طالبان

بررسی تنش‌زایی و تنش‌زدایی بی‌سابقه در مناسبات تهران-اسلام‌آباد

آن ۷۲ ساعت طوفانی!

پس از گفت‌وگوی تلفنی عصر جمعه وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان و تصمیم دو طرف برای عادی‌سازی روابط و بازگشت سفرا، سیدرسول موسوی، مدیر کل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس به ثبت رکورد جدیدی در تنش‌زدایی مناسبات دوجانبه در گینس اشاره کرد. اگرچه این گفته سیدرسول موسوی تا اندازه‌ای می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد، اما این سکه روی دیگری هم دارد، چون به همان اندازه که شاهد سرعت کم‌سابقه و حتی بی‌سابقه‌ای در «تنش‌زدایی» مناسبات جمهوری اسلامی ایران و پاکستان بودیم، شتاب بی‌سابقه‌ای هم در «تنش‌زایی» دو کشور شکل گرفت. دو کشوری که سال‌ها مناسبات کم‌حاشیه و بدون تنشی را سپری کرده بودند تنها در فاصله شامگاه سه‌شنبه تا بامداد پنجشنبه، تا مرز قطع کامل روابط دوجانبه پیش رفتند؛ ازاین‌رو در بررسی آن ۷۲ ساعت طوفانی (از زمان حمله شامگاه سه‌شنبه ایران به خاک پاکستان تا گفت‌وگو تلفنی عصر جمعه وزرای امور خارجه) دو کشور، نکات متعددی وجود دارد که برای تبیین هرچه بیشتر، بهتر و دقیق‌تر این رکورد «تنش‌زایی» و «تنش‌زدایی» باید بررسی شود.

ادامه مطلب

تهدید طالبان در مدیریت تروریسم برای ناامن سازی ایران را دریابیم

حمله موشکی به سوریه و عراق و سوء محاسبه در افغانستان!

اگر نیت تهران از انجام عملیات موشکی شب گذشته به سوریه پاسخ به ترور کور گروه های تروریستی بوده، نه ارسال پالس مشخص به تل آویو و واشنگتن، به نظر این‌گونه می‌ رسد که این حمله احتمالا به هدف ترسیمی خود نرسیده باشد. چرا که عملیات موشکی در ادلب با این بُرد که برای اولین بار صورت گرفته در بطن و متن خود بیش از آنکه مخاطبش داعش خراسان و ترکستانی باشد، اسرائیل و ایالات متحده را مدنظر دارد. یعنی تهران با دوربردترین عملیات موشکی توسط موشک های بالستیک خیبرشکن، همزمان به داعش، اسرائیل و آمریکا پیام خود را ارسال کرده است. اما حتی اگر طی مسیر موشکی بیش از  ۱۳۰۰ کیلومتری، تهدید غیرمستقیم تل آویو هم باشد، نمی تواند در لایه بعدی خود توازن وحشت و توازن تهدیدی برای ترویسم در شرق کشور به دنبال داشته باشد.  

ادامه مطلب

به زودی اشتباهات نمایان خواهند شد؟

چرایی تعامل کشورها با طالبان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: خصوصیت عجیب و غریب طالبان مبنی بر انطباق پذیری و انعطاف بیشتر در قسمت جلب توجه کشور های دنیا، شرایط را برای این تعامل مساعده ساخته است. طالبان در این عرصه، با هوشمندی بیشتری عمل کرده اند و توانسته اند تا حدودی قفل های بسته را به روی شان، بگشایند. دیگر برای طالبان، احساسات عقیدتی، دینی و ایدیولوژیک مهم نیست. بحث تداوم در قدرت و حفظ آن، در اولویت قرار دارد. 

ادامه مطلب

بررسی حادثه تروریستی کرمان از منظر امنیتی

چشم تروریست‌ها به ایران

عبدالمحمد طاهری در گفت وگویی معتقد است که، اینکه داعش خراسان و طالبان نقش محوری و میدانی این حمله تروریستی را دارند که محل بحث نیست، موضوع اینجا آمریکا و اسرائیل است. درخصوص آمریکا من بارها گفتم که بعد از مذاکرات قطر اصلا برنامه آمریکایی‌ها بر این بود که افغانستان را از حالت نظامی و جنگی وارد فضای امنیتی بکنند که بتوانند با احیای حکومت طالبان شرایط امنیتی را برای کشورهای پیرامون افغانستان شکل بدهند. از هندوستان و پاکستان تا چین، هند، تاجیکستان و حتی روسیه که در مجاورت افغانستان قرار دارد؛ بنابراین موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک افغانستان یک فرصت مغتنم برای آمریکایی‌ها و حتی اسرائیلی‌ها خواهد بود که بتوانند از ظرفیت طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی در این رابطه استفاده کنند.

