خیر و شر تحریم‌ها و محدودیت‌های آن

نویسنده: رابرت کافمن (Robert G. Kaufman)

دیپلماسی ایرانی: در حال حاضر ایالات متحده علیه سی کشور دنیا، تحریم هایی را با جامعیت و شدت متفاوت اعمال می کند. کارایی این اقدامات به برهم کنش متغیرها بستگی دارد – تعریف موفقیت، اهرم رقابت پذیری طرفین، وسعت و عمق ائتلافی که این تحریم ها را اعمال می کند، در دسترس بودن روزنه های جایگزین اقتصادی برای دولت های هدف، گستاخی و بی پروایی در ارداه سیاسی دولت هدف و آستانه خطر دولت هدف. ایالات متحده چه موقع، چگونه، و چطور از تحریم ها استفاده می کند؟

تحریم ها می توانند گزینه مکملی باشند اما نباید جایگزینِ یک راهبرد جامع برای دفاع، بازدارندگی یا ترغیب دشمن در راستای تغییر رفتارش باشد. بدون تهدید معتبری از زور، تحریم ها نه تنها شکست نمی خورند، بلکه حتی مشوق رفتار های تحریک آمیز تر دولت هدف نیز می شوند.

کارایی تحریم ها نه تنها به اهرم نظامی و اقتصادی بستگی دارد، بلکه اراده و توانمندی برای تحمیل تحریم های شخص ثالث بر کشورهایی که اثر این تحریم ها را خنثی می کنند نیز باید وجود داشته باشد. ترکیبی از تحریم های فلج کننده دولت دونالد ترامپ علیه ایران به همراه تهدید به تحریم کشورهای اروپایی در صورت نادیده گرفتن تحریم ها، صادرات نفت ایران را تا 80 درصد و هزینه های نظامی اش را تا 20 درصد کاهش داد.

حتی تحریم های موثر هم می تواند پیامدهای ناخواسته ای از تسریع خشونت در پی داشته باشند. مثلا تحریم جامع رئیس جمهور روزولت در مورد ژاپن در تابستان سال 1941 – از جمله سوخت هواپیما – ژاپن را وادار به انجام خطای مهلک در حمله به پرل هاربور کرد، اشتباهی که از لحاظ تاکتیکی فوق العاده بود اما یک ریسک فاجعه بار راهبردی به حساب می آمد.

حتی تحریم های موثر به نقطه ای می رسند که پس از آن بازده کاهشی دارند. به عنوان مثال، تحریم های سازمان ملل علیه عراق پس از سال 1991، به طرز موفقیت آمیزی توانایی صدام حسین برای بازیابی قدرت نظامی متعارفش را تضعیف کردند. این تحریم ها تا سال 2003، به علت گسستگی رو به ازدیاد و آسیب های نامناسبی که به مردم بی گناه عراق وارد می کرد، کارایی خود را از دست داده بودند.

تحریم ها وقتی در بهترین حالت کار می کنند که گسترده ترین ائتلاف از اراده ها در کنار یکدیگر در راستای هدف مورد نظر، تحریم را اعمال کنند، بدون اینکه گروگان توافق بین المللی شوند. بدین منظور ایالات متحده اگر یک مسئله را تهدیدی جدی قلمداد می کند، نباید آن را در چرخه بوروکراسی شورای سازمان ملل و منوط به وتوهای چین، روسیه، و فرانسه کند.

از اقدامات با موفقیت مصنوعی یا علامت دهی اخلاقی بدون توجه به پیامدهای تحریم اجتناب کنید. معیارهای معتبری برای موفقیت یک تحریم بلافاصله پس از بحران وجود دارد. سرنگونی یک رژیم، یا رام کردن خوی جنگ طلبی کشور هدف. تحریم ها در صورتی از آزمون احتیاط راهبردی عبور می کنند، که هزینه خشونت را افزایش دهند و یا فایده اطمینان بخشی به متحدان بیش از هزینه آسیبی باشد که به آمریکایی ها یا افراد بی گناه وارد می شود.

در تصمیم گیری در مورد چگونگی اعمال تحریم ها باید به دقت رابطه بین اهداف و ابزار و پیامدهای پیش بینی شده و پیش بینی نشده از دوره های اقدام جایگزین را ارزیابی کرد. آیا ما با دقت ارزیابی کرده ایم که تحریم ها بیش از آنکه به ما آسیب بزنند به دشمنان ما آسیب می زنند؟ آیا ما اراده سیاسی، توانمندی نظامی و شفافیت راهبردی لازم برای ادغام تحریم ها به طرز ماهرانه ای در قالب یک راهبرد گسترده تر شامل زور و دیپلماسی را داریم؟ آیا ما یک استاندارد قانع کننده برای تعیین موفقیت، و انعطاف پذیری برای کالیبره کردن دوباره تحریم های اعمالی بر مبنای تغییر شرایط را داریم؟

منبع: هوور اینستیتیو/ تحریریه دیپلماسی ایرانی