برشی از زمان بدون سوخت

روزبه آرش: جنگ در سوریه وارد ششمین سال خود شده است. این جنگ هر روز بیش از گذشته مردم را در شهرهای تحت محاصره با مشکلات جدی مواجه می کند. کمبود سوخت یکی از معضلات جدی این روزهای مردم سوریه است، به طوری که آنها برای گذران زندگی خود مجبور به سوزاندن چوب و مواد پلاستیکی شده اند.

زندگی تحت محاصره یعنی محتاج بودن به لوازم ضروری مانند غذا، آب و بهداشت و درمان. در برشی از زمان که نیروهای نظامی یک شهر یا منطقه را در احاطه خود دارند، هدف اصلی اعمال فشار به نیروهای داخلی برای تسلیم شدن است. این فشار خواه و ناخواه بر غیرنظامیان نیز تأثیر خواهد داشت. سازمان ملل تخمین می زند که حداقل 13,5میلیون نفر در مناطق جنگی نیاز به کمک های انسان دوستانه دارند، از جمله این افراد 4,6میلیون نفری هستند که در مناطق محاصره شده سوریه گیر افتاده اند و راهی برای رساندن کمک به آنها وجود ندارد.

دونیا دخیلی، مدیر برنامه سازمان پزشکان بدون مرز در سوریه گفت: «بسیاری از مراکز بهداشتی و سازمان های امدادرسانی به علت کمبود سوخت مورد نیاز برای فعالیت ژنراتورهای برق و همچنین حمل و نقل، فعالیت های خود را متوقف کرده یا به میزان چشمگیری کاهش داده اند.» دخیلی توضیح می دهد که بیمارستان ها در برخی از شهرهای سوریه از جمله حما، ادلب، حلب و لاذقیه به علت کمبود سوخت در معرض خطر تعطیلی قرار دارند و «حتی جان بسیاری از مردم سوریه با خطر بزرگ تری مواجه است.» او همچنین تأکید کرد: «برای فعالیت پمپ های تولید آب آشامیدنی، دستگاه های نگهداری نوزادان نارس و حرکت آمبولانس ها به سوخت نیاز داریم. این آژانس مقداری سوخت برای مراکز بهداشتی فراهم کرده است اما این مقدار سوخت تأثیر کوتاه مدتی خواهد داشت.»

عمار البوشی، عکاس الجزیره، از مردمی عکاسی کرده است که در بدترین شرایط و بدون رعایت نکات ایمنی سعی دارند از هر چیزی سوخت و گاز تولید کنند؛ طلای سیاهی که این روزها در سوریه قیمت گزافی دارد. او از مردم در قوطای شرقی می گویند که به دنبال راه های تازه ای برای استخراج منابع حیاتی و اساسی هستند. آنها تیم هایی هماهنگ را تشکیل داده اند. از بچه هایی که زباله ها را می گردند، مردانی که خرابه های شهرها را زیر و رو می کنند تا دوچرخه هایی که دور شهر می گردند تا زباله های مردم را بخرند. هرچیزی که قابل سوختن باشد به مراکزی مخصوص برده می شود. چوب، پلاستیک و زباله در کوره هایی غیراستاندارد سوزانده می شوند تا با عملیات بازیافتی ناقص به چیزی شبیه به قیر، زغال، نفت و گاز تبدیل شوند. کارگرانی که در این کوره ها کار می کنند با آلوده ترین و سمی ترین گازهای غیرقابل دیدن حاصل از اشتعال سروکار دارند بدون اینکه هیچ ماسکی در اختیار داشته باشند. تنها ماسک آنها پارچه ای است که گاهی از شدت گاز و گرما روبروی دهن و بینی خود می گیرند. یکی از این کارگران می گوید: «تقریبا همیشه سردرد دارم. بوی لعنتی اینجا هیچ وقت از سرم نمی رود. گاهی از سردرد بیهوش می شوم و مدتی است که مدام احساس خستگی دارم. می دانم به خاطر اینجاست اما نمی توانیم این کار را رها کنیم. اینجا پول خوبی در می آوریم. باید 24ساعته اینجا را بگردانیم. گاز و نفتی که اینجا تولید می کنیم خریداران زیادی دارد و اجاق ها و بخاری های خانه های خیلی از مردم به کاری که ما اینجا انجام می دهیم بستگی دارد.»

تحریم های اعمالی از سوی آمریکا و اروپا علیه سوریه، این کشور ها را از خرید نفت منع کرده است. این تحریم ها از شرکت های خارجی می خواهد با شرکت های فعال در بخش نفت و پالایشگاه سوریه معامله نکنند. به همین دلیل سوریه برای تامین سوخت مورد نیاز بخش حمل و نقل و گرمایش به متحدان خود مانند ایران وابسته شده است. با اقتصاد ویران سوریه اما خرید نفت کار ساده ای نیست. از سوی دیگر سوریه با مشکل حملات تروریستی به خطوط انتقال گاز و نیرو مواجه است. مدتی پیش بود که مدیر عامل شرکت برق در حومه دمشق مهندس خلدون حده  گفت که  که تروریست های مسلح خط انتقال گاز نیروگاه برق الناصریه در غرب دمشق را در منطقه جیرود به آتش کشیدند. مدیر عامل شرکت برق در حومه دمشق مهندس خلدون حده  افزود: «با این اقدام تروریست ها، این نیروگاه های تولید برق از مدار تولید خارج شد.» این نخستین بار نبود که تروریست های مسلح اقدام به انفجار این خط انتقال می کردند. گروه های تروریستی در ماه جولای گذشته نیز همین خط لوله را منفجر و نیروگاه الناصریه را چند روز از مدار تولید خارج کردند.

مردم سوریه درحالی در بحران سوخت و انرژی دست و پا می زنند که غرب و ترکیه تا همین چند وقت پیش درگیر معاملات نفتی با داعش بودند. تروریست های داعش مقادیر زیادی از نفت سوریه و عراق را با کمک کشورهای ناتو خارج می کرد و داعش کنترل 11 میدان نفتی در شمال عراق و استان رقه سوریه را در اختیار داشت. روسیه و آمریکا ممکن است این روزها هردو خواهان از بین رفتن داعش باشند اما کنترل منابع نفتی بحث دیگری است که مردم سوریه و عراق را با وجود داشتن چاه های نفت در گیرودار کشمکش های سیاسی از داشتن سوخت سالم و کافی، بی بهره می کند.