واقعیت ایران، کشوری کهن با کالبد پارسی

نویسنده: علی الخشیبان

دیپلماسی ایرانی: واقعیت های تاریخی ایران به ویژه حکومت این کشور، هیچ انگیزه ای به دیگر کشورها برای مذاکره با آن را نمی دهد. هرچند که بحث درباره مذاکره با ایران، می تواند مفید باشد اما این اتفاق اگر قرار است بیفتد باید در چارچوب تعهدات بین المللی، صورت گیرد و دخالت های ایران را در کل منطقه، مورد توجه قرار دهد.

سوق دادن ایران به مذاکره، خود به تنهایی یک هدف راهبردی مورد نظر منطقه ای که ایران کانون بحران های سیاسی و مذهبی و اقتصادی آن بوده است، نیست. سیاست ایران مبتنی بر فرار از مشکلات بین المللی در زمان ارتکاب اشتباه با ارائه پیشنهادهای دیپلماسی است. منطقه هم به این دیپلماسی ایران، عادت کرده است. در پی حمله ایران به پالایشگاه های نفتی عربستان، ناگهان تهران روند دیپلماسی را در پیش گرفت و خواهان مذاکره شد و خود را پایبند به آن اعلام کرد.

اما ایران از منطقه چه می خواهد؟ پاسخ به این پرسش دو بخش متناقض دارد. نخست اینکه ملت ها تصور می کنند، سیاست ایران در حمایت از مذهب شیعه است اما سیاست های راهبردی ایران چنین مساله ای را  تایید نمی کند. اما بخش دوم این است که "نژاد پارسی" بالاترین هدف ایران است. ایران تصور می کند، با تاریخ و تمدنی که دارد می تواند رهبری منطقه را برعهده داشته باشد. این کشور معتقد است، تاریخ دیگر کشورهای خلیج (فارس) این امکان را به آنها نمی دهد که از حمایت همه جانبه قدرت های بین المللی به ویژه آمریکا برخوردار باشند.

ایران در طول 4 دهه گذشته پیام های آشکاری به آمریکا و کشورهای غربی فرستاده است با این مضمون که بیش از دیگران شایستگی همپیمانی با قدرت های بزرگ را در منطقه دارد و تاریخ و تمدن پارسی اش، به آن امکان این نقش آفرینی را می دهد. واقعیت ایران را می توان این گونه بیان کرد "کشوری با پوشش ایدئولوژیک و کالبد پارسی".

آیا باید این واقعیت را پذیرفت؟ البته، ایران در راستای خدمت به مذهب حرکت نمی کند. این کشور معتقد است که مذهب شیعه می تواند از او یک رقیب سرسختی در مقابل کشورهای سنی آن سوی آب خلیج (فارس) به ویژه عربستان بسازد. ایران، عربستان را یک کشور با قابلیت های زیادی می داند که به راحتی قادر به حمله مستقیم به آن نیست.

ایران به آشتی و یا اشتراک منافع راهبردی با عربستان و یا کشورهای منطقه نمی اندیشد، ایران این روزها تنها به فکر راه حل لغو تحریم ها و یا حد اقل بخشی از آنهاست.

راه حل دیپلماسی بیشتر از راه حل نظامی مورد تایید همگان است، ولی پیش از هر گونه مذاکره با ایران باید موانع سیاسی وعقیدتی را از میان برداشت و بر این اساس است که می توان به اعتماد رسید و راه را ادامه داد حتی اگر روند سیاسی آمریکا هم تغییر پیدا کرد.

این ایران است که می تواند به کشورهای خلیج (فارس) نشان دهد که چقدر می تواند قابل اعتماد باشد ولی مشکل اینجاست که روند تهدیدی که این کشور در منطقه پیش گرفته است، کشورهای منطقه را به مذاکره تشویق نمی کند.

منبع: ریاض / تحریریه دیپلماسی ایرانی