ایران

تهران - واشنگتن و «توافق موقت»!

دادن سوخو از سوی روسیه به ایران در ۱۴۰۲ منوط به رفتار تهران است/ جمهوری اسلامی در قبال آذربایجان برنامه روشنی ندارد

احمد وخشیته در گفت وگویی تاکید دارد که می‌توان انتظار داشت که فروش و ارسال جنگنده سوخو از سوی روسیه به ایران عملیاتی شود، اما چون اگر این اتفاق روی دهد، اسکادران هوایی‌ ایران دچار تحول جدی خواهد شد، طبیعتا روسیه هم انتظار دارد که این جنگنده‌ها در راستای افزایش تنش مورد استفاده قرار نگیرد؛ لذا این رفتار تهران است که تعیین می‌کند روسیه می‌تواند جنگنده‌ای به ایران بدهد یا نه.

ادامه مطلب

بررسی تاثیرات دیدار امروز وزرای امور خارجه ایران و عربستان سعودی

صلح در عمل؟!

پس از گذشت ۲۷ روز از توافق پکن برای احیای روابط ایران و عربستان سعودی، طبق ادعای روزنامه الشرق الاوسط قرار است که وزرای امور خارجه دو کشور امروز پنجشنبه در چین دیدار کنند. این دیدار پس از سه تماس تلفنی میان حسین امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان انجام خواهد شد.

ادامه مطلب

بررسی احتمالات موجود

اثرات پایان انحصار دلار بر ایران و جهان

رامین فخاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تاریخچه تلاش برای حذف دلار از معاملات به دوران معمر قذافی، رهبر سابق لیبی بازمی گردد. وی نخستین فردی بود که سعی کرد دلار را از معاملات کشورش حذف کند و یکی از دلایل سرنگونی قذافی توسط غرب نیز همین مساله بود. اما هم اکنون اقتصاد های قدرتمندی مانند برزیل، هند و چین به دنبال حذف دلار از اقتصاد خود هستند که ماجرای حذف دلار را بسیار جدی می کند. 

ادامه مطلب

پکن و تعاون با غرب در غرب آسیا

آمریکا و خاورمیانه؛ وکالت موقت به چین

جلال خوش چهره در یادداشتی بر این باور است که برخی نشانه‌ها در منطقه، ممکن است سبب این باور نزد ناظران شود که اکنون ابتکار عمل در مدیریت تحولات خاورمیانه در اختیار آمریکاییان و به ویژه متحد سنتی آن یعنی بریتانیا نیست. برعکس، آنها نه تنها در صحنه حضور دارند؛ بلکه با رصد رخدادها و تحولات در پی بهره‌گیری از فرصت‌‌‌سازی‌هایی هستند که در نهایت امکان محدود سازی چین و تقلیل قدرت روسیه را فراهم کند. با درک همین وضع است که پکن هشیارانه مفهوم گسترش حضور خود را در خاورمیانه  «تعاون» با غرب و نه «تقابل» تعریف می‌کند. 

ادامه مطلب

ذکر چند نکته

ضرورت مدیریت بحران برای ارتقا توان و اقتدار ملی

بشیر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در سالی که گذشت، نا آرامی‌هایی که بر بستر شکاف‌های اجتماعی شکل گرفت، موجب تهدید ثبات و امنیت ملی ایران شد. آن طور که گفته می‌شود، بحران داخلی ایران به قدرت چانه زنی کشور در عرصه دیپلماسی لطمه زد و موجب به تعویق افتادن برخی از اهداف سیاست خارجی شد. اکنون که بحران پشت سر گذاشته شده است، با در نظر گرفتن اینکه ریشه آن همچنان باقی است، باید هوشیار بود که از بروز مجدد بحران جلوگیری به عمل آورده شود.

