نوید فاضلی گفت: «چابهار، تنها بندر ایران در اقیانوس هند است که می‌تواند توازن ژئواستراتژیک جدیدی را در منطقه ایجاد کند و جایگاه ایران به‌عنوان بازیگر مرکزی اقتصاد منطقه را تثبیت نماید.»
ادامه مطلب
محسن شریف‌خدائی می نویسد: استفاده از اقتصاد به عنوان ابزار قدرت، پدیده‌ای تازه نیست. در گذشته‌های دور، امپراتوری‌ها از کنترل مسیرهای تجاری، اعمال تعرفه‌های سنگین یا محروم‌سازی اقتصادی برای تضعیف رقبای خود بهره می‌بردند. یونان باستان، روم و بعدها قدرت‌های استعماری اروپایی، همگی از ابزارهای اقتصادی برای تحمیل اراده سیاسی خود استفاده می‌کردند.
ادامه مطلب
مهشید جمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در حقیقت تحریم‌ها به ابزاری فزاینده برای تنبیه و اعمال فشار بر دولت‌ها تبدیل شده‌اند و در مقایسه با گزینه‌های پرریسک‌تر و پرهزینه‌تری مانند مداخلات نظامی، ترجیح داده می‌شوند.
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: ایران در سیاست خارجی‌اش، نه میان دو انتخاب، بلکه میان دو بن‌بست حرکت کرده است؛ غربی که با تحریم و تهدید نقش ایران را انکار میکند، و شرقی که با وعده‌های بی‌سرانجام، آن را در حاشیه نگه می‌دارد. این دو مسیر با همه تفاوت‌های‌شان به یک نقطه مشترک می‌رسند، ایران همچنان در جست‌وجوی جایگاهی است که نه اهدا می‌شود، نه خریدنی است، بلکه باید ساخته شود در نظمی جهانی که پیوسته آن را به حاشیه می‌راند.
ادامه مطلب
مهشید جمالی و محمد جمالی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسند: هرچند اقلام بشردوستانه نظیر دارو و تجهیزات پزشکی به‌طور رسمی از تحریم‌ها معاف هستند، اما تاثیرات غیرمستقیم آن بر واردات داروهای خاص و کم‌یاب را نمی‌توان انکار کرد. این در حالی است که حقوق بین‌الملل صراحتا بر حق دسترسی کودک به بالاترین سطح سلامت تاکید دارد. تحریمهای بازگشتی با در نظر گرفتن معافیت‌های بشردوستانه، می‌توانند به‌طور غیرمستقیم اما سیستماتیک، حقوق اساسی کودکان را نقض کنند.
ادامه مطلب
ترکیه روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که در همسویی با فشارهای بین‌المللی علیه ایران و برای محدودکردن برنامه هسته‌ای این کشور، دارایی‌های شماری از افراد و نهادهای مرتبط با این برنامه را مسدود کرده است. بر‌اساس گزارش یورونیوز و خبرگزاری‌های ترکیه، این اقدام در پی فرمانی از سوی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، انجام شده و شامل افراد و شرکت‌هایی می‌شود که در بخش‌های مختلف مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران فعالیت دارند.
ادامه مطلب
محمدرضا یوسفی شیخ‌رباط می نویسد: در پی کاهش درآمدهای ارزی، سیاست‌های بانک مرکزی نیز تحت تأثیر قرار گرفته و نرخ ارز دچار نوسان خواهد شد. این روند، تولید ملی را تضعیف کرده و موجب افزایش تورم خواهد شد. با‌این‌حال، باید توجه داشت که تحریمهای سازمان ملل به‌طور مستقیم ناظر بر صادرات نفتی نیستند.
