توان هسته ای ایران حتی به صورت صلح آمیز هم برای اسرائیل تهدید است

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی - بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، پنجشنبه هفته گذشته (27 سپتامبر) در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از تلاش ایران برای دستیابی به بمب اتمی سخن گفت و در همین رابطه عنوان داشت که در ماه اوت سال جاری میلادی تهران رادیو اکتیو وارد کرده است. در این رابطه نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل با نمایش تصویری که مدعی شد ساختمانی در تورقوزآباد است، این ادعا را مطرح کرد که ایران تأسیسات سری خود را در این منطقه نگهداری می کند. فارغ از واکنش های مثبت و منفی داخلی و خارجی و حتی تمسخر این دست از مواضع، آن چه مهم به نظر می رسد این است که به نظر می آید تل آویو با تکرار اداعاهایی در طول این سال ها و نیز تدوام آن برای آینده درصدد ایجاد مشکلاتی برای فعالیت های صلح آمیز هسته‌ای و پرونده ایران در این رابطه است، به گونه ای که می توان گفت اسرائیل به دنبال ایجاد یک P.M.D دیگر برای ایران است. از این رو دیپلماسی ایرانی برای بررسی سخنان بنیامین نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل و برنامه ها و اهداف پشت پرده تل آویو از این سخنان، گفت و گویی را با داوود هرمیداس باوند، کارشناس مسائل بین الملل ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید: 

فارغ از تمام نگاه های مثبت و منفی در خصوص سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اساساً تحلیل شما از این سخنان او در قبال پرونده هسته ای ایران چیست؟

یقیناً برنامه های بنیامین نتانیاهو برای فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران از همان روزهای نخستین حضورش بسیار جدی بوده است. اگرچه این برنامه‌ها در دوره باراک اوباما چندان همسو با سیاست های کاخ سفید نبود، اما در دوران زمامداری دونالد ترامپ نوعی همسویی و هم پوشانی در حمله سیاسی و دیپلماتیک به فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران شکل گرفته است. در همین رابطه پیشتر هم نخست وزیر اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل سخنانی را در خصوص برنامه‌های پنهانی جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای را مطرح کرده بود. در راستای همین اتهام‌پراکنی های تل آویو در خصوص برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران تحت عنوان آن چه مناطق و مراکز پنهانی غنی سازی و تولید سلاح های هسته ای ایران نامیده شد، در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل هم نخست وزیر اسرائیل اتهاماتی را مطرح کرد. اما در این خصوص باید گفت که تجهیزات بسیار پیشرفته ماهواره ای آمریکا هرگونه فعالیت ایران را پوشش می دهد و در سایه این نکته اگر تا این زمان فعالیت مشکوکی از جانب تهران در خصوص فعالیت های هسته ای صورت می گرفت، واشنگتن به مراتب جدی‌تر و پیشتر از تل آویو دست به افشاگری می زد. مضافا این که تمام برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران زیر نظارت دقیق و مستمر آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد و تمام مراکز هسته ای ایران از نطنز و بوشهر تا فوردو زیر ذره بین دقیق نظارت آژانس قرار دارد. تابه امروز هم تمام گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعهد ایران به فعالیت های صلح آمیز هسته ای را تایید کرده است. این گزارش ها از عدم وجود فعالیت های مشکوک تهران سخن می گوید. در این راستا مرکز پلوتونیوم اراک به کلی تعطیل شده و فعالیت‌های غنی‌سازی ما به شدت کاهش پیدا کرده است. بنابراین چیزی در پرونده فعالیت های هسته ای ایران وجود ندارد که بتوان از آن برای حمله به تهران استفاده کرد. لذا سخنان بنیامین نتانیاهو بیشتر جنبه عملیات روانی داشته تا در کنار حملات و فشارهای آمریکا و شخص ترامپ ایران را بیش از پیش در جامعه جهانی منزوی کند. سخنانی که در خود مجمع سازمان ملل متحد از آن استقبال چندانی نشد. 

