ترامپ برجام را نادیده نگیرد

دیپلماسی ایرانی: پرزیدنت دونالد ترامپ از زمان انتخاب به عنوان رئیس جمهور برخی از مواضع مساله دار خود در جریان کارزارهای انتخاباتی اش را حفظ و برخی دیگر را تعدیل کرده است. او تصمیم گرفته است چین را بازیگردان ارز معرفی نکند، ایالات متحده را از معاهده تجارت آزاد آمریکالی شمالی خارج نکرده است – آنچنان که تهدید کرده بود اگر کانادا و مکزیک فورا حاضر به مذاکره مجدد نباشند این کار را خواهد کرد – و به وعده خود مبنی بر اینکه " توافق فاجعه بار با ایران را از بین می برد" عمل نکرده است.

با این حال رئیس جمهور در خصوص ایران، همچنان پیام های خطرناک و ضد نقیض ارسال می کند که می تواند توافق هسته ای را به مخاطره بیندازد، ایالات متحده را از متحدان خود جدا کند و تندروها در ایران را جسور کند. ترامپ حق دارد که نگران حمایت ایران از گروه های شبه نظامی در یمن، لبنان، افغانستان و اصرار این کشور بر آزمایش موشک های بالستیک باشد که به طور بالقوه می تواند برای حمل کلاهک هسته ای مورد استفاده قرار گیرد. اما می تواند بدون نقض – یا تهدید به نقض – توافقی که بیش از آنکه به نفع ایران باشد به نفع ایالات متحده است، به اینگونه تحریکات ایران پاسخ دهد.

18 آوریل رکس تیلرسون وزیر امور خارجه ایالات متحده نامه ای به رئیس مجلس نمایندگان، پل رایان، ارسال کرد و به اطلاع کنگره رساند که ایران به تعهدات خود مندرج در برنامه جامع اقدام مشترک پایبند مانده است.

اما گزارش شده به دستور کاخ سفید متن نامه تغییر یافته و ادبیاتی در آن گنجانده شده تا از تردیدهای ایالات متحده در خصوص تعهد بلندمدت ایران به توافق سخن بگوید. تیلرسون تاکید کرده است:" ایران همچنان با شیوه ها و برنامه های بسیار دولت پیشگام در حمایت از تروریسم" است. بعد، به شیوه ای شوم می گوید:" پرزیدنت دونالد. جی. ترامپ آژانسی داخلی در شورای امنیت ملی را مامور کرده است تا برجام را مورد بررسی قرار دهند تا معلوم شود آیا تعلیق تحریم های مرتبط با ایران به نفع امنیت و منافع ملی ایالات متحده است یا خیر."

تیلرسون در خصوص تعهد ایالات متحده به توافق بذر شک و تردید افشانده است. در کنفرانس مطبوعاتی وزارت خارجه از این شکایت کرده است که توافق " از دستیابی به هدف ایران غیرهسته ای بازمانده است " و صرفا " هدف آن ها (ایرانی ها) برای تبدیل شدن به حکومتی هسته ای را به تاخیر انداخته است."

درست است که بسیاری از محدودیت های خاص علیه برنامه هسته ای ایران به لحاظ زمانی موقت هستند، اما معماران توافق به درستی بر این باور بودند که ایجاد تاخیری قابل ملاحظه در توانایی ایران در دستیابی ناگهانی به سلاح هسته ای، نسبت به اینکه اساسا هیچ توافقی شکل نگیرد ارجح است. دیدگاه متحدان آمریکا هنوز همین است.

ترامپ با این ادعا که ایرانی ها "به روح توافق پایبند نمانده اند" به سردرگمی ها افزوده است. به طور قطع ایران و دیگر امضاکنندگان برجام به متن توافق پایبند هستند، نه به "روح" آن که بی شمار تفسیر می شود از آن ارائه داد.

ما تصور می کنیم در ازای برداشته شدن تحریم هایی که توافق تعیین کرده است؛ ایران نه تنها برخی از جنبه های برنامه هسته ای خود را تعطیل می کند و برای سال ها به بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی تن می دهد بلکه همچنین آزمایش موشک هایی که بالقوه قابلیت تبدیل به سلاح هسته ای دارند را متوقف می کند و برای نشان دادن حسن نیت از حمایت خود از کشورها و گروه های شبه نظامی که با غرب تخاصم دارند می کاهد.

ما با ترامپ موافق هستیم که بسیاری از اقدامات ایران تحریک آمیز و در عناد با منافع ایالات متحده است، (اما) از سوی دیگر ایران در تلاش برای "تضعیف و نهایتا نابودی داعش" متحد دولت عراق است، دولتی که خود متحد ایالات متحده است.

ایالات متحده می تواند بدون زیر سوال بردن اعتبار برجام یا تلاش برای نادیده گرفتن آن گام هایی برای دلسرد کردن ایران نسبت به ماجراجویی بردارد. در واقع دولت ترامپ در ماه فوریه در واکنش به آزمایش موشک بالستیک میان برد توسط ایران، 13 مقام حقوقی و 12 نهاد مرتبط با برنامه موشکی ایران را مورد تحریم قرار داد.

مشکل این است که برخی در دولت، و برخی در کنگره، مایل هستند ترامپ فراتر از این رود و به شیوه ای ایران را مجازات کند که نقض توافق هسته ای باشد. شاید ترامپ تصور می کند با حفظ این احتمال که وی ممکن است توافق را ترک کند می تواند ایران را وادار کند در خصوص رفتارهایش در جبهه های دیگر هشیار باشد، اگر این استراتژی او است، استراتژی خطرناک و تفرقه آمیزی است. او باید این موضوع را روشن کند که تا زمانی که ایران به توافق هسته ای پایبند است، ایالات متحده نیز به آن پایبند خواهد ماند.

منبع: لس آنجلس تایمز / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی /۳۳