ادامه مطلب
سیاوش قدوسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هوش مصنوعی نه یک انتخاب، بلکه عامل تعیین‌کننده جایگاه کشورها در نظم بین‌الملل است. در چنین فضایی، پرسش کلیدی این است: ایران چگونه می‌تواند مانع عقب‌ماندگی فناورانه خود شود و آیا هوش مصنوعی می‌تواند به ابزاری برای خنثی‌سازی تحریم‌ها تبدیل شود؟
ادامه مطلب
غلامرضا نظربلند می نویسد: برجام هم به سر آمد و فرجام بدی به دنبال آورد. در این بدفرجامی همه دست‌اندرکاران بازیگری کردند و نقش آفریدند. برجام نه یک‌شبه خلق شد و نه زادروز او ۱۰ سال پیش در چنین موقعی بود. اگر نگوییم برجام روزی چشم به جهان گشود که برنامه هسته‌ای ایران کلید زده شد، عمری کوتاه‌تر از بیست‌وچند سال هم نمی‌توان برای آن قائل شد.
ادامه مطلب
کوروش احمدی می نویسد: بعد از انجام اسنپ‌بک، یک سؤال مهم این است که آیا چین و روسیه می‌توانند کمک مؤثری به ایران برای کاهش اثرات بازگشت قطع‌نامه‌ها بکنند یا خیر. در سه زمینه در تئوری امکان چنین کمکی وجود دارد ۱- اجرانشدن شش قطعنامه اعاده‌شده، ۲- ایجاد مانع و اخلال در کار کمیته تحریم ۱۷۳۸ و پنل کارشناسی ۱۹۲۹ و ۳- جلوگیری از انجام اقدامات جدید از سوی شورای امنیت علیه ایران. توضیحاتی در این سه مورد به شرح زیر قابل ذکر است:
ادامه مطلب
این تحریم‌ها از طریق مکانیسمی به نام «بازگشت تحریم‌ها» که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی گنجانده شده بود، اعمال شد و در حالی اعمال می‌شود که اقتصاد ایران از قبل در حال رکود است.
ادامه مطلب
سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تحریم‌ها ایران را در وضعیت دوگانه‌ای قرار داده‌اند: از یک سو مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های انرژی کشور شده‌اند و از سوی دیگر، انگیزه‌ای تازه برای نوآوری و بازآفرینی فراهم کرده‌اند.
ادامه مطلب
بازگشت رسمی قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران در ساعت ۳:۳۰ بامداد دیروز یکشنبه، نقطه آغاز یک مرحله تازه در تقابل حقوقی و دیپلماتیک میان تهران و غرب است. از یک‌سو، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی با تاکید بر فعالسازی مکانیسم اسنپ‌بک، مدعی هستند تمامی تحریمهای تعلیق‌شده شورای امنیت دوباره برقرار شده و ایران موظف به اجرای کامل آن‌هاست. در سوی دیگر اما، ایران به همراه روسیه و چین این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی می‌دانند و معتقدند روند بازگشت تحریم‌ها ناقض نص صریح قطعنامه ۲۲۳۱ و تعهدات برجامی غرب است.
ادامه مطلب
بازگشت تحریم‌ها عملا تروئیکا از روندهای آینده پیرامون پرونده هسته ای به حاشیه خواهد رفت. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به این تحولات تأکید کرده بود که «تروئیکای اروپایی با آغاز این بازی، نه‌تنها پیروز نخواهد شد، بلکه از روندهای دیپلماتیک آتی نیز کنار گذاشته خواهد شد.» با این حرف عراقچی، تقریبا مسجل خواهد شد که تروئیکا وظیفه تخریب دیپلماسی را انجام داده و دیگر کارکردی برای واشنگتن ندارند. و به طریق اولی، اهمیت خود را برای تهران هم از دست داده اند. لذا حلقه تصمیم‌گیری میان تهران، واشنگتن، مسکو و پکن محدودتر می‌شود.