ادامه مطلب

ضرورت احیای برجام را برای سال ۱۴۰۲

منطقه «خاکستری» در سیاست خارجی ایران و توافق با غرب به عنوان «اولویت» و «اولیَّت» دیپلماتیک

در محافل رسانه ای و نیز به باور طیفی عمده ای از تحلیلگران و ناظران پس از تحولات شهریور ماه سال ۱۴۰۱ و ورود به فضای جدید، رویکرد آمریکا در قبال ایران، ذیل یک جمله خلاصه می شود؛ «نه توافق، نه بحران». در تبیین بیشتر این تک جمله به نظر می رسد که دولت بایدن به موازات پرهیز از یک توافق دیپلماتیک با تهران به خصوص با محوریت احیای برجام سعی دارد که از تشدید تنش و بالا بردن ریسک نزاع با ایران هم دوری کند.

ادامه مطلب

کوک شدن ساز تنش آذربایجان

تهران دیگر نمی تواند در برابر باکو سکوت کند

با عینک منافع، مصالح و امنیت ملی بی شک تداوم و بهبود روابط با همه همسایگان در اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و تهران همواره از تنش زدایی و ارتقای مناسبات استقبال می کند، اما در این میان عملکرد جمهوری اذربایجان به ویژه در دو هفته ای که از شروع سال جدید شمسی می گذرد باعث شده تا تهران بر خلاف گذشته بی طرفی در قفقاز را کنار بگذرد. چرا که تمامی شواهد، دلایل و قراین نشان‌گر آن است که به هیچ عنوان این بار تهران نمی‌تواند نظاره‌گری منفعل در قبال باکو باشد.

ادامه مطلب

تهران در آستانه گریز هسته ای؟!

"نه توافق، نه بحران"

 در محافل سیاسی غرب، رویکرد آمریکا در برابر ایران، اغلب در این شعار خلاصه می شود که "نه توافق، نه بحران": یعنی با پرهیز از یک توافق دیپلماتیک- که از نظر سیاسی (در داخل آمریکا) آسیب زاست- و یا یک تشدید که ریسک نزاع را بالا ببرد، موضوع ایران را از میز کار جو بایدن دور نگه دارند. این یک طناب نازک و ضعیف است.

ادامه مطلب

اسرائیل و چهار بحران پیش رو

نتانیاهو و صهیونیسم دینی

اسرائیل با چهار چالش خطرناک مواجه است که نخستین چالش، بحران دو دستگی عمیق در جامعه و ارتش است. دومین چالش، مواجهه با انتفاضه جدید فلسطینی ها و مقاومت متفاوت نسل جدید فلسطینی است. سومین چالش هم بحران در روابط با آمریکا و دولت جو بایدن است که از «کودتای قضایی» انتقاد کرد و حاضر نشد نتانیاهو را به کاخ سفید دعوت کند و چالش چهارم مقابله با ایران برای جلوگیری از دستیابی آن به سلاح هسته ای است. 

ادامه مطلب

خط پایان صلح با حضور همه یمنی ها میسر است

واشنگتن امیدوار است که توافق سعودی - ایران، جنگ یمن را متوقف کند

واشنگتن به حصول یک "توافق فراگیر" برای خاتمه جنگ چندوجهی یمن فکر می کند. توافقی که تنها عربستان سعودی، طرف آن نباشد. این هدف، سرانجام نیازمند گفتگوهای صلحی است که نمایندگی همه یمنی ها را داشته باشد.

ادامه مطلب

ضعف واشنگتن در خاورمیانه

ایران، عزم و راهبردِ نامنسجم آمریکا در سوریه را محک می زند

تهران عزم سیاسی دشمن قَدَر خود در سوریه را محک زده و تا به اینجا، به نظر نمی رسد که نتیجه این کار، تهران را از انجام حملات نیابتی تازه منصرف کرده باشد.ناتوانی سامانه های دفاع هوایی پایگاه های آمریکا در جلوگیری از حمله پهپادهای انتحاری ایران، پرسش هایی را پیش می آورد. زمان بندی این حملات هم قابل توجه است؛ درست پس از دیدار سطح بالای مقام های نظامی آمریکایی از منطقه و آشتی دیپلماتیک ایران و عربستان.

