اردوغان پس از جلسه کابینه روز پنجشنبه گفت ترکیه آماده مذاکره با طالبان است. سهیل شاهین، سخنگوی طالبان نیز روز جمعه اعلام کرد: برای ما ترکیه بازیگر بسیار مهمی در سطح جهان و در امت اسلامی است و همچنین از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ما بیش از هر کشور دیگری به دوستی و حمایت ترکیه نیاز داریم.
ادامه مطلب
علی زنجانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: باید توازن قوا و رعایت جوانب به گونه ای باشد که تمام طرفین دخیل و دارای منافع مشروع و ممکن احساس کنند در نظم و استقرار ثبات به میزان بیشتری به خواسته های خود می رسند و البته از یاد نبرند که این سرزمین از دیرباز باتلاق و گورستان سربازان ابرقدرت ها بوده است. از شکست دادن بریتانیا و صلح گندمک تا شکست ارتش شوروی و اینک گریختن شبانه ی ارتش آمریکا، پس باید ترتیبی ممکن و واقع بینانه برای سامان دادن به امور در پیش گرفته شود.
ادامه مطلب
زینب رنجبر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دو کشور ایران و افغانستان با برخورداری از شباهت‌های دینی، تاریخی، زبانی، قومی و فرهنگی و با بهره‌گیری از وجوه مشترک جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی، از پتانسیل‌های بالقوه‌ای برای تحکیم روابط مبتنی بر اصول همزیستی مودت‌آمیز و حسن همجواری بهره‌مند هستند؛ پتانسیل‌هایی که می‌توانند در قالب اجرای راهکارهای سیاسی و اقتصادی، هم فضای سیاست منطقه‌ای را به سود مردمان هر دو دولت متوازن نماید و هم، از تبعات مثبت اقتصادی آن، هر دو ملت شریف برخوردار شوند.
ادامه مطلب
پناهجویان افغان در سفری پر مخاطره و چند هفته ای را از کشور خودشان که بار دیگر به دست طالبان افتاده با پای پیاده از ایران می گذرند به امید اینکه بتوانند از مرز مشترک کشور همسایه با ترکیه بگذرند و شاید به اروپا راه یابند و زندگی به دور از جنگ و خونریزی در سرزمین مادری خود را تجربه کنند. اما با افزایش شمار این پناهجویان غیرقانونی و مشکلات پذیرش مهاجرت برای کشورهای ایران و ترکیه که هر دو با مشکلات اقتصادی و همه گیری کرونا دست و پنجه نرم می کنند، سفر بسیاری از این افغان ها به بن بست می خورد. ترکیه در تلاش برای مقابله با ورود غیرقانونی این افغان ها در مرز خود با ایران دیواری سه متری ساخته و بر فراز دیوار سیم های خاردار نصب کرده است. (عکس ها توسط مراد سزر گرفته و در رویترز به اشتراک گذاشته شده اند.)
ادامه مطلب
محمود سریع القلم در یادداشتی می نویسد: آمریکای امروز، آمریکای ۱۹۵۱ نیست. نظام بین الملل امروز، ضمن اینکه چند قطبی است (آمریکا، چین و روسیه)، هرمی هم هست (ظهور هند، برزیل، کره جنوبی و غیره). اول شدن در سال ۱۹۵۱ و اول ماندن در سال ۲۰۲۱ از شرایط متساوی برخوردار نیستند. بایدنِ دموکرات که در سمتِ راست مرکز (Right of the Center) طیف سیاسی آمریکا قرار دارد و همینطور مجموعۀ دموکراتها، این تغییر شرایط را پذیرفته اند و سیاست های اتخاذ شده در این هفت ماه نیز حکایت از این جهان بینی نوین دارد. آنها می خواهند میان تعهدات و منابع، تعادل ایجاد کنند. پال کِنِدی، استاد روابط بین الملل، می گوید: عثمانی، شوروی و بریتانیا زمانی به تدریج قدرت خود را از دست دادند که تعهداتِ آنها از امکاناتشان فراتر رفت.
