چین هنوز آمادگی مقابله با ایالات متحده بر سر ایران را ندارد

نویسنده: پانوس موردوکوتاس

دیپلماسی ایرانی: عزم راسخ ایالات متحده در تحمیل تحریم ها به ایران و به صفر رساندن صادرات نفتی این کشور چین را در موقعیت دشواری قرار داده است؛ به ویژه وقتی مساله به گزینه های سیاست گذاری برای مواجهه و رسیدگی شرایط کنونی مربوط می شود. این دشواری موقعیت به ویژه در واکنش پکن به برنامه اخیر واشنگتن در ارتباط با عدم تجدید معافیت از تحریم ها علیه تهران بعد از 2 ماه مه، مشهود است. (ایالات متحده در ماه نوامبر پس از اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران، 8 مشتری نفتی این کشور را از آنها معاف کرد که چین یکی از آنها بود.)

پکن در مطلبی که روز سه شنبه پس از اعلام این خبر از سوی واشنگتن در «گلوبال تایمز» منتشر کرد، انتقاد شدیدالحنی را علیه کاخ سفید مطرح نکرد و به جای آن سعی کرد تا درباره منافع چین در خاورمیانه و شیوه های بالقوه ای که می تواند خسارت های ناشی از تحریم ها را تقلیل دهد، شفاف سازی کند. در سرمقاله این نشریه نوشته شده: «ما فکر می کنیم چین باید منافع و اصول خود را در ارتباط با خرید نفت از کشور واقع در خاورمیانه به صورت شفاف بیان و برای به حداقل رساندن خسارت ها به منافع ملی چین تلاش کند.» پکن همچنین نیت خود مبنی بر همکاری با اروپایی ها و روس ها را برای حفظ روابط حسنه با ایران را توضیح داد: «لازم است که چین با همکاری با بریتانیا، فرانسه، آلمان و روسیه از توافق هسته ای ایران محافظت و همچنین باید روابط دوستانه و همکاری با ایران را حفظ کند.»

با این اوصاف، به نظر می رسد که چین هنوز برای مقابله با آمریکا آماده نیست. در حقیقت، موقعیت و قدرت ژئوپولتیک و نظامی لازم برای این کار را ندارد. با توجه به اینکه پکن و واشنگتن در میانه مذاکرات تجاری برای پایان دادن به جنگ تعرفه ای هستند، زمان هم برای چنین کاری مناسب نیست.

با این حال، تئوفانیس ماتسوپولیوس، تحلیلگر نفتی در آتن می گوید که چین با قطع دسترسی به بازار نفت ایران خسارت شدیدی را متحمل خواهد شد: «ایالات متحده آمریکا علیه بیشتر قدرت های اقتصادی همچون چین و اتحادیه اروپا اعلام جنگ کرده است. مساله عدم تجدید معافیت ها در واردات نفت ایران که اخیرا پیش آمده، قیمت نفت را افزایش می دهد چراکه حدود 2 میلیون بشکه نفت خام در روز از بازار حذف خواهد شد. این اتفاق نرخ تورم را در اقتصاد چین افزایش می دهد و این کشور را با کاهش بیشتر سرعت رشد اقتصادی مواجه خواهد کرد.»

اما ماتسوپولیوس معتقد است که اتحادیه اروپا در این زمینه طرف چین را نخواهد گرفت: «کشورهایی که به طور مستقیم با برنامه های سرمایه گذاری چین همچون ابتکارعمل یک کمربند یک جاده در ارتباط هستند، از موضع چین دفاع می کنند. اما در اتحادیه اروپا در ارتباط با مسائل مهم و به ویژه در ارتباط با مسائل داخلی پیچیده در حال وقوع در داخل قاره سبز همچون افزایش مخالفت ها با اتحادیه اروپا، برگزیت و رویکرد افراطی ایتالیا، توافق نظری در سیاست خارجی دیده نمی شود.»

با این حال، جف یاسین، تحلیلگر ارشد بازارهای سهام در «بانیان هیل پابلیشینگ» بر این عقیده است که ایالات متحده در تهدیدهای خود برای اجرای تمام و کمال تحریم های نفتی علیه ایران جدی نخواهد بود. او گفت: «آخرین باری که دولت ایالات متحده این مساله را مطرح کرد، معلوم شد که تهدید در حد یک ببر کاغذی است. کاخ سفید هرگز درصدد اجرای تمام و کمال آن بر نیامد و نهایتا هم به جای اجرای تهدیدها به مجازات بزرگ ترین شرکای نفتی ایران، تصمیم گرفت ماجرا را به کل فراموش کند. انتظار دارم که این مرتبه هم شرایط تا اندازه زیادی مشابه همان زمان باشد. چنین اقداماتی بیشتر برای اهداف سیاسی داخلی طراحی شده اند تا موارد ژئوپولتیک.»

از جمله این اهداف در سیاست داخلی می تواند جلب رضایت تولیدکنندگان نفت آمریکایی باشد که ذینفعان اصلی افزایش قیمت نفت به شمار می روند. به گفته یاستین، یک دلیل مهم وجود دارد که سبب می شود واشنگتن نتواند تحریم های شدیدتر نفتی را علیه شرکای تهران پیش ببرد و آن این است که چنین اقدامی به دستورکار داخلی دولت ترامپ آسیب وارد می کند که کمترین آنها افزایش بیشتر قیمت نفت است و اگر قیمت نفت بالاتر از بشکه ای 75 دلار که بیشترین سطح در سال گذشته بوده برسد، سبب می شود وزیدن باد موافق کنونی در بازارهای سهام متوقف شود.»

منبع: فوربز / مترجم: طلا تسلیمی