ادامه مطلب

تحرکات سیاست خارجی تهران با هدف کاهش تنش‌های داخلی صورت گرفته است

ایران در گشایش کامل دیپلماتیک برای از سرگیری مذاکرات هسته ای؟

به نظر می‌رسد تمام تلاش‌های دیپلماتیک ایران در برابر همسایگان خود، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و تبادل زندانی های در حال مذاکره با امریکا، نشان‌دهنده پیشرفت احتمالی پرونده هسته‌ای است. باید دید که آیا دولت بایدن که نگران مشارکت نظامی ایران با روسیه در اوکراین است، می‌خواهد دوباره به لحاظ سیاسی در مذاکرات با تهران شرکت کند یا خیر؟ اگر پویایی دیپلماتیک کنونی مسیر خود را به آرامی ادامه دهد، موازنه های سیاسی خاورمیانه به میزان قابل توجهی تغییر خواهد کرد. ایران سرانجام می تواند از انزوا خارج شود تا جایگاه شایسته خود را در جامعه  ملل دوباره به دست آورد، در حالی که دولت یهود از انزوایی رنج می برد که تا حد زیادی در برانگیختن آن نقش داشته است.

ادامه مطلب

گمراهی محاسباتی توافق تهران - ریاض

ایران مخالف رویارویی با آمریکا در سوریه نیست

کاخ سفید بسیاری از حملات قبلی گروه‌های شیعه را به دلیل ترس از تعمیق رویارویی با ایران نادیده گرفته است که به گفته آنها از سال ۲۰۲۱ میلادی که بایدن به قدرت رسید، منجر به افزایش بی‌ سابقه چنین حوادثی شده است. کارشناسان امنیتی امریکا ابراز نگرانی می کنند که رویکرد غیر تقابلی کاخ سفید می تواند، نیروهای وفادار به ایران را برای ادامه گلوله باران ترغیب کند.

ادامه مطلب

پادکست بلومبرگ:

همکاری ایران و روسیه برای دور زدن تحریم های غرب/کریدور تجاری شمالی تا کجا امکان تحقق دارد؟

بلومبرگ در پادکستی به بررسی این موضوع پرداخت که دو کشور ایران و روسیه در تلاش برای پرهیز از تحریم های فزاینده، در پی جابجایی کالاها بدون مداخله غرب هستند. این پروژه تا چه حد عملی است؟ تا چه حد به صرفه است؟ تا کجا می تواند دوام بیاورد؟ آیا مجموع این ماجرا به رشد اقتصادی ایران کمک می کند یا حداکثر به ایران امکان می دهد که زنده بماند؟ در این پادکست وس کوزُوا Wes Kosova (مجری پادکست) با کارشناسانی چون دکتر ماریا شاگینا Dr. Maria Shagina از موسسه مطالعات راهبردی و بین المللی لندن و کارشناس تحریم ها مستقر در برلین، جاناتان تیرونه Jonathan Tirone کارشناس بلومبرگ (وین) و گلنار متولی، خبرنگار اقتصادی بلومبرگ (لندن) به گفت وگو پرداخت.

ادامه مطلب

ازسرگیری روابط دیپلماتیک، همه منازعات تهران - ریاض را خاتمه نمی دهد

چگونه توافق چینی - سعودی - ایرانی می تواند به منافع آمریکا خدمت کند؟

برداشت نادرستی است که توافق تهران - ریاض را بعنوان یک آسیب درازمدت برای دیپماسی آمریکا به حساب آوریم. آمریکا نباید تلاش کند که قدرت چین را در هر زمینه ای در هر کجای جهان محدود کند، نیازی هم به این کار نیست. این اشتباهی بود که واشنگتن در دوران جنگ سرد در برابر اتحاد شوروی انجام داد و گرفتار باتلاق هایی همچون جنگ ویتنام و حمایت از شورشیان آنگولا شد. آمریکا دیگر منابع لازم برای پیشبرد سیاست بازدارندگی در همه جهان را ندارد. به جای آن باید به بازدارندگی گزینشی چین روی آورد. توافق سعودی - ایران از آن نمونه هایی است که نیازی نیست واشنگتن انرژی خود را صرف تضعیف آن کند. دیپلماسی چینی در مواقعی می تواند دست کم مکمل منافع آمریکا باشد و یک مصداق آن همین توافق است. 

ادامه مطلب

احیای احیای روابط تهران - قاهره تحت تاثیر کدورت انباشته است!

