عمان به دنبال دوری از ایران نیست

دیپلماسی ایرانی - کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی تصریح کرد: "هدف ایالات متحده آمریکا از امضای توافقنامه با عمان به منظور استفاده از دو بندر صلاله و دوقم بیش از آن که کنترل نظامی و امنیتی ایران و دور زدن تهدید مسدود شدن تنگه هرمز باشد، تلاشی برای تقابل با حضور چین در منطقه خاورمیانه عربی است". 

صباح زنگنه در پاسخ به این سوال که دلایل نگرانی آمریکا از حضور چینی‌ها در منطقه خاورمیانه چیست، بر این نکته اشاره داشت: "بعد از جنگ جهانی دوم کشور چین روز به روز در حال افزایش قدرت نظامی و به‌ خصوص اقتصادی و تجاری خود در جهان است، به گونه ای که اکنون پکن را بزرگ ترین قدرت اقتصادی دنیا قلمداد می کنند و این مسئله به یکی از نگرانی‌های جدی ایالات متحده آمریکا بدل شده است. در این راستا کشور چین سعی دارد با افزایش حوزه نفوذ خود در اقصا نقاط جهان دایره قدرت و نفوذ اقتصادی خود را افزایش دهد و بدون شک یکی از کانون های مهم این حوزه نفوذ به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باز می گردد. به خصوص این که طی سال‌های اخیر قراردادهای جدی میان چین با برخی از کشورهای عربی به امضا رسیده است و حتی قبل از توافقنامه مذکور آمریکا با عمان این چینی ها بودند که به فکر استفاده از بندر دوقم بودند، چرا که این بندر و بارانداز از یک طرف با استفاده از مرز زمینی پاکستان می‌تواند به چین راه پیدا کند و از طرف دیگر از سوی مرزهای سریلانکا نیز می توان به این بندر دسترسی پیدا کرد. لذا این بندر در یکی از مهم‌ترین نقاط ژئوپلتیکی و ژئواکونومیک جهان قرار دارد که می تواند در خصوص ترانزیت انرژی به چین کمک شایانی بکند. در سایه این نکات ایالات متحده آمریکا از هر شیوه و راه ممکن به دنبال کاهش نفوذ و عدم افزایش قدرت اقتصادی چین است. از طرف دیگر امکان دارد در کنار این افزایش قدرت تجاری، چین به دنبال گسترش نفوذ نظامی و امنیتی خود در خاورمیانه باشد که این مسئله بر شدت نگانی های واشنگتن افزوده است".

این پژوهشگر جهان عرب اذعان داشت: "اگرچه نگاه کلان آمریکا در خصوص توافقنامه مذکور با عمان به منظور استفاده از دو بندر صلاله و دوقم تقابل با نفوذ چین است، اما هرگونه فرصت برای حضور آمریکایی‌ها در کشورهای منطقه خاورمیانه، به ویژه همسایگان باید از طرف جمهوری اسلامی ایران به دقت مورد پیگیری قرار گیرد، چرا که این دست حضور به صورت بالقوه یک تهدید علیه کشور محسوب می شود. با این وجود اساساً این توافقنامه تاثیر چندان جدی بر ترانزیت انرژی از خلیج فارس و یا نظارت بر فعالیت‌های نظامی ایران، آن گونه که برخی از مقامات امریکایی عنوان می کنند، نخواهد داشت. چون تردد کشتی های حمل کالا و نفتکش ها بر عهده دو کشوری است که بر تنگه هرمز اشراف کامل دارند که یکی جمهوری اسلامی ایران است و دیگری سلطنت عمان؛ از طرف دیگر مادامی که ایالات متحده آمریکا در دو بندر دوقم و صلاله که بیشتر رویکرد اقتصادی دارند و اساساً ماهیت آنها یک نوع بارانداز برای پهلوگیری کشتی ها است به دنبال حضور اقتصادی و تجاری باشند، حضورآنها در عمان، ذیل این توافقنامه تهدید چندان جدی برای ایران به شمار نمی رود، ولی تهدیدی در امنیت اقتصادی می تواند محسوب شود".

این کارشناس مسائل بین الملل در خصوص تأثیر این توافقنامه بر مناسبات دو جانبه تهران مسقط و سیاست بی طرفی سلطان قابوس تصریح کرد: "تاکنون هیچ نشانه ای دال بر تغییر راهبرد بی طرفی مثبت عمان و افزایش فاصله با جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد، به خصوص که سلطان قابوس همواره به دنبال افزایش روابط و مناسبات خود با جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قدرت های مهم منطقه غرب آسیا بوده است. البته جزئیات این قرارداد و توافقنامه هنوز به بیرون درز نکرده است، اما اگر آمریکا در سایه این توافق به دنبال استفاده و بهره‌برداری نظامی و امنیتی از این دو بندر در تقابل با ایران باشد، تهران این حق را برای خود محفوظ می داند که مسئول این شرایط را مسقط بداند و واکنش های لازم را در این رابطه انجام دهد، به ویژه که ایالات متحده آمریکا کشوری نیست که در سایه این دست قراردادها تنها به دنبال حضور اقتصادی و تجاری صرف باشد، آن هم در منطقه مهمی مانند خاورمیانه و در همسایگی ایران. بنابراین باید تهران از هم اکنون هشدارهای لازم را به او مسقط در خصوص حساسیت‌های حضور احتمالی نیروهای نظامی آمریکا در این دو بندر بدهد."