ادامه مطلب

تهران و بیانیه داعش

پاسخ ایران به اسرائیل و آمریکا هنوز بر سر جایش باقی است؟

با بیانیه پنجشنبه شب داعش و پذیرش مسئولیت حمله تروریستی کرمان، اکنون باید از زاویه ای متفاوت به پاسخ تهران نگاه کرد. تا پیش از این بیانیه (داعش) و بر اساس موضع‌گیری‌هایی که مقامات داخلی در ساعات اولیه این حادثه داشتند، متهم ردیف اول تل آویو بود و با قرائتی از تحولات سه ماهه اخیر در فلسطین، این گمانه مطرح بود که اسرائیل به دنبال انتقام و یا در گزاره دیگر، تعمیم درگیری با ایران است. لذا نگرانی‌ها در خصوص شکل‌گیری دور جدیدی از تنش‌های نیابتی و حتی زمزمه تقابل مستقیم بین دو طرف (ایران و اسرائیل) و به دنبالش کلان تنش تهران – واشنگتن مطرح بود. در همین راستا واکنش صعودی روز پنج شنبه بازار ارز و طلا هم موید نگرانی پیرامون اوج گیری تنش و وقوع جنگ در منطقه بود. 

ادامه مطلب

چه کسانی در برابر طالبان ایستاده اند

درباره مقاومت افغانستان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حال حاضر، جبهات گوناگونی در استقامت مختلف افغانستان، مخصوصا شمال و شمال شرق افغانستان، خیلی جدی فعال است. جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود در ولایت های شمال و شرق و هم در مرکز فعال است. تخمین زده می شود در حدود چهار هزار نفر در این جبهه فعال باشند. این جبهه توانسته است شمار از نیروهای خود را در کوهستان‌های پنجشیر نگه دارد و به تدریج نیروها و حوزه عملیاتی خود را گسترش دهد. در حال حاضر، مسعود و سایر اعضای این جبهه، در تاجیکستان اقامت دارند. جبهه آزادی ملی که در حال حاضر، نیروهای این جبهه عملیات‌های ضد طالبانی را در ولایات اندراب، تخار، قندوز و بدخشان انجام می‌دهند. جبهه افغان‌های آزاد که هیچ رهبر نمادینی ندارد، این گروه در ولایات کابل، کاپیسا، خوست و پروان فعالیت دارد و ارتباطاتی با «جبهه مقاومت ملی» به رهبری احمد مسعود دارد.

ادامه مطلب

ظهور گروه ها و تعاملات جدید تروریستی در پاکستان و الزامات صیانت از منافع و امنیت ملی

مؤلفه های نوظهور ضد امنیتی در خاک بلوچستان

حسن محسنی فرد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همچنین برخی ناظران استفاده گروه های مسلح بلوچ از شیوه های انتحاری (تروریسم انتحاری) در مبارزات خود را از ارتباط آنها با نیروهای تحریک طالبان متاثر دانسته اند، گرچه بلوچ ها آن را رد می کنند. 

ادامه مطلب

الگوهای حل منازعه در افغانستان+دانلود کتاب

نویسنده: دکتر یعقوب ابراهیمی ناشر: انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان

ادامه مطلب

جنگ تروریست ها با طالبان

داعش، ایغورها و شبکه حقانی

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: تصور عام بر این است که داعش، بیرون آمده از بطن طالبان به خصوص شبکه حقانی است. طالبان به خصوص شبکه حقانی، بانی اصلی داعش در افغانستان است. شبکه حقانی با کمک مستقیم تسلیحاتی و مشاوره های جنگی، یک بخش فعالی را در اختیار داعش قرار داده است. این کار ناشی از ماموریت اصلی این شبکه در فعال سازی و گسترش داعش و هم در جهت رقابت های درونی با سایر گروه های طالبان است. اما اصل قضیه گونه ی دیگر است که به دور تازه ی از جنگ لفظی که زمینه ساز سناریو های جدید در جغرافیای افغانستان است رقم زده است. 

ادامه مطلب

طالبان چه می کند؟

تهدیهای بالقوه ایغورها و داعش خراسان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: مجله «صدای خراسان»، مربوط به داعش، به طالبان هشدار داده که جنگجویان «دولت اسلامی» در نقاط مربوط به «خراسان» حضور دارند و طالبان «روزهای سختی» پیش‌رو خواهند داشت. این مجله در بیست‌وسومین شماره خود به زبان پشتو طالبان را «شبه‌نظامیان» خطاب کرد. 

