امریکا دنبال توافقی با ایران است که بود و نبود اروپا در آن فرقی نکند

نویسنده: محمد حسین ادیب، اقتصاددان و استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: ۱-  تا قبل از دونالد ترامپ آمریکا بیشتر از آنچه بر آمریکائی بودن تاکید کند بر جهانی شدن تاکید داشت و از دوران ترامپ بیشتر از آنچه بر جهانی شدن تاکید کند بر آمریکائی بودن تاکید می کند.

۲-  خروج آمریکا تقریبا از نهادهایی که جهانی شدن را مفهوم می داد در این چارچوب باید فهمیده شود.

۳-  آمریکا تا قبل از ترامپ، مسئولیت تامین صلح و امنیت در دنیا را بر عهده می گرفت اما ترامپ در این حوزه مظاهر عمیقی از تردید و تحلیل نشان می دهد.

۴-  تا قبل از ترامپ، آمریکا می کوشید در هر نوع برخورد منطقه ای در سایه جمع حرکت کند و گونه ای چندجانبه گرائی؛ اساس سیاست خارجی آمریکا را تشکیل می داد، اکنون بنیاد سیاست آمریکا یک جانبه گرائی است و از اروپا به عنوان بخشی از هیات تشریفاتی تضمین کننده مذاکرات (که در مراحل حساس تر ایالات متحده به تنهائی آن را پیگیری می کند) استفاده می کند.

۵-  خروج از برجام در چارچوب بند قبل باید ارزیابی شود، آمریکا از همه توافقات سیاسی که مبتنی بر چند جانبه گرائی است یا خارج شده یا خارج می شود، خروج از برجام را نباید به اختلاف بین ایران و آمریکا تقلیل داد؛ خروج از برجام را باید این گونه تفسیر کرد که آمریکا می خواهد به توافقی با ایران دست یابد که در آن اروپا بود و نبودش فرقی نکند.

۶-  اروپا تنها می تواند یک بازیگر منفعل در سیاست بین الملل باشد، آمریکا از برجام خارج نشد؛ آمریکا می خواهد به توافقی مستقل از اروپا با ایران دست یابد.

۷-  ترامپ شرط توافق با ایران را نداشتن سلاح هسته ای اعلام کرد که بالاترین مقام ایران داشتن آن را غیر شرعی اعلام کردند.

۸-  مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در سوئیس اعلام کرد منظور از عدم دسترسی ایران به موشک این است که نتواند کشوری مثل سوئیس را هدف قرار دهد، برای اینکه موشک های ایران نتواند سوئیس را هدف قرار دهد نباید برد آن بیش از ۲ هزار کیلومتر باشد در حالی که شورای امنیت ملی ایران ساختن موشک با برد بیش از ۲ هزار کیلیومتر را ممنوع کرده است (امریکا در حوزه موشکی بیش از این نمی خواهد).

۹-  ایران با هر دو شرط آمریکا برای توافق مشکلی ندارد، یکی منع شرعی دارد و دیگری منع شورای امنیت ملی، پس چرا ترامپ از برجام خارج شد؟ زیرا ترامپ می خواهد به توافقی دو جانبه با ایران دست یابد که در آن اروپا فقط نقشی تشریفاتی داشته باشد.

۱۰-  برجام نمونه چند جانبه گرائی در روابط بین الملل بود با صدای گوشخراش و امریکا می خواهد برجام را به نمونه ”یک جانبه گرائی” تبدیل کند در عرصه جهانی البته باز هم با صدای گوشخراش.

۱۱-  برجام باید از حداقل ده منظر مورد نقد قرار گیرد، این مقاله یک منظر از ده منظر است، تقلیل دادن نگاه به برجام از این منظر و فراموش کردن ۹ منظر دیگر تحلیلگر را به خطا در پیش بینی می اندازد؛ اما تلاش آمریکا برای تشریفاتی کردن نقش اروپا در تصمیم گیری های سیاسی قابل نادیده گرفتن نیست. حمله آمریکا به برجام حمله به اقتدار اروپا در حوزه تصمیم گیری سیاسی هم بود. آمریکا از اروپا تلقی رقیب در بخش سیاست بین الملل دارد، با رد برجام، آمریکا رقیب را دارد تضعیف می کند. آمریکا با خروج از برجام به اروپا دارد می گوید، باید به داشتن یک صندلی در کنار زمین بازی قناعت کند اما جزء بازی نیست، اروپا نه می تواند سطح بازی را تعیین کند و نه منطقه بازی را .

۱۲- اروپا می خواهد ثابت کند که یک اشتباه نیست!

نوشته متخصص علوم سیاسی عضو تیم تحقیق محمد حسین ادیب