ادامه مطلب
ظاهر اغبر، سفیر افغانستان در تاجیکستان گفت: «نمی‌توانم بگویم که طالبان پیروز جنگ است. خیر، بلکه این اشرف غنی بود که قدرت را پس از گفت وگوهای خیانتکارانه با طالبان رها کرد ... و فقط پنجشیر تحت رهبری معاون اول، امرالله صالح، مقاومت می‌کند. پنجشیر در برابر هر کسی که بخواهد مردم را به اسارت بگیرد، ایستادگی می‌کند».
ادامه مطلب
جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: ممکن است این نوشته در روزهای تلخی که مردم رنج‌دیده افغانستان دچار آن هستند، گزنده بنماید. با این‌حال نمی‌توان بدون نقد آنچه واقعیت‌ها را می‌سازد، خرده گرفت که چرا تاهمیشه قدرت‌های بیرونی به مردم و سرزمین افغانستان به عنوان ابزار و پروژه نگریسته‌اند؟ چرا افغانستان حداقل از دوقرن پیش صحنه رویارویی استراتژی‌های متعارض میان قدرت‌های رقیب بیگانه بوده است؟ چرا مردم افغانستان به‌رغم مقاومت نستوه در برابر ارتش‌های بیگانه، اما در ایجاد «ملت- دولت» چنین ناتوان و سرخورده باقی مانده‌اند؟
ادامه مطلب
علی سینا محمود در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: افغانستان تاریخ تلخی را در قرن ۲۰ تجربه کرده است. سقوط نظام پادشاهی، روی کار آمدن کمونیست‌ها، اشغال شدن توسط ارتش سرخ شوروی، جنگ داخلی مجاهدین، روی کار آمدن طالبان، پناه گرفتن گروه القاعده در سایه طالبان که حوادث تروریستی ۱۱ سپتامبر را به وجود آوردند و در نهایت حمله امریکا به افغانستان که منجر به تجربه طولانی‌ترین جنگ در تاریخ امریکا شد. اینها نشان از این دارد که همواره آتش جنگ و ویرانی در این کشور روشن بوده است. اکنون اما بعد از ۲۰ سال، امریکا سرانجام در دوران ریاست جمهوری جو بایدن رسما از افغانستان خارج شد.
ادامه مطلب
بشر اسماعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تضعیف حکومت مرکزی، فقدان نیروهای مسلح مستقل، وابستگی امنیتی به خارج و اعتماد به بیگانگان برای حفظ امنیت داخلی، تجربیات شکست خورده ای است که سقوط کابل بار دیگر بر نادرست بودن آنها صفحه گذارد، باشد که مایه عبرت واقع شود.
ادامه مطلب
ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به تازگی برخی از تحلیلگران غربی با هدف توجیه سیاست های نادرست دولت های خود در افغانستان، می کوشند تا با طرح این موضوع که تفکر طالبانی ریشه در جامعه افغانستان دارد و طالبان در میان بسیاری از مردم این کشور از محبوبیت برخوردار هستند، برای آنان مشروعیت دست و پا کنند. برخی دین ستیزان و دشمنان اسلام و گروهی از ناآگاهان نیز با تکرار این سخنان، نمک به زخم های مردم شریف افغانستان می پاشند.
ادامه مطلب
محسن روحی صفت در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون آسیب شناسی نگاه جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات افغانستان با محوریت طالبان بر این باور است که طالبان از زمان شکل گیری تا به اکنون در صحنه تحولات سیاسی و میدانی افغانستان با شدت و ضعف نقش آفرین بوده تا جایی که در دو مرحله هم قدرت را در افغانستان به دست گرفته است. بنابراین نمی توان طالبان را به عنوان یک واقعیت جاری در افغانستان نادیده گرفت. از این منظر است که جمهوری اسلامی ایران هم سعی کرد مناسباتی را با طالبان برقرار کند و این به معنای اصالت دادن به طالبان از سوی تهران نیست.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید خروج آمریکا از افغانستان نشانه ای قوی از همان آزمون است که کلید ادامه حضور آمریکا در افغانستان را در دست پوتین می گذارد. چنانچه پوتین در دیدار با بایدن پیشنهاد داد تا از پایگاه های نظامی روسیه در آسیای مرکزی برای جمع آوری اطلاعات از افغانستان استفاده کند.