ادامه مطلب

آرزوهایی که ناکام مانده اند

سراب دموکراسی در کشورهای دیکتاتورزده

سید محمد شفیعی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: دموکراسی تحمیلی از سوی کشورهای دیگر نه تنها چاره کار نیست، بلکه شرایط کشورها را نسبت به گذشته خود در این کشورها بدتر می‌کند. 

ادامه مطلب

رهبری که هیچ‌کس او را ندیده است

هیبت الله خیالی طالبان

عبدالناصر نورزادر در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هیبت الله خیالی به گمان اغلب وجود ندارد. درست است که شخصی به نام هیبت الله در گذشته بوده و در میان طالبان حضور داشته، اما وی قبلا با دو نظریه متفاوت و همسان در ماهیت قضیه که هر دو عدم موجودیت وی را تایید می کنند، دیگر زنده نیست. نظریه اول می گوید وی در نتیجه انفجار در کویته پاکستان همراه با برادر مولوی مطیع الله، مسئول استخبارات طالبان و حافظ مجید، مسئول مالی طالبان در سال ۲۰۱۹ کشته شده است. نظریه دوم می گوید وی در اثر ابتلا به کرونا در بیمارستانی در پاکستان درگذشته است. طالبان هر دو مورد را رد می کنند و پافشاری به زنده بودن وی دارند. حقیقت موضوع چندان به درستی معلوم نیست. 

ادامه مطلب

بررسی اهداف سفر هیات طالبان به تهران

تقویت مناسبات اقتصادی، ابزار کنترل طالب

صبح دیروز یک هیئت عالی‌رتبه اقتصادی و تجاری از افغانستان به سرپرستی ملا عبدالغنی برادر آخوند، معاون رئیس الوزرای حکومت طالبان بنا به دعوت رسمی ایران وارد تهران شد و مورد استقبال حسن کاظمی قمی، نماینده رئیس‌جمهور در امور افغانستان قرار گرفت. گفته می‌شود که این سفر هیئت طالبان در حوزه همکاری‌های اقتصادی، تجاری، سیاسی، حمل‌ونقل، بهداشت و درمان (توریسم گردشگری) و کشاورزی خواهد بود و به میزبانی نماینده رئیس‌جمهور در امور افغانستان حسن کاظمی قمی می‌باشد.

ادامه مطلب

ایغورهای متحدان طالب‌ها هستند

ناتوانی طالبان در انجام تعهداتش به چین

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چین از مدت مدیدی می شود که با میانه خوب با طالبان، در تلاش است تا منافع راهبردی و امنیتی خود را حفاظت و از کارت طالبان من حیث به صرفه ترین ابزار برای مبارزه ضد شورشیان ایغور استفاده کند. به همین منظور تا حال، سطح داد و ستد و تعامل تاکتیکی میان طالبان و چین بسیار قابل لمس است.

ادامه مطلب

گزارش گردهمایی نمایندگان نهادهای مطالعاتی در مسکو برای بررسی تاثیرات امنیتی وضعیت افغانستان بر منطقه

افغانستان، محور همکاری های منطقه ای

ماندانا تیشه یار در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هدف از برگزاری گردهمایی نمایندگان نهادهای مطالعاتی در مسکو برای بررسی تاثیرات امنیتی وضعیت افغانستان بر منطقه، رایزنی و گفت وگو درباره شرایط کنونی افغانستان و تعریف ابتکارهای نوین برای همکاری میان اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی با دیگر کشورهای منطقه که عضو این پیمان نیستند، بود. در ادامه کوشش شده تا با دسته بندی مطالب طرح شده در این گردهمایی تخصصی، رویکرد اصلی بحث ها و نتایج به دست آمده از این برنامه ارائه شوند. 

ادامه مطلب

فارمت مسکو؛ نمایش دیپلماتیک یا رویکرد امنیتی؟

روسیه می خواهد از امریکا عقب نماند

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ز آن جاییکه در سال های گذشته،  تشکیل یک حکومت «همه‌شمول» پیوسته در بیانیه پایانی صادر شده از سوی نشست مسکو به عنوان درخواست اصلی در دو سال گذشته دیده می‌شود، اما کدام تمایلی از جانب طالبان برای این کار دیده نمی شود و این مبین این حقیقت است که افغانستان به شدت به سوی امنیتی شدن روان است تا شکل گیری یک دولت مورد قبول همه. بنابراین روس ها به عنوان تلاش سیاسی در کنار تلاش های امنیتی و تلاش برای نفوذ و شریک بودن در قضیه افغانستان، کوشش می کنند از قافله پس نمانند و همسان امریکا و متحدانشان در خصوص مسائل مهمی همچو افغانستان که به منبع مهمی از بی ثباتی در منطقه مبدل می شود.