ادامه مطلب
جمشید پرویزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در پیچاپیچ بازی سایه‌ها و مهار پلکانی یک حقیقت تلخ و پایدار خود را نمایان کرده است که خروج بی هزینه از پرونده هسته‌ای ایران برای هیچ یک از طرفین متصور نیست. هرچه زمان می‌گذرد نه تنها هزینه‌‌ها کاهش نمی‌یابد، بلکه بازیگران این صحنه پرچالش ناچارند در عمق عمیق‌تری از پیچیدگی‌ها، با فاکتورهای جدید و بهای سنگین تری به توافق دست یابند.
ادامه مطلب
این واقعیت که مکانیسم ماشه در حال اجرا در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود، یادآوری میکند که زمان برای کشورهای غربی رو به اتمام است. دلیل این امر این است که اگر تا آن تاریخ راه‌حل دائمی پیدا نشود، دوره تمدید این مکانیسم برای ایران منقضی شده و تمدید نخواهد شد، به این معنی که استفاده قانونی از آن متوقف می‌شود.
ادامه مطلب
سید محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مکانیسم ماشه، که در برجام به‌عنوان سازوکاری حقوقی برای تضمین پایبندی طرفین طراحی شد، اکنون به ابزاری سیاسی برای اعمال فشار حداکثری بدل شده است. در ظاهر، این سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها را دنبال میکند؛ اما در باطن، درگیر ساختاری عمیق‌تر است: بازتولید تحریمهای قهری به‌عنوان ابزاری برای تغییر رفتار یک کشور از طریق فشار اقتصادی و اجتماعی. این روند نه‌تنها حاکمیت ایران را هدف قرار می‌دهد، بلکه بنیان‌های اجتماعی و انسانی آن، به‌ویژه کودکان، را نیز متزلزل می‌سازد.
ادامه مطلب
عاطفه شهسوار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نوشته قصد داریم با نگاهی جامعه‌شناختی به بررسی پیامدهای فعالسازی مکانیسم ماشه در ایران بپردازیم و ببینیم این موضوع چگونه روی جامعه ایران، از اقتصاد و سیاست گرفته تا روان و رفتار مردم، تأثیر می‌گذارد.
ادامه مطلب
کیومیرث اشتریان می نویسد: «راه» با «راه‌حل» متفاوت است. «راه» ضرورتا به حل بحران نمی‌انجامد اما «راه‌حل» در پی گشایش است. در معضله «اسنپ‌بک» تلاش سیاست‌گذار باید اولویت «راه‌حل» بر «راه» باشد. «راه» پیشنهادی در مجلس طرح خروج از ان‌پی‌تی و ممنوعیت مذاکره است و «راه‌حل» دولت (یا وظیفه دولت) یافتن سازوکار توافقی است. این دو باید مکمل هم باشند.
ادامه مطلب
از نظر تقویت قوا، هدف اصلی ایران بازگرداندن قابلیت‌های دفاع هوایی و موشکی خود خواهد بود که در جنگ به شدت آسیب دیده‌اند. سیترینوویچ معتقد است که تا زمانی که این کار انجام نشود، آنها «تصمیمات استراتژیکی در مورد مسئله هسته‌ای نخواهند گرفت».
ادامه مطلب
حامد نقی‌لو می نویسد: هم‌زمان با پیچیده‌ترشدن معادلات ژئوپلیتیکی منطقه، نقش روسیه در کنار ایران از یک شراکت سیاسی به یک پرسش راهبردی تبدیل شده است: کرملین در مسیر ثبات قدم می‌زند یا در معماری بحران‌ها نقش ایفا میکند؟
ادامه مطلب
احمد ذوالفقاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: درصورت فعالسازی مکانیسم ماشه، فروپاشی برجام و بازگشت تحریمهای فصل هفتم سازمان ملل رخ خواهد داد. این اقدامات با واکنش‌‌‌های مسئولین ایرانی همراه شد؛ به گونه‌‌‌ای که ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرد:« کمیسیون امنیت ملی در حال تدوین طرحی است که به موجب آن در صورت فعالسازی مکانیسم ماشه، دولت ملزم به خروج از NPT است».