ادامه مطلب
فاطمه نکولعل آزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نگاهی به سخنرانی بایدن بعد از تصرف کابل توسط طالبان گویای این واقعیت است که خروج نظامی آمریکا از افغانستان به معنی پایان جنگ علیه تروریسم در این کشور نیست بلکه به معنی پایان دادن به راهبرد حمله کلاسیک جورج بوش و استفاده از راهبرد اوباما در مبارزه با تروریسم است.
ادامه مطلب
مداخله نظامی آمریکا در افغانستان مربوط به مبارزه با تروریسم بود. اگر یک حمله تروریستی در خاک ایالات متحده رخ نمی داد، ۲۰ سال جنگ در افغانستان هم به دنبال آن نمی آمد. بیشتر آمریکایی ها هرگز در جریان وقایع افغانستان قرار نمی گرفتند و سیاست گذاران آمریکایی کمترین توجهی به این کشور نمی کردند. شاید برخی تعهدات آمریکا به اندک افغان هایی که در ۲۰ سال جنگ به آن کمک کرده اند مفید باشد، اما همه دیگر جزئیات مداخله در امور داخلی افغانستان از یک ماموریت فاجعه بار حکایت دارند.
ادامه مطلب
سید وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اشک تمساح انگلیس برای از دست رفتن درآمد است و مردم افغانستان نیست. جو بایدن، رییس جمهوری امریکا کورکورانه سیاست ترامپ در افغانستان را اجرا کرد و اندیشمند بودن کادر سیاست خارجی دولت امریکا را زیر سوال برد. امریکا بار دیگر ثابت کرد ابرقدرتی “بی مغز” و فقط قدرت سخت و با کیسه پول است و قدرت نرم هدایت سیاست خارجی امریکا در لندن است.
ادامه مطلب
احسان موحدیان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می رسد در هفته های اخیر دولت اردوغان که به چرخش های ۳۶۰ درجه در سیاست خارجی شهرت دارد، مجددا در حال فاصله گرفتن از روسیه و نزدیک شدن به ایالات متحده در چارچوب همکاری های نظامی و امنیتی است و رفتارهای آن به خصوص در قفقاز و افغانستان ثبات امنیتی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران را تهدید می کند.
ادامه مطلب
افغانستان یکی از شکننده ترین و در معرض خطرترین اقتصادهای جهان را دارد. به گفته بانک جهانی، فقر و توسعه نیافتگی به دلیل درگیری های طولانی مدت و شدید نهادینه شده و همه گیری کووید۱۹ شرایط را وخیم تر کرده است. از دیدگاه بانک جهانی، وضعیت کنونی افغانستان با شمار اندکی از کشورها شامل جمهوری آفریقای مرکزی، لیبی، سومالی، سودان جنوبی، سوریه و یمن قابل قیاس است.
ادامه مطلب
تظاهرات علیه به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان در بسیاری از شهرهای این کشور از جمله در کابل که در هفته گذشته سقوط کرد، در جریان است. این تظاهرات سراسری اولین چالش گسترده طالبان قلمداد می شود و این در حالی است که این گروه سعی دارد مجددا برند سازی کند و نشان دهد از پیشینه افراطی و جهادگرایی خود فاصله گرفته است. نحوه برخورد طالبان با این تظاهرات سراسری می تواند سنجشی مناسب برای میزان تغییر ادعایی این گروه باشد.
ادامه مطلب
سید عباس هاشمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اینک اما رشک بران و ناخوشدلان از این همدلی، و آنان که به گواهی تاریخ، همواره نان خویش در خورش بدطعم بی خانمانی، جدایی و ناتوانی ما فرو برده اند، باز ما را چنین می خواهند... به هزار و یک فریب و فتنه. هر روز و هر بار به رنگی و نیرنگی. باری به آب و رود، و دیگرباز در مرزها و حدود. در این میان، به فراموشی گذشته ها و خستگی ها و گاه دلبستگی ها، به وعده های البته هیچگاه به بار ننشسته دل خوش داشته و دارند این بیگانگان دژرفتار.
