چه شد ترکیه اتحاد با روسیه را برگزید؟

دیپلماسی ایرانی: درگیری هایی که عرصه سوریه به خود دیده محل اختلاف بسیاری میان روسیه و ترکیه طی سال های گذشته بوده است، به ویژه بر سر ماندن یا رفتن بشار اسد از قدرت که ترکیه مواضع سرسختانه ای را علیه اسد اتخاذ می کرده، تا آن جا که طی سال های گذشته پیمان های استراتژیک که صبغه جهانی و منطقه ای داشته است، همگی به هم خورده اند. به ویژه بعد از ورود ایران به عنوان عضوی فعال به این اتحاد که باعث شد در بسیاری از قضایا تجدید نظر شود و بسیاری از پروند ه ها در منطقه مورد بازبینی قرار گیرند. اتفاقی که بسیاری از کشورهای عربی از بابت آن احساس خطر کرده اند به ویژه که به طور کامل از این عرصه غایب بوده اند.

سوالی که در این جا مطرح می شود این است که عواقب این همکاری ها چه خواهد بود؟ قبل از این که به دنبال پاسخ این سوال باشیم، لازم است که تاکید کنیم روسیه با اهداف عدالت محوری و انسانیت، جنگ افزارهای نظامی خود را روانه سوریه نکرده بلکه به دنبال مصالح خود بوده که وارد سوریه شده است. دقیقا همین رویکرد را ترکیه نیز دنبال می کند، به ویژه بعد از این که متوجه بی رغبتی غرب و امریکا در قبال بحران سوریه شد، همچنین مشاهده کرد که آنها از کردها، قبل از هر چیز جدایی طلبی آنها حمایت می کند و حاضر است ایجاد منطقه خودمختار مثل آن چه در عراق اتفاق افتاد را به رسمیت بشناسد. اتفاقی که می تواند ثبات ترکیه را مورد تهدید قرار دهد. وقتی که ترک ها نسبت به این رویکرد غرب و امریکا اطمینان حاصل کردند، همه اصول و مبادی را فروختند و صحبت از رفتن اسد را متوقف کردند. آنها هم وارد بازی تازه ای شدند. ترک ها در خارج کردن شهروندان از حلب نقشی اساسی ایفا کردند. نتیجه این کار این خواهد شد که دو طرف درگیر در سوریه، چه حکومت چه مخالفان در آینده مذاکرات خود را آغاز خواهند کرد و طرف های هم پیمان آنها اراده خود را تحمیل خواهند کرد و آنها نیز تسلیم این اراده ها خواهند شد. هیچ کس هم برای میلیون ها قربانی و آوارگی و ویرانی سوریه عزا نخواهد گرفت. ارزیابی ها حاکی از آن است که برنده این تفاهمات روسیه و به همراه آن ترکیه است، حقا سیاست قلب ندارد و منافع وجدان نمی شناسد.

در این میان یادآوری یک نکته خالی از لطف نیست: حالا مصر و عربستان به درگیری های لفظی خود ادامه دهند و یکی علیه دیگری شاخ و شانه بکشد. اختلافات قطعا روزی پایان خواهد گرفت و روابط دو کشور به حالت عادی باز خواهد گشت، اما قبل از آن که کار از کار بگذرد باید دو طرف به این خصومت ها پایان دهند.

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11