چگونه می‌توان سناریوهای ضد ایرانی دولت ترامپ را به هم زد؟

دیپلماسی ایرانی:

مقدمه:

سرعت تحولات  در منطقه و محیط بین المللی  و افزایش  اقدامات خصمانه  ایالات متحده  به همراه  رژیم صهیونیستی و  عربستان سعودی  نشان از  طراحی گسترده  آنها  برای تحت فشار قرار دادن  ایران و عقب راندن آن از مواضع کنونی در منطقه و تضعیف عناصر قدرت آن دارد. 

تاملی در رفتارها و روندهای جاری، این نکته را  اثبات می کند که نبردی همه جانبه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، امنیتی، رسانه ای و روانی از سوی آنان آغاز شده است.

ویژگیهای فردی ترامپ به همراه شاکله  اطلاعاتی، امنیتی و خرابکارانه تیم همراه به علاوه ظرفیت های اطلاعاتی و طراحی رژیم صهیونیستی و منابع مالی و لجستیکی رژیم سعودی برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، همگرایی نامیمونی را برای ضربه به ایران و ابعاد قدرت درونی و بیرونی آن نمایان می کند. 

محاسبه آنان بر این است که با تشدید فشارها، تنگ تر کردن کانالهای مالی و ارتباطی ایران، ایجاد فضای رعب و وحشت و ترساندن کشورها و شرکتها از هرگونه همکاری و بهره گیری از نقاط ضعف و آسیب کشور  و از همه مهمتر فشار روحی و روانی بر جامعه و ایجاد تردید در مردم و به هم ریختن انسجام اجتماعی، می‌توان  ایران را  در دوراهی سخت انتخاب  برای تحمل هزینه های سنگین  و یا عقب راندن از  مواضع کنونی وادار کرد. 

نکته مهمی که در محاسبات آنان به چشم می‌خورد احساس تنگنای زمانی برای نیل به این اهداف است به این معنی که همگرایی کنونی و حاکمیت ترامپ و تیم ماجراجویش یک فرصت محدود است که باید از آن نهایت استفاده را کرده و تضمینی برای تداوم آن در آینده وجود ندارد. 
هوشیاری و دقت: 

مجموعه این شرایط ایجاب می کند که جامعه ایرانی شامل: تصمیم گیران، مجریان و آحاد جامعه این طراحی خطرناک را درک کرده و خود را برای مواجهه همه جانبه و منطقی با بهره گیری از همه توان و امکانات آماده کند چرا که نتیجه این بازی بزرگ، منافع ملی و جایگاه کشور را در منطقه ای که در آن زندگی می کنیم برای سالهای متمادی تعیین خواهد کرد.

تغییر پارادایم:

شرایطی که ترسیم شد نیازمند بازبینی، بازطراحی و چینش هوشمندانه نیروها و توانمندی ها بر اساس  تغییر پارادایم سیاست خارجی از دیپلماسی کنونی به دیپلماسی پیش‌دستانه است. این ضرورت ایجاب می کند دیپلماسی ایرانی به استقبال و آینده نگری در مورد روندهای پیش رو و هر احتمالی که امکان سوء استفاده و بهره برداری دشمن وجود دارد رفته و با اقدامات ابتکاری، ابتکار عمل را از دشمن گرفته و نظم فکری و طراحی آنان را برهم زند.

دائره دیپلماسی:

ناگفته پیداست روی آوری به دیپلماسی پیش‌دستانه صرفاً محدود به دستگاه وزارت امور خارجه نبوده و همه ساختارها و نهادهای کشور را در بر می گیرد و همه آنها باید بر اساس دستورالعمل های روشنی که  تدوین و ابلاغ می شود نقش خود را در رویارویی همه‌جانبه کنونی ایفا کرده و افق دید و رویکرد خود را  نسبت به صحنه و شرایطی که در آن قرار داریم بالا ببرند. 

ابعاد دیپلماسی پیش دبستانه:

مهمترین ابعادی که باید در شرایط جدید در چارچوب دیپلماسی پیش دستانه مورد توجه قرار بگیرد به قرار زیر است:

الف-  سیاسی: 

گسترش تعاملات با کشور های همسایه و همجوار با توجه به اشتراکات فراوان موجود و علاقه مندی برای  حفظ دوستی ها و تشریک مساعی در مسائلی که حل آنها تنها به دست کشورهای منطقه ممکن است. در این خصوص  علاوه بر سرعت، سطح تماس ها نیز بالا رفته و اجازه ندهیم جبهه مقابل بتواند با رخنه و شیطنت در مناسبات دوستانه ما اخلال کند. لازم است با یک طراحی هوشمندانه همسایگان را قبل از دیگران در حلقه دیپلماسی خود قرار دهیم. دو تجربه هند و عراق در سفر اخیر وزیر امور خارجه، موید ظرفیت‌های بسیار در این زمینه است.

ب-  اقتصادی:

ایجاد پیوندهای تجاری و اقتصادی و اتصال بخش های فنی و اقتصادی ایران با کشورهای منطقه و تلاش برای همپوشانی و پشتیبانی از شرکت ها و افراد فعال و باانگیزه حائز اهمیت بسیار است و لازم است تدابیر لازم در این زمینه بر اساس شرایط جدید اندیشیده شود.