آشتی امروز ایران با عربستان و فردا با مصر

روند و ساز و کار از سرگیری روابط ایران با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس نیاز به زمان زیادی نیاز ندارد چرا که ایران چندین دهه با این کشورها مراودات دیپلماتیک داشته که فقط در موارد استثنایی به طور موقت قطع شده و قطعی هفت ساله اخیر روابط آنها، طولانی ترین بوده است. اما روابط ایران با مصر ماجرای دیگری دارد چرا که قطعی روابط دو کشور عمری به درازای عمر نظام جدید حاکم بر ایران دارد هرچند دو کشور نمایندگی حافظ منافع در خاک یکدیگر داشته اند.بنابراین احیای روابط ایران و مصر هرچند تحت تاثیر اقدام عربستان به امضای توافق با ایران قرار خواهد گرفت ولی در عین حال تحت تاثیر خصوصیات مصر و کدورت انباشته شده بین دوکشور نیز خواهد بود. به رغم اعلام آمادگی ایران از زبان حسین امیرعبداللهیان برای از سرگیری روابط با مصر در اولین فرصت، انتظارات از تهران بیش از این است و با اتخاذ تصمیم قاطع برای تغییر اسامی برخی خیابان های تهران که عامل تحریک قاهره و مقامات مصری است، آغاز می شود.

ادامه مطلب

در تمامی ابعاد داخلی و خارجی

راهبرد غرب در افزایش آنتروپی ایران است

پویا فتحی زاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: غرب با سعی بر انزوای ژئوپلیتیکی ایران در برد منطقه ای و فرا منطقه ای، در تلاش هستند تا نوعی از ناپایداری و عدم ثبات را بر دستگاه سیاست خارجی ایران تحمیل کنند. تدابیری همچون تحریک کشورهای همسایه به مواضع پان عربیسم و پان ترکیسم، سیاستی است تا روابط بین الملل ایران و همسایگانش را تحت الشعاع قرار داده و از گستره ژئوپلیتیکی ایران بکاهد.

ادامه مطلب

رویکرد لیبرالی پکن به خاورمیانه

چین از امنیت انرژی تا سیاست

چین منطقه خاورمیانه را میدان مناسبی دانست تا در آنجا خط مشیی متفاوت از خط مشی واقعگرایانه آمریکا اتخاذ کند که نتوانسته است ثبات منطقه ای را ایجاد و با ایران با موفقیت برخورد کند بلکه با کاهش حضورش در خاورمیانه برای افزایش حضور در شرق آسیا، به شکل گیری تنش های بیشتری کمک کرده است.رویکرد چین در منطقه اساسا رویکردی لیبرالی در روابط بین المللی با هدف کاهش آثار منفی هرج و مرج و تنش های منطقه ای با درجات متفاوت با تمرکز بر کاهش هزینه برخوردها و تنش ها است به شکلی که به همکاری با منافع متقابل منجر شود و به عرصه های دیگر نیز گسترش یابد.

ادامه مطلب

توافق حاصل شده جنبه اقتصادی هم دارد

ایران، آشتی با همسایگان را می خواهد اما با آمریکا نه

آشتی ایران با عربستان سعودی نشان می دهد که تهران دست کم، در را بر روی برخی ابتکارات حریفانش باز می گذارد. روابط میان تهران و ریاض در این سالها، از روابط تهران با واشنگتن هم بدتر بود، اکنون اما به گفته مقام های آمریکایی و سعودی، ناگهان ایران علاوه بر احیای رابطه دیپلماتیک با عربستان سعودی، توافق کرده که ارسال سلاح برای حوثی های یمن را هم متوقف کند. وزیر دارایی عربستان هم چشم اندازی "بسیار سریع" برای سرمایه گذاری عربستان در ایران را در صورت پیاده شدن توافق، مطرح کرده است. شاید این ادعایی توخالی باشد، اما به نظر می رسد که گرمای روابط، برای هر دو طرف، منطقی اقتصادی هم داشته باشد.

