موضوع کاملاً روشن است.»
موضوع تایوان تنها بخش اصلی این گفت‌وگوی تلفنی نبود، بلکه زمینه‌ساز تنش‌های دیپلماتیک تازه‌ای نیز شده است. در هفته‌های اخیر، اختلاف شدید پکن و توکیو بر سر اظهارات سانائه تاکایچی، نخست‌وزیر جدید ژاپن، بالا گرفته است. تاکایچی اخیراً اعلام کرده بود که توکیو ممکن است در صورت حمله به تایوان، مداخله نظامی کند. در نتیجه این اظهارات، میزان سفر گردشگران چینی به ژاپن کاهش یافته، فروش غزا‌های دریایی ژاپنی ممنوع شده و رویداد‌های فرهنگی مشترک دو کشور لغو شدند.
خانم تاکایچی روز سه‌شنبه فاش کرد که خود نیز با دونالد ترامپ تلفنی گفت‌و‌گو کرده و درباره محتوای مکالمه ترامپ با شی جین‌پینگ تبادل نظر کرده‌اند. وی به خبرنگاران گفت که دو طرف دیدگاه‌های گسترده‌ای در خصوص تقویت اتحاد ژاپن–آمریکا و چالش‌های منطقه هند–پاسیفیک رد و بدل کرده‌اند، اما جزئیات بیشتری ارائه نداد. نکته قابل توجه این بود که این تماس تلفنی به پیشنهاد خود ترامپ انجام شده بود.
با این وجود، ترامپ در یادداشت خود در شبکه اجتماعی تروث سوشال، هیچ اشاره‌ای به موضوع حساس تایوان نکرد و صرفاً از «روابط فوق‌العاده قوی» دو کشور سخن گفت. اما طبق بیانیه وزارت خارجه چین، ترامپ در مکالمه به شی جین‌پینگ گفته است که آمریکا «کاملاً اهمیت موضوع تایوان برای چین را درک می‌کند».
علاوه بر تایوان، شی و ترامپ درباره موضوعات دیگری نیز رایزنی کردند. شی جین‌پینگ بر لزوم تداوم «آتش‌بس شکننده تجاری» میان دو کشور تأکید کرد. این آتش‌بس، حاصل دیدار موفق آنها در اواخر اکتبر در کره جنوبی بود. این دیداری پس از شش سال، نخستین دیدار حضوری رئسای‌جمهور دو اقتصاد بزرگ جهان به شمار می‌رفت.
در آن نشست، چین پذیرفت که برای یک سال محدودیت‌های صادراتی خود بر مواد معدنی حیاتی که چین در استخراج و فرآوری آنها تقریباً انحصار جهانی دارد و برای صنایع خودرو، الکترونیک و دفاع نقشی کلیدی دارند، به حالت تعلیق درآمد. در مقابل، آمریکا کاهش تعرفه‌ها بر برخی کالا‌های چینی را پذیرفت و چین متعهد شد تا پایان سال جاری میلادی دست‌کم ۱۲ میلیون تن و در سال ۲۰۲۶ حداقل ۲۵ میلیون تن سویای آمریکایی خریداری کند.
شی جین‌پینگ در تماس دوشنبه، از ترامپ خواست که «شیب مثبت» روابط را حفظ کنند و دیدار کره جنوبی را «تنظیم مجدد مسیر کشتی عظیم روابط چین–آمریکا» توصیف کرد. ترامپ نیز لحنی خوش‌بینانه داشت و گفت: «این تماس، ادامه‌ای بر دیدار بسیار موفق سه هفته پیش ما در کره جنوبی بود… اکنون می‌توانیم به تصویر بزرگ‌تر بیندیشیم.» اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، اعلام کرده که واشنگتن امیدوار است تا پیش از تعطیلات روز شکرگزاری (پنج‌شنبه این هفته) توافق نهایی تأمین مواد معدنی نادر با پکن را به سرانجام برساند.
جنگ اوکراین نیز از دیگر محور‌های گفت‌و‌گو بود. ترامپ که پایان سریع این جنگ را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده، از موضع چین به عنوان میانجی بالقوه استقبال کرده است. شی جین‌پینگ بار دیگر بر حمایت پکن از پایان هرچه سریع‌تر این درگیری نزدیک به چهار ساله تأکید کرد.
در مجموع، این مکالمه تلفنی، ترکیبی از هشدار‌های جدی درباره تایوان و تلاش همزمان برای حفظ ثبات نسبی در روابط تجاری و سیاسی دو قدرت غرب و شرق بود. در حالی که سایه اختلاف بر سر تایوان همچنان بر روابط این دو سنگینی می‌کند، هر دو طرف نشان دادند که مایل‌اند کشتی پرتلاطم روابط چین–آمریکا را از غرق شدن در طوفان‌های تازه حفظ کنند تادر سفر برنامه‌ریزی‌شده ترامپ به پکن در آوریل آینده، فرصت تازه‌ای برای مذاکره فراهم شود.
نظر شما :