ادامه مطلب
اسفندیار خدایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به شرایطی که حمله اسرائیل و آمریکا ایجاد کرده، یعنی آشی که نتانیاهو و ترامپ برای ما پخته‌اند، حصول توافق در این فرصت کوتاه، خیلی سخت به نظر می‌رسد.
ادامه مطلب
سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ابتدا خلاصه‌ای از وضعیت کره شمالی و لیبی را که به هوش مصنوعی ارائه شده بود، مرور می‌کنبم و سپس، نتایج تحلیلی و پیشنهادی هوش مصنوعی را بدون دخل و تصرف بازگو خواهیم کرد.
ادامه مطلب
کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مکانیسم ماشه نه پایان راه، بلکه نقطه‌ای است برای بازتعریف استراتژی‌ها و ساختن آینده‌ای پایدارتر و مقتدرانه‌تر برای ایران در منظومه پیچیده خاورمیانه.
ادامه مطلب
محمد محمودی‌کیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: به نظر می‌رسد فعالسازی مکانیسم ماشه می‌تواند شکل دیگری از جنگ علیه ایران باشد که در آن به جای موشک و پهپاد، از تحریمهای فلج‌کننده استفاده می‌شود. این سناریو به ویژه با توجه به نزدیک شدن به تاریخ انقضای برخی محدودیت‌های برجام (اکتبر ۲۰۲۵) محتمل‌تر شده است.
ادامه مطلب
فاطمه خادم‌شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چشم‌انداز آینده برجام و این مسیر دیپلماتیک، ترکیبی از صبر و هوشمندی، حفظ خطوط قرمز و تعامل با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی است. برای ایران ادامه دیپلماسی صبورانه، حفظ استقلال راهبردی و جلوگیری از تشدید تنش‌ها اهمیت فراوان دارد. تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در کنار مذاکرات هسته‌ای باید به سیاست‌های کلان افزوده شود تا منافع امنیتی راهبردی ایران به شکل کامل حفظ شود. در مقابل، کشورهای اروپایی که نقش میانجی دارند، باید برای ارائه تضمین‌های ملموس‌تر، ایجاد سازوکارهای اجرایی قوی و حفظ استقلال سیاسی خود در برابر فشارهای آمریکا تلاش کنند.
ادامه مطلب
اکبر فیجانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هرچند جنگ ترکیبی آمریکا و متحدانش علیه ایران اهداف گوناگونی دارد، در حال حاضر هدف اصلی از تهدیدات نظامی و موضع گیری های متناقض، ایجاد تفرقه، سردرگمی و تشتت در تصمیم گیری و کنش و واکنش مقامات ایران و افزایش نومیدی و بی اعتمادی ملت است.
ادامه مطلب
در مجموع باید اذعان داشت که تشدید تنش‌ها میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه نشست شورای حکام، نشان‌دهنده پیچیدگی‌های دیپلماتیک در پرونده هسته‌ای ایران است. یادداشت حقوقی تهران که ادعاهای آژانس درباره «جاسوسی» را رد کرده، بر تعهد ایران به حفظ حقوق خود در چارچوب NPT تأکید دارد. این واکنش، همراه با هشدارهای قاطع مقامات ایرانی به اروپا و آمریکا، نشان می‌دهد که تهران هرگونه فشار سیاسی را غیرقابل قبول می‌داند و آماده اقدامات متقابل است.
ادامه مطلب
این همکاری به ایجاد شبکه‌ای پنهان از پرداخت‌ها شامل انتقال طلا و استفاده از کشورهای واسطه برای دور زدن تحریمهای غرب نیز انجامیده و روابط در هم تنیده‌ای را به وجود آورده و اجرای کنترل‌های صادراتی را برای ایالات متحده و متحدانش دشوارتر کرده است.
ادامه مطلب