ادامه مطلب

پادکست شورای اروپایی روابط خارجی:

دیدگاه اروپایی درباره توافق سعودی - ایرانی

پادکست شورای اروپایی روابط خارجی به بررسی دیدگاه اروپایی درباره توافق سعودی - ایرانی پرداخت. در این پادکست جولیِن بارنِز دِیسی Julien Barnes-Dacey (مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا)، چینتزیا بیانکو Cinzia Bianco (کارشناس مسائل خلیج فارس) و آندرو اسمال Andrew Small (کارشناس امور چین و عضو ارشد صندوق مارشال آلمان) نظرات خود را بیان کردند.

ادامه مطلب

گردش تجاری بسیار کم میان مسکو و تهران

روسیه بزرگترین سرمایه گذار در اقتصاد ایران شد؟

پس از اینکه روسیه تحت اعمال تحریم های غرب قرار گرفت که از نظر شدت با تحریم های ایران قابل مقایسه بود در نتیجه، علاقه به همکاری میان دو کشور افزایش یافت. خطرات تحریم ‌های ثانویه برای تجارت روسیه برای این امر دیگر از سوی غرب قابل توجه نیست.

ادامه مطلب

سناریوهای پیش رو در خاورمیانه؛ چگونه بازی کنیم؟

نظریه آنتروپی و تحلیل رفتار ایران

ایمان صمدی نیا در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران همواره جایگاه خود را به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه حفظ کرده و در مناطقی مانند سوریه، لبنان و یمن اعمال نفوذ کرده است. ایران با مدیریت دقیق روابط خود و بازی استراتژیک با ورق های خود، توانسته درجه ای از ثبات را در میان محیطی که مشخصه آن سطوح بالای آنتروپی است، حفظ کند. بر اساس مفهوم آنتروپی در روابط بین الملل، میزان بی نظمی یا هرج و مرج می تواند بر رفتار و تصمیم گیری دولت ها در نظام بین الملل تأثیر بگذارد.

ادامه مطلب

تل آویو دوست دارد برنامه هسته‌ای تهران را نابود کنند، اما توانش را ندارد

چرا رابطه آمریکا و اسرائیل دیگر معنی ندارد؟

این ایده که اسرائیل برای تضمین موجودیت خود به کمک ایالات متحده نیاز دارد و این که دو کشور در مجموعه اصول دموکراتیک مشترکی شریک هستند دیگر منطقی نیست. در گفتمان سیاسی ایالات متحده بدیهی است که اسرائیل در مبارزه دائمی برای بقا به سر می‌برد، اما این روایت دچار یک نابهنجاری است.

ادامه مطلب

این همه دشمنی با آیین نوروز برای چیست؟

در برابر تلاش های خارجی و داخلی برای تحریف نوروز بایستیم

شیما بهاری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تلاش شده است تا نوروز به ما برسد و این تلاش ادامه دارد زیرا که مخالفت با نوروز حذف و دست درازی و سرقت نوروز کماکان ادامه دارد. نمونه بارز آن رفتار طالبان در مواجه با نوروز است، تغییر مبدا سال از شمسی به قمری کار را برای حراست از نوروز در یکی از بخش های حوزه نوروزی سخت تر می کند و مردم افغانستان خود باید مشعل دار این سنت دیرینه باشند. و یا کشورهایی که نوروز در بافت فرهنگی شان جای نداشته اما تلاش می کنند تا نوروز را برای خود بردارند. دلیل این همه جدال با نوروز ایرانی چیست؟

ادامه مطلب

ایران و اسرئیل، دو بحران پیش روی ایالات متحده

بحران‌های خاورمیانه در صدر دستورکار بایدن در سال ۲۰۲۳

جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا موفق شد در دو سال نخست ریاست جمهوری خود با وجود میدان‌های مین پیش رویش از رویارویی‌هایی بپرهیزد که آمریکا را در بحران‌های جنگ های منطقه درگیر می‌کرد به ویژه بعد از این که نیروهای این کشور از افغانستان خارج شدند. به این ترتیب رئیس جمهور بایدن موفقیت دکترین اوباما در راستای پرهیز از درگیر شدن در جنگ‌ها در خارومیانه را تکرار کرد. با وجود این موفقیت، اما پس لرزه‌های سال ۲۰۲۲ بایدن را در چندین بحران درگیر خواهد کرد. در میان بحران‌های خاورمیانه دو موضوعی که بیشتر دولت بایدن را سرگرم خواهد کرد، مسئله اسرائیل و ایران است.