ادامه مطلب
عبدالمحمد طاهری در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است که با بازگشت طالبان تلاش های عمرانی، سازمانی، نیروی انسانی و تمام هزینه های لجستیک جمهوری اسلامی ایران در قبال تحول نظام آموزش و پرورش افغانستان اکنون بر باد رفته است. لذا بیشترین ضرر نابودی نظام اموزش و پروش افغانستان در مرحله اول متوجه خود افغان ها و بعدا جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
ادامه مطلب
تحولات کنونی یک پیروزی برای پاکستان، عربستان سعودی، چین و طالبان و یک خسارت استراتژیک مهم برای هند، ایران و منافع ایالات متحده هستند. طالبان از نظر استراتژیک برای پاکستان نوک نیزه است و به دلیل ماهیت افراط گرایی سنی آن، طالبانی کردن افغانستان می تواند یک اهرم ژئوپلیتیک برای تندروهای سنی قدرتمند در جنوب آسیا و خاورمیانه ایجاد کند. مطمئنا بسیاری در عربستان سعودی و پاکستان، کشورهای خالق طالبان، اکنون در حال برگزاری جشن و سرور هستند.
ادامه مطلب
امیرهوشنگ میرکوشش در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ایران و افغانستان با توجه به حوزه تمدنی مشترک دارای پتانسیل ایجاد روابطی فراگیر و مبتنی بر فرهنگ، زبان و منافع مشترک می باشند. پرسش این است که چرا تاکنون این دو کشور نتوانسته اند به عنوان دو متحد فعال، روابطی استراتژیک را پایه ریزی نمایند.
ادامه مطلب
طالبان پس از تحت کنترل درآوردن کاخ ریاست جمهوری در کابل پایان جنگ را اعلام کرد. کشورهای غربی هنوز نتوانسته اند اتباع خود را از افغانستان خارج کنند چون فرودگاه کابل در آشوب فرو رفته و افغان های وحشت زده از قدرت گرفتن مجدد طالبان، به دنبال راهی برای فرار از کشورشان هستند. افغانستان در سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ تحت کنترل طالبان بود و خاطره دردناک آن سال ها اکنون بسیاری از شهروندان این کشور را به وحشت انداخته است. از زمان خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی از افغانستان و قدرت گرفتن تدریجی طالبان، بسیاری به سمت مرزهای زمینی فرار کرده اند، اما به نظر می رسد بی نتیجه ماندن طولانی ترین جنگ آمریکا نهایتا با اشغال کابل اثبات شد.
ادامه مطلب
عبدالمحمد طاهری در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی پیرامون عملکرد طالبان و آینده افغانستان بر این باور است: اکنون که شاهد سقوط کابل هستیم در صورت تشکیل امارت اسلامی، افغانستان از هم الان باید خود را آماده یک فضای دو یا چند قطبی و به تبعش جنگ داخلی کند.
ادامه مطلب
عبدالرحمن ولایتی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بر مبنای تئوری‌های روانشناختی اجتماعی آنچه امروز و در عصر هزاره سوم و قدرت انسان تکنولوژیک با آن یال و کوپال و هیبت انسان های نخستین غارنشین به نام طالبان می بینیم بی شک باید قبول کرد و نباید زیاد راه دوری رفت که چیزی جز برخاسته از شعور جمعی و ناخودآگاه اجتماعی جامعه افغان نیست. افغانستان هنوز در گرداب تحجر دست و پا می زند و این عنصر در تک تک نهاد خانوارهای افغان جماعت جاری است.
ادامه مطلب
مریم خالقی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روسیه یکی از قدرت های جهانی است که با پیش روی طالبان و خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، سکوت خود را در مقابل افغانستان شکسته، اگرچه مقامات روس معتقدند که این پیش روی طالبان به منزله تمرکز بر کل کشور نیست و آنها توانایی اداره همه کشور را ندارند اما این پیش روی در حالی ادامه دارد که تا کنون دولت افغانستان نتوانسته است به مقابله و تخلیه کامل مراکز تحت تسلط طالبان بپردازد و طالبان نیز روز به روز در حال پیشروی است.