ج- فرهنگی:

جاذبه های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ و تمدن غنی، قدرت و توانایی دیپلماسی عمومی،  ظرفیت‌های گسترده کشور در بخش قدرت نرم، از ابعاد بسیار مهم دیپلماسی پیش‌دستانه است که باید  اندیشمندان و دستگاه های متولی تمام توان خود را در این زمینه ها به میدان آورند.

د- رسانه ای و تبلیغی:

عناصر قدرت در امریکا به خصوص شخص وزیر امور خارجه تمرکز بسیاری بر وضعیت داخلی ایران کرده و بر آن هستند با بهره گیری از نقاط ضعف ایران و موضوعاتی چون: تنوع قومی، مسائل صنفی، موضوع حقوق بشر؛  شرایط اقتصادی و اجتماعی و ...، انسجام اجتماعی جامعه را به هم ریخته و مهمترین عنصر قدرت ایران را به دغدغه و چالشی برای جامعه ایرانی تبدیل کنند. هرچند نمی‌توان منکر مشکلات و نارسایی ها در این بخش ها بود اما هدف دشمن نه کمک به حل مشکلات بلکه بهره گیری از آنها در جهت ضربه زدن به منافع ملی و تیره و تار جلوه دادن آینده و در یک کلام ناامید کردن ملت است.

ه-نظامی و دفاعی:

بدون تردید توان نظامی و قدرت بازدارندگی ایران از عناصر مهم و تضمین کننده امنیت و اقتدار کشور در منطقه است. این توانمندی ها در شرایطی حاصل شده است که کشورهای دیگر نه تنها هیچگونه کمکی به ایران نکرده اند بلکه از انجام هیچ اقدامی در جهت بازداشتن و اخلال در روند دستیابی ایران به این توانمندی ها فروگذار نکرده اند.

خوشبختانه در دوران ترامپ ماهیت و نیات واقعی  امریکا و مجموعه غرب در نگاه ابزاری به منطقه و عدم وفاداری آنها به هیچ گونه قرارداد و توافقی کاملا نمایان شده است که هر کشور برای تضمین آینده و امنیت خود تنها باید به توان داخلی و قدرت حقیقی خود تکیه کند.  

ایران در این زمینه نه تنها توانسته است به مرحله بازدارندگی برسد بلکه با حضور به موقع و پیش دستانه  در محیط پیرامونی همچون عراق و سوریه و.. توانسته است به تجربیات ارزشمندی که لازمه ایفای نقش قدرت منطقه ای است دست یابد و این دستاوردی است که دشمن علی رغم میل خود به آن اعتراف دارد  اما در عین حال سعی دارد با عناوینی چون: دخالت، نفوذ، اقدامات بی ثبات کننده  و.. ادبیات منفی در مورد آن ایجاد و کشورها را بر اساس محور تهدید ایران بسیج کند.   

با وجودتوانمندی ها  و دستاوردهای بسیار، این بخش نیاز به مراقبت و صیانت دقیق و هوشمندانه دارد تا کلامی که از زبان مسئولین کشور جاری می شود نه تنها برای کشورهای منطقه تهدیدکننده نباشد بلکه  بتواند به آنها آرامش خاطر دهد که این قدرت هیچگاه علیه دوستان همسایگان و کشورهای منطقه به کار نخواهد رفت. این ملاحظه ای جدی است چرا که دستگاه های وسیع تبلیغاتی و رسانه ای جبهه مقابل  تلاش بسیاری دارد که ظرفیت های ایران را به عنوان تهدید و مخل امنیت و آسایش ملت های منطقه معرفی کنند.

جمع بندی:

جمهوری اسلامی ایران  کشوری اثرگذار  در تحولات  جاری در منطقه غرب آسیا است  و به رغم سختی ها  و تنگناهای بسیار  و تلاش  مجموعه غرب و شرکای آنها در منطقه  توانسته است با تکیه بر عنایات الهی اصول و موازین ثابت در سیاست خارجی و تشخیص صحیح روندهای منطقه ای به جایگاه مهمی در منطقه و محیط پیرامونی خویش دست یابد.  

هرچند نمی‌توان  اقدامات و سیاست های اعمال شده را مطلق و به دور از هرگونه خطا و اشتباه دانست اما  روشن است که سر و صدایی که در منطقه  و جهان پیرامون ایران جاری است نه از ناحیه ضعف و ناتوانی بلکه ناشی از عواقب تثبیت و استحکام این نقش در منطقه است. طبعا حفظ پیروزی و نگه داشتن آن  دشوارتر از خود پیروزی است و این امر در عرصه سیاسی و بین الملل نیز کاملا مصداق دارد. ایران اکنون برای گذر از  شرایطی که در آن قرار گرفته است  نیاز و بسیج توانمندی ها  و دیپلماسی پیش دستانه دارد  تا در سایه آن بتواند با عبور از موج های جاری به موقعیت مستحکم برای گفت وگو از موضع قابل قبول و تعیین کننده در فرآیندهای سیاسی و مذاکره آینده داشته باشد. مذاکره و گفت وگو همواره از عناصر مورد توجه ایران است اما طبیعتا این کار  نیازمند دستیابی به ابزارهای مستحکم است چرا که در غیر آن صورت  به صورت معکوس می تواند موجب از دست رفتن ابزارهای اقتدار شود.