تحریم

چالش‌های واردات دارو از مسیرهای هوایی

مکانیسم ماشه؛ تهدیدی علیه حق سلامت کودکان

مهشید جمالی و محمد جمالی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسند: هرچند اقلام بشردوستانه نظیر دارو و تجهیزات پزشکی به‌طور رسمی از تحریم‌ها معاف هستند، اما تاثیرات غیرمستقیم آن بر واردات داروهای خاص و کم‌یاب را نمی‌توان انکار کرد. این در حالی است که حقوق بین‌الملل صراحتا بر حق دسترسی کودک به بالاترین سطح سلامت تاکید دارد. تحریم‌های بازگشتی با در نظر گرفتن معافیت‌های بشردوستانه، می‌توانند به‌طور غیرمستقیم اما سیستماتیک، حقوق اساسی کودکان را نقض کنند.

ادامه مطلب

پیشگامی ترکیه در همراهی با تحریم‌های شورای امنیت و فشار بر ایران را در سایه تحولات منطقه‌ای

همسایگی در  پیچ منافع

‌ترکیه روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که در همسویی با فشارهای بین‌المللی علیه ایران و برای محدودکردن برنامه هسته‌ای این کشور، دارایی‌های شماری از افراد و نهادهای مرتبط با این برنامه را مسدود کرده است. بر‌اساس گزارش یورونیوز و خبرگزاری‌های ترکیه، این اقدام در پی فرمانی از سوی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، انجام شده و شامل افراد و شرکت‌هایی می‌شود که در بخش‌های مختلف مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران فعالیت دارند.

ادامه مطلب

چه در پیش رو است؟

اقتصاد ایران پس از مکانیسم ماشه

محمدرضا یوسفی شیخ‌رباط می نویسد: در پی کاهش درآمدهای ارزی، سیاست‌های بانک مرکزی نیز تحت تأثیر قرار گرفته و نرخ ارز دچار نوسان خواهد شد. این روند، تولید ملی را تضعیف کرده و موجب افزایش تورم خواهد شد. با‌این‌حال، باید توجه داشت که تحریم‌های سازمان ملل به‌طور مستقیم ناظر بر صادرات نفتی نیستند.

ادامه مطلب

ابزاری که می‌‌توان از آن استفاده بهینه کرد

هوش مصنوعی؛ قربانی محدودیت یا کلید نجات اقتصاد ایران پس از ماشه؟

سیاوش قدوسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هوش مصنوعی نه یک انتخاب، بلکه عامل تعیین‌کننده جایگاه کشورها در نظم بین‌الملل است. در چنین فضایی، پرسش کلیدی این است: ایران چگونه می‌تواند مانع عقب‌ماندگی فناورانه خود شود و آیا هوش مصنوعی می‌تواند به ابزاری برای خنثی‌سازی تحریم‌ها تبدیل شود؟

ادامه مطلب

چه باید کرد؟

تدبیری برای پسابرجام بی‌فرجام

غلامرضا نظربلند می نویسد: برجام هم به سر آمد و فرجام بدی به دنبال آورد. در این بدفرجامی همه دست‌اندرکاران بازیگری کردند و نقش آفریدند. برجام نه یک‌شبه خلق شد و نه زادروز او ۱۰ سال پیش در چنین موقعی بود. اگر نگوییم برجام روزی چشم به جهان گشود که برنامه هسته‌ای ایران کلید زده شد، عمری کوتاه‌تر از بیست‌وچند سال هم نمی‌توان برای آن قائل شد.