اما یکی از نکات مهمی که در راهبرد اسرائیل مشاهده می شود این است که چه قبل از مذاکرات برجام و چه در زمان حصول توافق هسته ای و حتی دوران بعد از آن به طور ثابت تل آویو یکی از نقاط و کانون های فعالیت خود علیه تهران را روی پرونده هسته ای ایران و فعالیت های تهدید آمیز ناشی از آن قرار داده بود، اگر چه مساله توان موشکی و نفوذ منطقه ای ایران هم از موارد اتهامی اسرائیل بوده است. از دیدگاه شما دلیل این حملات و اتهام پراکنی های اسرائیل در طول دورانی که دیگر حساسیت به پرونده فعالیت هسته ای ایران وجود نداشت، چیست؟

دلیل آن کاملا روشن است. توان هسته ای ایران حتی به صورت صلح آمیز هم می تواند تهدیدی برای اسرائیل تلقی شود. از این رو تل آویو هیچ گاه تمایل نداشته که این توان و دانش حتی برای مقاصد صلح آمیز در اختیار ایران قرار گیرد. لذا همه برنامه ها و تلاش های خود را برای عدم دستیابی ایران به این دانش و توان را به کار بسته است. در ادامه نیز به نظر می‌آید که با حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید میزان این حملات و فعالیت ها علیه ما بیشتر هم شود. اتفاقاً در این رابطه یکی از دلایل مخالفت و تنفر بنیامین نتانیاهو از برجام به همان فاصله زمانی 10 تا 15 ساله برای آغاز فعالیت های صلح آمیز هسته ای باز می گردد که توافق هسته ای به صورت قانونی و با چراغ سبز جامعه جهانی به ایران این اجازه را می‌دهد که دوباره فعالیت‌های غنی‌سازی را منوط به مثبت بودن اقدامات تهران تا آن زمان از سر بگیرد و این یکی از نقاط نگران‌ کننده اسرائیل در قبال فعالیت های هسته ای ایران ذیل برجام است. چرا که در این صورت ایران در خاورمیانه می تواند با در اختیار داشتن این توان تهدیدی به مراتب جدی‌تر از امروز برای امنیت اسرائیل به شمار رود. در این رابطه اسرائیل برای عدم دستیابی ایران به این توان سعی دارد که با یک برنامه ریزی دقیق به جامعه جهانی نشان دهد که تهران در سایه نظارت دقیق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم به دنبال غنی‌سازی و ساخت سلاح هسته ای است تا بتواند به این وسیله حتی دانش و فناوری صلح آمیز هسته ای ایران را تحت شعاع قرار داده و به تبع آن کلیه فعالیت های هسته ای اعم از صلح آمیز و آن چه تل آویو آن را تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌داند، به طور کامل متوقف کند. 

با توجه به نکته پایانی شما آیا اسرائیل در سایه چند سال تلاش برای حمله و اتهام پراکنی به فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران که به نظر پایانی بر آن وجود ندارد و به گفته شما با حضور ترامپ دور این حملات با اتهام پراکنی ها، بیشتر هم خواهد شد به ایجاد یک P.M.D مجدد علیه پرونده هسته ای ایران خواهد انجامید؟

یقیناً بنیامین نتانیاهو برنامه های خود را علیه فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران پی خواهد گرفت تا از طریق آن به نتایج مورد نظر خود البته با حمایت واشنگتن و ریاض دست پیدا کند. اما مسئله اینجاست که ایجاد یک P.M.D پروسه آسانی نیست، چرا که ایران ذیل حضور در N.P.T و نیز نظارت دقیق آژانس بین المللی انرژی اتمی بر فعالیت هایش توانسته در پرونده هسته ای به نقطه سبز و بدون حاشیه ای دست پیدا کند. به گونه ای که حتی کشورهای اروپایی نیز آن را تایید کردند. اتفاقاً یکی از دلایل حمایت اتحادیه اروپا از برجام به دلیل همین از میان رفتن حساسیت ها و تنش های ناشی از فعالیت های جمهوری اسلامی ایران در حوزه هسته‌ای بود. لذا به نظر می رسد که ایجاد یک P.M.D برای پرونده هسته ای ایران فرآیندی غیر قابل تحقق و یا حداقل بسیار سخت به نظر می‌رسد. چون که N.P.T دستیابی هر کشوری را به توان و دانش هسته ای و منوط به دو شرط کرده است که اول این توان و دانش در راستای مقاصد صلح آمیز باشد و دوم تمام فعالیت های هسته ای هر کشوری ذیل نظارت دقیق آژانس صورت بگیرد. این مسئله هم در قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قید شده و هم در N.P.T به آن پرداخته شده است که ایران هر دو را قبول کرده و در قبال آنها تا به امروز کاملاً متعهد بوده است. در سایه این مسائل هرگونه بهانه و بسترسازی برای P.M.D جدید توسط اسرائیل علیه ایران وجود ندارد.