سرباز متفاوت پنتاگون

شرق- حمید رضا آریان پور: پرسش های نمایندگان سنای ایالات متحده در کمیته نیروهای مسلح از همکار پیشین خود، سناتور چاک هیگل نامزد وزارت دفاع آمریکا، مقدمه ای خنده آور بود بر دوره ای تازه در دیپلماسی نظامی-سیاسی واشنگتن با ریاست مردی متفاوت بر نیرومندترین ارتش دنیا. دوره ای که گرچه شاید به دلیل ساختار نظام آمریکا تفاوت چشمگیری با دوران سررشته داری جمهوریخواهان نداشته باشد اما روزهای پرسیدن سوالات ممنوع خواهد بود.

پیشینه متفاوت هیگل، مواضع چالش برانگیز او برای آینده و سوالاتی که پیرامون او و این پیشینه و موضع در رسانه های آمریکا و جهان مطرح شده را می توان با سرخط های زیر بررسی کرد. این شرایط ادامه نمایشی است که از چهارسال پیش آغاز شده و آن رویارویی جمهوریخواهان با تفاوت های اوباماست. تفاوتی که اکنون در گزینش او در پنتاگون خودنمایی می کند. نامزد اوباما برای ریاست بر پنتاگون بیش از هر چیز در موضوع مناسبات با اسراییل، برنامه های هسته ای ایران و کاهش بودجه پنتاگون با جمهوریخواهان درگیر است.

جمهوریخواه علیه جمهوریخواه
کریس کیلیزا، نویسنده واشنگتن پست، به درستی اشاره می کند که «هیچ چیزی- تکرار می کنم هیچ چیزی- وجود ندارد که اعضای یک حزب از آن بیشتر از سیاستمداری که حزب خود را ترک کرده متنفر باشند.»
هیگل دقیقا چنین کرده است. او همچنان جمهوریخواه است و با روی کارآمدن تنها وزیر جمهوریخواه کابینه دوم باراک اوباما خواهد بود اما دو موضع او هرگز از خاطر جمهوریخواهان پاک نخواهد شد. اول حمایت غیررسمی او از باراک اوباما در انتخابات سال 2008 است. انتخاباتی که جان مک کین جمهوریخواه را به سنا بازگرداند. دوم مخالفت او با برخی مواضع جمهوریخواهان در جنگ عراق. هیگل در سال 2006 افزایش تعداد سربازان آمریکایی در عراق را خطرناک ترین اشتباه سیاست خارجی آمریکا از زمان جنگ ویتنام دانست. حرفی که در جلسه سنا بحثی طولانی و بی نتیجه را بین او و دوست سابقش سناتور مک کین باعث شد. این دو کافی است برای حملات وحشتناک جمهوریخواهان علیه هیگل.
همزمان با حضور هیگل در سنا، کمیته ملی حزب جمهوریخواه آمریکا با صدور بیانیه ای اعلام کرد که او گزینه مناسبی برای تصدی وزارت دفاع نیست. تحت ماده دو از بخش دوم قانون اساسی آمریکا، سنا مسوولیت دارد در مورد مقامات ایالات متحده که از سوی رییس جمهوری نامزد می شوند، نظر مشورتی داده و رضایت خود را اعلام کند، اما در جلسه روز جمعه سنا تقریبا هیچ سخنی از چالش های مهمی که آمریکا در سال های آینده با آنها روبه رو خواهد شد نرفت. در عوض جمهوریخواهان با نشان دادن افراط در محافظه کاری و هیگل با پاسخ های مبهم، وقت را سپری کردند. هیگل در طول جلسه چنان که باید نتوانست به پرسش های اغلب ابلهانه و از پیش معلوم جمهوریخواهان پاسخ دهد. سوالاتی که جرج زورنیک، در نوشته ای در تایم با عنوان«مضحک ترین سوالات از چاک هیگل» آنها را به تمسخر گرفته است.
پاسخ به پرسش هایی این گونه البته دردسرساز بودند، درست همان طور که سناتور مک کاسکیل به خبرنگار ان بی سی، گفت:«برای هیگل سوال پرسیدن راحت تر از جواب دادن است.» اما با توجه به حمایت تمام قد دموکرات ها از او، ریاست پنتاگون برای اوست. هیگل چنان متفاوت است که مایکل کوهن در مقاله ای در گاردین رفتار جمهوریخواهان با نظرهای متفاوتی مانند عقاید هیگل را نوعی«مک کارتیسم مدرن» می داند، اما به هر حال با وجود حمایت افراد سرشناسی مانند توماس فریدمن، کالین پاول و سناتور چارلز شومر که نظرات تعیین کننده ای دارد، هیگل خوش شانس می ماند.
جمهوریخواهان واقعا با هیگل مشکل دارند اما با توجه به چند نکته نهایتا چاره ای جز کوتاه آمدن نخواهند داشت. اول حمایت تمام دموکرات ها، دوم اکثریت داشتن دموکرات ها در سنا، سوم درگیری کافی با دموکرات ها بر سر پرتگاه مالی و سقف بودجه.