ادامه مطلب
علی سینا محمود در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روابط دو کشور همسایه افغانستان و پاکستان از همان ابتدا دچار تنش بوده و عمدتا پاکستان در پی اعمال نفوذ در افغانستان بوده است. مثلا در دوره جهاد مردم افغانستان علیه شوروی سابق، پاکستان از برخی گروه های مجاهدین حمایت به عمل آورد. و سپس دوران طلایی اعمال نفوذ این کشور بر افغانستان دوره امارت طالبانی بود.
ادامه مطلب
سید میثم موسوی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انتظار می‌رود تا ساعات دیگر، یک یا دو روز یا هم زودتر بیشتر درباره حکومت آینده توافقی میان حکومت و طالبان صورت گیرد، گرچه در میان اخبار هنوز تائید نشده، طرفداران و حامیان این گروه اعلام کرده اند که صحبتی از حکومت موقت نخواهد شد و این گروه به دنبال تمام قدرت در کشور هستند. متاسفانه وضعیت نگران کننده ای در افغانستان جاریست. مردم افغانستان و حتی نخبگان، ژورنالیست ها و تمام کسانی که مسائل این کشور را رصد می کنند، از وضعیت بوجود آمده، ابراز نگرانی کرده و آینده این کشور را با آمدن طالبان مبهم عنوان می کنند. متاسفانه پیشروی های گروه طالبان که حلقه محاصره را بر رئیس جمهوری پیشین افغانستان، آقای غنی تنگ تر کرده بودند همراه با فشارهای بیرونی، وی به همراه تعدادی از مشاورینش مجبور به استعفا شده، کابل را به مقصد دوشنبه، پایتخت تاجیکستان ترک کرده و از آنجا به سمت امریکا گریختند.
ادامه مطلب
عباس ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در این روزها که مجددا غرب کابل مورد حملات تروریستی گروه های ضد مردم هزاره جات قرار می گیرد، به یاد این موضوع افتادم که در افغانستان همه مردم تحت ظلم و ستم خارجی از گذشته از جمله انگلستان، شوروی و ... بوده اند. در میان مردم این کشور برخی از مردم تحت ستم مضاعف هستند. یعنی هم ستمدیده مانند دیگر مردم افغانستان هستند و هم مشخصا بیشتر از دیگر مردم به خاطر قومیت، زبان و یا مذهب خود مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. مانند آنچه که در کابل و به ویژه در غرب این غمکده این روزها در دانشگاه کابل، مدرسه سیدالشهدا و یا در خودروهای عمومی کوچک رخ می دهد. یاد همه شهدا از جمله احمد شاه مسعود بخیر. به امید روزی که رفتن به مزار شریف، هرات، قندهار، و کابل مثل گذشته های دور به راحتی امکان پذیر باشد.
ادامه مطلب
سید عباس حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی از افغانستان می نویسد: ولایاتی که طالبان در طول نزدیک به یک هفته گذشته تصرف کرده، به غیر از نیمروز و تا اندازه‌ای فراه، چه به لحاظ قومی و چه ایدئولوژیک، خواستگاه طالبان نبوده و نیست، بلکه این مناطق خواستگاه رهبران و نیروهای وابسته به ائتلاف شمال از اقوام غیرپشتون چون تاجیک، ازبک و هزاره اند که همواره به عنوان اپوزیسیون سیاسی و نظامی طالبان عمل کرده‌اند. پس طبیعتا پیشروی سریع طالبان در این مناطق نباید به راحتی میسر باشد. اما چه دلیلی سبب شده طالبان به راحتی مناطق شمالی افغانستان را تصرف کنند؟ چنین وضعیتی، تحلیل‌ها در مورد احتمال تبانی و معامله میان رهبری قومی دولت افغانستان با رهبری طالبان را پررنگ‌تر کرده، به گونه‌ای که به نظر می‌رسد اشخاص و حلقاتی وابسته به یک قوم (پشتون) در رهبری سیاسی و نظامی دولت افغانستان، برای سقوط مناطق و پیشروی طالبان به عنوان "جاده صاف کن" عمل می‌کنند.
ادامه مطلب