ادامه مطلب

تهران و آینده پساماشه

آیا چین و روسیه می‌توانند به ایران کمک کنند؟

کوروش احمدی می نویسد: بعد از انجام اسنپ‌بک، یک سؤال مهم این است که آیا چین و روسیه می‌توانند کمک مؤثری به ایران برای کاهش اثرات بازگشت قطع‌نامه‌ها بکنند یا خیر. در سه زمینه در تئوری امکان چنین کمکی وجود دارد ۱- اجرانشدن شش قطع‌نامه اعاده‌شده، ۲- ایجاد مانع و اخلال در کار کمیته تحریم ۱۷۳۸ و پنل کارشناسی ۱۹۲۹ و ۳- جلوگیری از انجام اقدامات جدید از سوی شورای امنیت علیه ایران. توضیحاتی در این سه مورد به شرح زیر قابل ذکر است:

ادامه مطلب

محاسبات مخاطره‌آمیز ترامپ

تشدید فشارهای اقتصادی با فعال شدن مکانیسم ماشه

این تحریم‌ها از طریق مکانیسمی به نام «بازگشت تحریم‌ها» که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی گنجانده شده بود، اعمال شد و در حالی اعمال می‌شود که اقتصاد ایران از قبل در حال رکود است.

ادامه مطلب

ایران و فشار تکنولوژیک:

از محدودیت تحریمی تا رهبری انرژی هوشمند

سید کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: تحریم‌ها ایران را در وضعیت دوگانه‌ای قرار داده‌اند: از یک سو مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های انرژی کشور شده‌اند و از سوی دیگر، انگیزه‌ای تازه برای نوآوری و بازآفرینی فراهم کرده‌اند.

ادامه مطلب

تهران قطعنامه‌های بازگشتی را بی‌اعتبار می‌داند

جدال حقوقی با غرب

بازگشت رسمی قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران در ساعت ۳:۳۰ بامداد دیروز یکشنبه، نقطه آغاز یک مرحله تازه در تقابل حقوقی و دیپلماتیک میان تهران و غرب است. از یک‌سو، ایالات متحده و تروئیکای اروپایی با تاکید بر فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک، مدعی هستند تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده شورای امنیت دوباره برقرار شده و ایران موظف به اجرای کامل آن‌هاست. در سوی دیگر اما، ایران به همراه روسیه و چین این اقدام را فاقد وجاهت حقوقی می‌دانند و معتقدند روند بازگشت تحریم‌ها ناقض نص صریح قطعنامه ۲۲۳۱ و تعهدات برجامی غرب است.

ادامه مطلب

آینده پرونده هسته‌ای ایران پس از نشست شورای امنیت

ساعت صفر برجام

بازگشت تحریم‌ها عملا تروئیکا از روندهای آینده پیرامون پرونده هسته ای به حاشیه خواهد رفت. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در واکنش به این تحولات تأکید کرده بود که «تروئیکای اروپایی با آغاز این بازی، نه‌تنها پیروز نخواهد شد، بلکه از روندهای دیپلماتیک آتی نیز کنار گذاشته خواهد شد.» با این حرف عراقچی، تقریبا مسجل خواهد شد که تروئیکا وظیفه تخریب دیپلماسی را انجام داده و دیگر کارکردی برای واشنگتن ندارند. و به طریق اولی، اهمیت خود را برای تهران هم از دست داده اند. لذا حلقه تصمیم‌گیری میان تهران، واشنگتن، مسکو و پکن محدودتر می‌شود.

ادامه مطلب

بازی روی لبه:

راهبردهای مهار و گزینه‌های ایران

جمشید پرویزی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در پیچاپیچ بازی سایه‌ها و مهار پلکانی یک حقیقت تلخ و پایدار خود را نمایان کرده است که خروج بی ‌هزینه از پرونده هسته‌ای ایران برای هیچ‌ یک از طرفین متصور نیست. هرچه زمان می‌گذرد نه تنها هزینه‌‌ها کاهش نمی‌یابد، بلکه بازیگران این صحنه پرچالش ناچارند در عمق عمیق‌تری از پیچیدگی‌ها، با فاکتورهای جدید و بهای سنگین ‌تری به توافق دست یابند.

ادامه مطلب

اوضاع خطرناک می‌شود؟

اسنپ‌بک و تشدید فشارها بر ایران

این واقعیت که مکانیسم ماشه در حال اجرا در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود، یادآوری می‌کند که زمان برای کشورهای غربی رو به اتمام است. دلیل این امر این است که اگر تا آن تاریخ راه‌حل دائمی پیدا نشود، دوره تمدید این مکانیسم برای ایران منقضی شده و تمدید نخواهد شد، به این معنی که استفاده قانونی از آن متوقف می‌شود.