دشمن لابی اسراییلی
هیگل که با وجود همه مخالفت ها رییس آینده پنتاگون خواهد بود، در چهارسال پیش رو با چالش هایی در جنوب شرق آسیا، خاورمیانه و شمال آفریقا روبه رو خواهد بود اما آنچه در جلسه سنا شنیده شد، بارها و بارها، نام اسراییل بود. در این جلسه 136 بار نام اسراییل شنیده شد. در حالی که واژه های افغانستان، القاعده و مالی به ترتیب 27، 2 و یک بار بر زبان ها آمدند.
اوباما که سردترین مناسبات ممکن را با تل آویو داشته، حالا با انتخاب چاک هیگل باردیگر رودرروی نومحافظه کاران و لابی اسراییلی قرار گرفته است. آمدن هیگل چنان که در رسانه های آمریکا نمود دارد، چراهای تازه ای را به سیاستگذاری ایالات متحده راه داده است. به قول جیم تلنت، نویسنده نشنال ریویو، آمریکا همیشه با«کمک های جنسی به اسراییل، همکاری با اسراییل درباره مسایل دفاعی و اطلاعاتی، پشتیبانی علنی از استراتژی های اصولی اسراییل در رابطه با فلسطینیان، تضمین آشکار وجود کشور یهودی، اقدام همیشگی برای جلوگیری از انزوای بیشتر جهانی اسراییل و کاهش دادن سطح خطرات پیش روی اسراییل»، تعهد خود را به تل آویو نشان می داده است، اما این روزها با انتخاب هیگل برای نامزدی مهم ترین پست کابینه، درستی این سیاست ها از سوی تحلیلگران رسانه ها مورد تردید قرار گرفته است.
هیگل در پاسخ به پرسش های نمایندگان راستگرای سنا گرچه گفته:«اطمینان خاطر حاصل می کند که دوست و متحد آمریکا، اسراییل، برتری نظامی خود را در منطقه حفظ کند.» اما نقد خود بر لابی حامی اسراییل را پس نگرفته است. او در جواب به سوالی درباره اشاره یکی از کتاب هایش به ارعاب تصمیم گیرندگان سیاسی در کنگره آمریکا به وسیله«لابی یهودی» گفت:«پیش از این گفته بودم که از کاربرد لفظ لابی یهودی متاسفم. باید می گفتم لابی طرفدار اسراییل.»
پافشاری راستگرایان سنا بر حمایت بی قید و شرط از اسراییل، در پرسش هایی نمایان شد که مایکل کوهن، نویسنده گاردین، آنها را اینچنین به سه بخش احمقانه تقسیم می کند:«1- آیا اسراییل کشوری مهم است یا مهم ترین است؟ اگر پاسخ شما مورد نخست است لطفا توضیح بدهید که چرا از مهم ترین متحد آمریکا حمایت نمی کنید؟ 2- چرا شما همان طور که ما فکر می کنیم فکر نمی کنید که ایران رقیب نظامی ایالات متحده است؟ 3- بگذارید برای شما بیشتر از اهمیت امنیت ملی بگوییم.» کوهن می نویسد:«کمدی ترین لحظه روز، زمانی بود که سناتور لیندسی گراهام از هیگل پرسید آیا شما همان گونه که چندسال پیش ادعا کرده اید همچنان باور دارید که آنچه لابی یهودی می نامید باعث می شود سناتورهای آمریکایی گه گاه کارهایی انجام دهند که به ضرر سیاست خارجی ایالات متحده است؟ هیگل باید می گفت: بله و این سوال خود بهترین نمونه است.» ربکا ویلکومرسون در کریستین ساینس مانیتور می نویسد:«هراس واقعی سازمان های مدافع اسراییل، استقلال مواضع هیگل درباره موضوعات وابسته به اسراییل است، از ایران گرفته تا فلسطین.»
به این ترتیب و با وجود حمایت کامل دموکرات ها از هیگل کمیته روابط عمومی آمریکا و اسراییل، آیپک، ترجیح داده که چندان خود را درگیر نکند. در چنین شرایطی آیا این پیشینه و مواضع هیگل و سوالاتی که در رسانه ها پیرامون اسراییل مطرح شده، می تواند تل آویو را در برابر شهرک سازی های غیرقانونی، تخریب خانه های فلسطینیان و کشتن افراد غیرنظامی پاسخگو کند؟ دور از ذهن است اما صرف روی کارآمدن کسی مانند هیگل و عقب نشینی نسبی لابی اسراییلی گام خوبی در فضای سیاسی آمریکاست.
ویلکومرسون در جای دیگری از مقاله خود در کریستین ساینس مانیتور می نویسد:«انتقادات عمیق تر از نقش آمریکا در حمایت از اشغال اسراییل قدم خوب دیگری پس از تایید هیگل است؛ قدمی که سیاست های آمریکا در مورد حقوق بشر را به طورعام و حقوق فلسطینیان را به طورخاص اولویت بندی می کند.»
اما موضوع دیگری که به نوعی با موضوع اسراییل پیوند می خورد ایران است. موضوع دیگری که هیگل در آن پیش تر متفاوت ظاهر شده و اکنون تلاش می کند جمهوریخواهان را مطمئن از برخورد با تهران کند. هیگل در سخنان خود در سنا گفت:«من کاملا به هدف رییس جمهوری برای پیشگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای متعهد هستم و همان طور که بارها گفته ام، باید همه گزینه ها را برای رسیدن به این هدف درنظر گرفت.» اما او پیش تر با حمله یک جانبه آمریکا یا اسراییل به ایران مخالفت کرده و خواهان دعوت از ایران برای پیوستن به گفت وگوهای صلح در افغانستان شده بود. از این رو بود که نام ایران هم در جلسه سنا 135 بار تکرار شد. به این دلایل و دلایل از پیش گفته شده تل آویو و حامیانش به هیگل می تازند اما چنان که گفته شد او چهارسال مرد نخست پنتاگون خواهد بود.