ادامه مطلب

چین به دنبال احیای دکترین «دو ستون» ایالات متحده بین ایران و عربستان؟!

گسترش بازی بزرگ آسیایی از شرق به غرب

ماندانا تیشه یار در نوشتاری برای دیپلماسی ایرانی معتقد است که بازی بزرگ آسیایی به آهستگی در حال گسترش از هندوپاسیفیک در شرق به سوی منطقه خلیج فارس در غرب قاره کهن است. افزایش حضور و همکاری هندوستان و چین با کشورهای این منطقه، که از کانون های اصلی انرژی در جهان به شمار می رود، به خوبی گویای چشم انداز روابط قدرت میان بازیگران منطقه ای، قاره ای و جهانی در این گوشه از جهان می باشد. در همین حال، ابتکار تازه چین، که همچون سنت سیاست خارجی همیشگی این کشور، در سکوت به انجام رسیده و زمینه ارتباط دیپلماتیک میان ایران و عربستان را پس از چندین سال فراهم آورده، گویای آغاز شکل گیری یک نظم نوین منطقه ای در خلیج فارس است. 

ادامه مطلب

دیپلماسی زمین گیر شده

گفت‌وگوها با ایران مُرد، اکنون چه؟

دولت بایدن می خواهد همه بدانند که از تلاش برای بازگشت ایران به توافق هسته ای دست کشیده است. اما اینکه با این اوصاف، سیاست آمریکا در قبال ایران چه وضعیتی پیدا می کند، یک پرسش باز است... .  دیپلماسی در حال حاضر مرده است. آمریکا و ایران باید از خودشان بپرسند که آیا این شرایط، پایدار می ماند؟

ادامه مطلب

اسلام آباد انتظار تغییرات بسیاری است

نگاه منفعتی پاکستان از توافق ایران و عربستان

مایکل کوگلمن، مدیر موسسه جنوب آسیا در مرکز ویلسون، در توئیتی نوشت: این آشتی بین ایران و عربستان سعودی، تحت حمایت چین، قوی سیاه، شگفت‌انگیز و نقطه عطف نادری در روابط بین‌المللی است. روابطی که در سراسر جهان، از جمله در جنوب آسیا، به ویژه در پاکستان  که رقابت ایران و عربستان سعودی به شدت خود را نشان داده است، بازتاب های عمده ای خواهد داشت.

ادامه مطلب

پایۀ رفتار سیاسی اروپایی نسبت به ایران، تداوم گفت و گو همراه با فعال کردن Plan B

استراتژی غرب نسبت به ایران

محمود سریع القلم در نوشتاری اعتقاد دارد که غرب به وضوح نمی خواهد ایران یک قدرت هسته ای شود ولی با قدرتمند و ثروتمند شدن ایران مشکلی ندارد. در مقابل، همسایگان ایران نه می خواهند ایران هسته ای شود و نه قدرتمند و نه ثروتمند. غرب حتی ممکن است با حملۀ نظامی از هسته ای شدن ایران جلوگیری کند، ولی همسایگان ایران با قدرت نرم مالی، رسانه ای، تعلیق و سناریوهای درجا زدن اقتصاد و توسعه کشور، مانع قدرتمند شدن آن خواهند شد.

ادامه مطلب

چشم انتظاری برای پایان یافتن نبرد

تاثیرات توافق عربستان - ایران بر جنگ یمن

نبیل الشرجبی، استاد مدیریت بحران در دانشگاه الحدیده یمن گفت، هرچند اعلام دستیابی عربستان و ایران به توافق، خبیر غیرمنتظره ای بود ولی در این باره توافق نظر وجود داشت که وجود چنین توافقی بر اوضاع یمن تاثیر خواهد گذاشت. وی افزود، شواهد نشان می دهد که عربستان و ایران به طور مستقیم اوضاع در یمن را بر مبنای پیشنهادهایی که طرف های ذیربط در مناقشه یمن از جمله دو طرف درگیر در این کشور ارائه کرده اند، پیگیری خواهند کرد. 

ادامه مطلب