ادامه مطلب

ابزاری برای تهدید بنیان‌های اجتماعی

مکانیسم ماشه، بازتولید تحریم‌های قهری و تهدید نظام‌مند حقوق کودکان ایرانی

سید محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مکانیسم ماشه، که در برجام به‌عنوان سازوکاری حقوقی برای تضمین پایبندی طرفین طراحی شد، اکنون به ابزاری سیاسی برای اعمال فشار حداکثری بدل شده است. در ظاهر، این سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها را دنبال می‌کند؛ اما در باطن، درگیر ساختاری عمیق‌تر است: بازتولید تحریم‌های قهری به‌عنوان ابزاری برای تغییر رفتار یک کشور از طریق فشار اقتصادی و اجتماعی. این روند نه‌تنها حاکمیت ایران را هدف قرار می‌دهد، بلکه بنیان‌های اجتماعی و انسانی آن، به‌ویژه کودکان، را نیز متزلزل می‌سازد.

ادامه مطلب

پیامدهای آن برای ایران چه خواهد بود

نگاهی جامعه‌شناختی به فعال سازی مکانیسم ماشه

عاطفه شهسوار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در این نوشته قصد داریم با نگاهی جامعه‌شناختی به بررسی پیامدهای فعال‌سازی مکانیسم ماشه در ایران بپردازیم و ببینیم این موضوع چگونه روی جامعه ایران، از اقتصاد و سیاست گرفته تا روان و رفتار مردم، تأثیر می‌گذارد.

ادامه مطلب

راه با راه حل متفاوت است

اسنپ‌بک؛ «راه» مجلس و «راه‌حل» دولت

کیومیرث اشتریان می نویسد: «راه» با «راه‌حل» متفاوت است. «راه» ضرورتا به حل بحران نمی‌انجامد اما «راه‌حل» در پی گشایش است. در معضله «اسنپ‌بک» تلاش سیاست‌گذار باید اولویت «راه‌حل» بر «راه» باشد. «راه» پیشنهادی در مجلس طرح خروج از ان‌پی‌تی و ممنوعیت مذاکره است و «راه‌حل» دولت (یا وظیفه دولت) یافتن سازوکار توافقی است. این دو باید مکمل هم باشند.

ادامه مطلب

تصمیمات استراتژیک تهران در گرو بازگشت توانایی‌هاست

جنگ دوم اسرائیل علیه ایران، در شک و تردید

از نظر تقویت قوا، هدف اصلی ایران بازگرداندن قابلیت‌های دفاع هوایی و موشکی خود خواهد بود که در جنگ به شدت آسیب دیده‌اند. سیترینوویچ معتقد است که تا زمانی که این کار انجام نشود، آنها «تصمیمات استراتژیکی در مورد مسئله هسته‌ای نخواهند گرفت».

ادامه مطلب

کرملین در مسیر ثبات قدم می‌زند یا در معماری بحران‌ها نقش ایفا می‌کند؟

شراکت روسی، وعده‌ای در غبار

حامد نقی‌لو می نویسد: هم‌زمان با پیچیده‌ترشدن معادلات ژئوپلیتیکی منطقه، نقش روسیه در کنار ایران از یک شراکت سیاسی به یک پرسش راهبردی تبدیل شده است: کرملین در مسیر ثبات قدم می‌زند یا در معماری بحران‌ها نقش ایفا می‌کند؟

ادامه مطلب

تهدیدهای ایران

خروج از NPT چه مشکلی برای اقتصاد ایجاد می‌‌‌کند؟

احمد ذوالفقاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: درصورت فعالسازی مکانیسم ماشه، فروپاشی برجام و بازگشت تحریم‌‌های فصل هفتم سازمان ملل رخ خواهد داد. این اقدامات با واکنش‌‌‌های مسئولین ایرانی همراه شد؛ به گونه‌‌‌ای که ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرد:« کمیسیون امنیت ملی در حال تدوین طرحی است که به موجب آن در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، دولت ملزم به خروج از NPT است». 