اصلاح بودجه پنتاگون

اما جمهوریخواهان از زاویه ای دیگر نیز از هیگل در هراسند و آن بحث کاهش بودجه نظامی آمریکاست. هیگل 66 ساله که نخستین سرباز جنگ ویتنام است که به وزارت دفاع می رسد در پی کاهش بودجه پنتاگون به نحوی متفاوت از آن چیزی است که جمهوریخواهان می خواهند. بودجه نظامی آمریکا نزدیک به 20درصد کل بودجه بیش از 640 میلیارددلاری این کشور است و در شرایطی که کسری شدید بودجه گریبانگیر اقتصاد آمریکا شده، پنتاگون هم مانند بسیاری دیگر از بخش های دولتی ناچار به کاهش بودجه است. بسیاری از جمهوریخواهان کاهش 55 میلیارددلاری بودجه پنتاگون را فاجعه بار می دانند، اما با توجه به خروج آمریکا از عراق و برنامه خروج از افغانستان به نظر می رسد که هیگل با مشکلی در بودجه مواجه نخواهد شد.
ایالات متحده که چهاردرصد جمعیت دنیا را دارد، 42درصد هزینه های نظامی جهان را خرج می کند و تغییر هرچند اندک این رویه تفاوت دیگری برای هیگل خواهد بود. روزنامه هافتینگتون پست در نوشته ای می آورد:«از سال 1952 که جمهوریخواهان رییس جمهوری را با متهم کردن دموکرات ها به نرمش برابر کمونیسم بردند، آمرانه از بودجه های عظیم دفاعی حمایت کرده اند. باراک اوباما نخستین رییس جمهوری در 60 سال گذشته است که اعتبار قابل بحثی در زمینه امنیت ملی دارد.» حالا گویا ممکن است هیگل روند 63 سال گذشته را تغییر دهد. چنان که فیلیس بنیس می گوید:«در دنیای ایده آل، ممکن بود نامزد بهتری از چاک هیگل برای وزارت دفاع آمریکا داشته باشیم، اما در دنیای واقعی، او انتخاب پراگماتیک است که می تواند با افزایش هزینه های دفاعی و لابی قدرتمند اسراییلی و شیفتگان جنگ رویارو شود.»
اما لس آنجلس تایمز، لقبی را به چاک هیگل می دهد که برای وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا اندکی غریب به نظر می رسد. اگر هیگل در سال 2017 شایسته این لقب باشد، واقعا تفاوتی بزرگ خواهد بود. دویل مک موناس، نویسنده این روزنامه، او را ضدجنگ می داند:«هیگل که دوبار در جریان جنگ ویتنام مجروح شده است، می گوید من پیامد رنج و وحشت جنگ را دیده ام. من همیشه این سوال را می پرسم که آیا کاری که انجام می دهیم ارزش قربانی کردن را خواهد داشت؟ چون قطعا قربانیانی خواهند بود. من امیدوارم که اگر افتخار خدمت به عنوان وزیر دفاع را پیدا کنم، کسی در پنتاگون مسوول باشد که واقعیات و نتایج جنگ را درک می کند.»
این لحن آشکارا با لحن وزیران پیشین متفاوت است اما مهم اقدام عملی در این جهت است. باید منتظر ماند و دید.