لزوم حفظ فاصله ایران با کره شمالی

دیپلماسی ایرانی: اعلام رستم قاسمی، وزیر نفت ایران برای فروش نفت ایران به کره شمالی مورد توجه رسانه های غربی قرار گرفت. چه این که از نظر آنها ایران و کره شمالی هر دو بازیگری نامطلوب محسوب می شوند و اخیرا اعضای دائم شورای امنیت با صدور بیانیه ای نسبت به فعالیت های هسته ای دو کشور ابراز نگرانی کرده است. ایران و کره شمالی هر دو تحت تحریم های شورای امنیت هستند و مبادلات اقتصادی آنها حساسیت غربی ها را برانگیخته است. در مورد این اعلام وزیر نفت و امکان مبادلات نفتی ایران و کره شمالی با دکتر غلامحسین  حسنتاش، کارشناس مسائل اقتصادی و انرژی گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

رستم قاسمی، وزیر نفت کشورمان اعلام کرده است که ایران در حال مذاکره با کره شمالی برای صادرات نفت است و ابراز امیدواری کرده که دو کشور به زودی درباره صادرات نفت ایران به توافق برسند. با توجه به این اظهار نظر شما در حال حاضر وضعیت صادرات نفت ایران را به خصوص در اثر تحریم های اروپا و آمریکا چگونه ارزیابی می کنید و کره شمالی تا چه اندازه می تواند در راستای افزایش صادرات نفت ایران و عبور از تحریم ها موثر باشد؟

قبل از هرچیز خوبست توجه داشته باشیم که کره شمالی یک کشور دارای اقتصاد کاملا بسته می باشد که بازار مهم و بزرگی تلقی نمی شود. تولید ناخالص ملی این کشور در سال 2011  (بر اساس گزارش سازمان سیا) حدود 12.5 میلیارد دلار و درآمد سرانه آن در همان سال 506 دلار بوده است.  البته اطلاعات در مورد این کشور بسته که به یک پادگان بزرگ شبیه است، بسیار کم است؛ اما بررسی ها نشان می دهد که بیش از 83 درصد انرژی این کشور از ذغال سنگ تامین می شود و بقیه نیز عمدتا از برق- آبی، سهم نفت در سبد انرژی این کشور بسیار ناچیز است و این کشور حداکثر 70 هزار بشکه ظرفیت پالایشی دارد و طی ده سال گذشته واردات نفت آن از 25 تا 30 هزار بشکه در روز تجاوز نکرده است و این عدد در سال 2011 بر اساس اطلاعات اداره انرژی امریکا، حداکثر 14 هزار بشکه در روز بوده است که رقم بسیار ناچیزی است .

 ارزیابی شما از توان اقتصادی کره شمالی چیست و آیا این کشور می تواند به پازپرداخت صادرات نفت ایران اقدام کند؟

من اصولا بعید می دانم که چنین اتفاقی بیفتد، ظاهرا در جریان نمایشگاه اخیر نفت و گاز و پتروشیمی، وزیر انرژی کره شمالی در ایران بوده است و وقتی یک وزیر می آید طبیعتا گفتگوها و توافقاتی می شود ولی این توافقات تا اجرا فاصله زیادی دارد. به نظر من اگر هم ایران به کره شمالی نفتی بفرستد عمدتا یک کمک اقتصادی تلقی خواهد شد و این کشور در شرایط کنونی توان  و امکان بازپرداخت نخواهد داشت.

 یکی از مشکلات کنونی در امر فروش نفت ایران تحریم های بانکی است. به نظر شما تا چه اندازه این مشکل بر صادرات نفت ایران موثر بوده است و آیا کره شمالی برای بازپرداخت دچار مشکل نمی شود؟

هم اکنون به دلیل تحریم ها و محدودیت هائی که توسط سیستم بانکی بین المللی، علیه ایران به کار گرفته شده است حتی کشور هائی که تحت تحریم نیستند و مجوز خرید نفت از ایران را هم دارند قادر به پرداخت پول آن به ایران نیستند و مابه ازای پول نفت را به پول ملی شان برای ایران اعتبار نگه می دارند و ایران می تواند کالاهای مجاز را در مقابل آن از این کشورها بخرد. چه رسد به کره شمالی که خودش نیز تحت تحریم است و قطعا امکان پرداخت و انتقال پول رایج بین المللی به ایران را نخواهد داشت و بازار کره شمالی هم بازاری نیست که ما متقابلا بتوانیم کالائی از آنجا وارد کنیم.

 با توجه به بحران اخیر کره شمالی و تضاد کره شمالی با آمریکا آیا به نظر شما این اقدام ایران برای مذاکره با کره شمالی یک اقدام سیاسی- تبلیغاتی است یا صرفا با انگیزه های اقتصادی صورت می گیرد؟

همانطور که اشاره کردم به نظر من این اقدام بیشتر سیاسی و تبلیغاتی است که با ابتکار عمل کره شمالی شاید برای شکستن انزوای فعلی خود از جامعه جهانی، با حضور در نمایشگاه ایران اتفاق افتاده است و نمی تواند انگیزه اقتصادی داشته باشد. اما به نظر من ایران باید در این مورد کمی بیشتر دقت کند، هنوز ابعاد تحرکات اخیر کره و بحران اخیر مشخص نیست. خیلی ها معتقدند که رهبری جدید کره این بساط را راه انداخته است که از موضع قدرت وارد مذاکره با ایالات متحده و حل و فصل مسائل خود با این کشور، بشود. از آن طرف حتی چینی ها که عمده ترین طرف تجاری کره شمالی هستند، از بحران آفرینی در شرق دور که می تواند به رشد اقتصادی آن منطقه و خصوصا چین لطمه بزند و از این جهت خوشایند آمریکا باشد، راضی نیستند و حتی فیدل کاسترو که کشورش شبیه ترین وضعیت را به کره شمالی دارد به بحران آفرینی آن کشور اعتراض کرده است. بنابراین اقدامات کره شمالی در سطح بین المللی منفی بوده است و بعضی کشورها هم بدشان نمی آید که ایران را شریک این اقدامات بدانند و نباید به آنها فرصت داد و باید با تامل بیشتری رفتار کرد.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 16

انتشار اولیه: سه شنبه 3 اردیبهشت 1392/ باز انتشار: یکشنبه 8 اردیبهشت 1392