ادامه مطلب

لزوم توجه جدی به تهدیدها

جنگ ۱۲ روزه اسرائیل یک تله برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه بود

اسفندیار خدایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: با توجه به شرایطی که حمله اسرائیل و آمریکا ایجاد کرده، یعنی آشی که نتانیاهو و ترامپ برای ما پخته‌اند، حصول توافق در این فرصت کوتاه، خیلی سخت به نظر می‌رسد. 

ادامه مطلب

هوش مصنوعی و معمای هسته‌ای:

بازخوانی پرونده‌های هسته‌ای کره شمالی و لیبی برای ترسیم آینده دیپلماسی ایران

سید رضا تقوی‌نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: ابتدا خلاصه‌ای از وضعیت کره شمالی و لیبی را که به هوش مصنوعی ارائه شده بود، مرور می‌کنبم و سپس، نتایج تحلیلی و پیشنهادی هوش مصنوعی را بدون دخل و تصرف بازگو خواهیم کرد.

ادامه مطلب

فعال شدن این سازوکار پایان کار نیست

مکانیسم ماشه: تهدید اروپا یا فرصتی برای ایران؟

کامران یگانگی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: مکانیسم ماشه نه پایان راه، بلکه نقطه‌ای است برای بازتعریف استراتژی‌ها و ساختن آینده‌ای پایدارتر و مقتدرانه‌تر برای ایران در منظومه پیچیده خاورمیانه.

ادامه مطلب

پیمامدهای عملیاتی‌سازی مکانیسم ماشه

برجام در گام آخر

محمد محمودی‌کیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: به نظر می‌رسد فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند شکل دیگری از جنگ علیه ایران باشد که در آن به جای موشک و پهپاد، از تحریم‌های فلج‌کننده استفاده می‌شود. این سناریو به ویژه با توجه به نزدیک شدن به تاریخ انقضای برخی محدودیت‌های برجام (اکتبر ۲۰۲۵) محتمل‌تر شده است.

ادامه مطلب

تحلیلی راهبردی درباره مذاکرات انجام شده با اروپایی‌ها

توازن دیپلماتیک ایران و ترویکای اروپایی در سایه فشارهای آمریکا

فاطمه خادم‌شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: چشم‌انداز آینده برجام و این مسیر دیپلماتیک، ترکیبی از صبر و هوشمندی، حفظ خطوط قرمز و تعامل با بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی است. برای ایران ادامه دیپلماسی صبورانه، حفظ استقلال راهبردی و جلوگیری از تشدید تنش‌ها اهمیت فراوان دارد. تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در کنار مذاکرات هسته‌ای باید به سیاست‌های کلان افزوده شود تا منافع امنیتی راهبردی ایران به شکل کامل حفظ شود. در مقابل، کشورهای اروپایی که نقش میانجی دارند، باید برای ارائه تضمین‌های ملموس‌تر، ایجاد سازوکارهای اجرایی قوی و حفظ استقلال سیاسی خود در برابر فشارهای آمریکا تلاش کنند.

ادامه مطلب

تهدیدهای نظامی ترامپ یک تاکتیک جنگ اقتصادی است

پنج هدف امریکایی‌ها از تهدید مداوم ایران

اکبر فیجانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: هرچند جنگ ترکیبی آمریکا و متحدانش علیه ایران اهداف گوناگونی دارد، در حال حاضر هدف اصلی از تهدیدات نظامی و موضع گیری های متناقض، ایجاد تفرقه، سردرگمی و تشتت در تصمیم گیری و کنش و واکنش مقامات ایران و افزایش نومیدی و بی اعتمادی ملت است.

ادامه مطلب

نگاهی به اخبار و تحولات دیپلماسی هسته‌ای ایران در روزهای منتهی به نشست شورای حکام

فشار در وین، مقاومت در تهران

در مجموع باید اذعان داشت که تشدید تنش‌ها میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه نشست شورای حکام، نشان‌دهنده پیچیدگی‌های دیپلماتیک در پرونده هسته‌ای ایران است. یادداشت حقوقی تهران که ادعاهای آژانس درباره «جاسوسی» را رد کرده، بر تعهد ایران به حفظ حقوق خود در چارچوب NPT تأکید دارد. این واکنش، همراه با هشدارهای قاطع مقامات ایرانی به اروپا و آمریکا، نشان می‌دهد که تهران هرگونه فشار سیاسی را غیرقابل قبول می‌داند و آماده اقدامات متقابل است.

ادامه مطلب

ناتوانی امریکا در ردیابی

ایران و روسیه با کمک هم تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کنند

این همکاری به ایجاد شبکه‌ای پنهان از پرداخت‌ها شامل انتقال طلا و استفاده از کشورهای واسطه برای دور زدن تحریم‌های غرب نیز انجامیده و روابط در هم تنیده‌ای را به وجود آورده و اجرای کنترل‌های صادراتی را برای ایالات متحده و متحدانش دشوارتر کرده است.

ادامه مطلب

پایان خاموش عصر تحریم‌ها

غرب آماده نیست

بازیگران خطرناک جهان آموخته‌اند که می‌توانند صبر کنند تا اراده غرب در تحریم‌ها ضعیف شود و اگر تغییر جدی انجام نشود، تحریم‌ها دیگر بازدارنده نخواهند بود و فقط نشان‌دهنده مجازات‌های کوتاه‌مدت و بی‌اثرند.

ادامه مطلب

پوتین زیر فشار؛ آیا مذاکرات صلح فرومی‌پاشد؟

از صلح تا تحریم

رئیس‌جمهور آمریکا پس از تحولات اخیر در جنگ اوکراین و «دیوانه» خطاب‌کردن همتای روسی خود، در حال بررسی اعمال تحریم‌های جدید علیه مسکو است. او از حملات مداوم ولادیمیر پوتین به اوکراین و روند کند مذاکرات صلح به ستوه آمده است. این خبر را افرادی که با دیدگاه‌های ترامپ آشنایی دارند، تأیید کرده‌اند. یکی از این منابع می‌گوید تحریم‌های احتمالی شامل محدودیت‌های بانکی نخواهد بود، اما گزینه‌های دیگری روی میز است تا پوتین را به دادن امتیاز در مذاکرات وادار کند؛

ادامه مطلب

تحریم از دریچه‌ای دقیق‌تر بررسی کنیم

دیپلماسی اقتصادی به مثابه امر امنیت ملی

رضا توکلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: می‌توان مقوله تحریم را مهم‌ترین عنصر و دال مرکزی دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در بیش از دو دهه گذشته دانست که به تدریج کلیت حکمرانی و ابعاد آن در توسعه، هویت و حتی امنیت ملی را متأثر و متحول ساخت.

ادامه مطلب

پارادوکس تحریم‌های اقتصادی

دیپلماسی مؤثر، نیازمند درک منافع امنیتی و اقتصادی مشروع تمامی طرف‌هاست

محمدحسین عادلی نوشت: در عرصه پیچیده روابط بین‌الملل، تحریم‌های اقتصادی به ابزاری ترجیحی برای اجبار از سوی قدرت‌های مسلط، به ویژه آمریکا و کشورهای غربی تبدیل شده‌اند. با این حال، پارادوکس عمیقی در کانون این استراتژی نهفته است: تحریم‌هایی که برای منزوی کردن کشورهای هدف طراحی می‌شوند اغلب تشکیل بلوک‌های اقتصادی جایگزین را تسریع می‌کنند و به جای وادار کردن کشور مورد تحریم به تمکین از خواسته‌های قدرت تحریم‌کننده، ائتلاف‌های ژئوپولیتیک جدیدی ایجاد می‌کنند و در عین حال هزینه‌هایی را بر خود تحریم‌کنندگان نیز تحمیل می‌نمایند. این خروجی ناخواسته، سؤالات بنیادی را پیرامون کارایی تحریم‌ها به عنوان ابزار سیاست خارجی برمی‌انگیزد.

ادامه مطلب