ادامه مطلب

نگاهی به نشست قازان

فرمت «مسکو» و منافع ملی

نشست موسوم به «فرمت مسکو» دیروز جمعه ۲۹ سپتامبر/ ۷ مهر در شهر قازان (کازان) روسیه، مرکز جمهوری تاتارستان با حضور نمایندگان ۱۵ کشور من جمله روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان، چین، هند، ایران و پاکستان برگزار ‌شد. در این نشست امیر خان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان نیز به دعوت روسیه حضور داشت. علاوه‌ بر هیات طالبان، این دور از نشست «فرمت مسکو»، مهمانان ناظر دیگری از جمله مقاماتی از عربستان، امارات، قطر و ترکیه به شهر قازان دعوت کرده بود. شرکت کنندگان در این نشست در مورد وضعیت کنونی افغانستان، مسایل آشتی بین طرف های افغان، تضمین امنیت منطقه ای و بازسازی کشور پس از جنگ و همچنین مسایل فراگیر بودن دولت طالبان، مبارزه با تروریسم و جنایات مواد مخدر بحث و تبادل نظر کردند.

ادامه مطلب

شکاف هایی که پدیدار می شوند

بحران ایدئولوژیک طالبان

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: وقتی نظام های ایدئولوژیکی همانند طالبان، موفق به رسیدن به قدرت سیاسی می شوند و صاحب اختیارمی شوند، اصل نسخه ایدئولوژیک خود را کنار گذاشته و شکل مسخ شده ی آن را برای حفظ خود در قدرت، پیروی می کنند. این استحاله در طرز فکر یک جنبش به شدت ایدئولوژیک، نشان از اضمحلال آن دارد. 

ادامه مطلب

دوگانه های مبارزه با تروریسم

روابط آمریکا- افغانستان در زمان حکومت طالبان

سیاست حکومت طالبان در مقابله با تروریسم، یکسان نیست به طوری که در برابر گروه داعش به سرکوب کامل روی آورده است ولی در برابر القاعده، حضور آن را در افغانستان و همکاری با آن را تکذیب می کند.

ادامه مطلب

دو سال پس از فتح کابل

طالبان همچنان به دنبال به رسمیت شناخته شدن است

سازمان ملل و دیگر نهادهای بین المللی بارها از طالبان درخواست کردند که تا وضعیت حقوق زنان را بهبود بخشند. اما طالبان به این درخواست ها پاسخ منفی داده و در این میان هیچ کشوری طالبان را به عنوان یک حکومت قانونی به رسمیت نشناخته است.

ادامه مطلب

فقر بیداد می کند

افغانستان در آستانه فروپاشی

بر اساس گزارش سازمان ملل، تعداد افغان های زیر خط فقر در پایان سال ۲۰۲۲ به ۳۴ میلیون نفر از جمعیت ۴۰ میلیون نفری، در مقایسه با ۱۹ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ رسید. از نظر دیده بان حقوق بشر ۹۰ درصد از جمعیت این کشور در ناامنی غذایی به سر می برند.

ادامه مطلب

تهدیدات بالقوه و بالفعلی امارت اسلامی برای تهران

فراز و فرودهای سیطره دو ساله طالبان

محمدحسین عمادی در گفت وگویی تاکید داردکه ما باید حتی‌المقدور از تبدیل درگیری طالبانی - ایرانی جلوگیری کنیم و آن را به یک دغدغه همگانی در سطح کشورهای منطقه تبدیل کنیم

ادامه مطلب

دو سال بعد از بازگشت طالبان

زنان و دختران از دست این دولت چه می‌کشند؟

جمیله کدیور در یادداشتی می نویسد: به رغم این گفت وگوها، با گذشت دو سال، جامعه بین‌المللی هنوز در مورد نحوه برخورد با حکومت طالبان گیج و سردرگم است. سرنوشت میلیون‌ها نفر افغانستانی، به‌ویژه زنان و دختران تحت سلطه طالبان، نه فقط به دلیل نگاه بسته و متحجرانه و قومیت‌زده و قبیله‌ای طالبان، بلکه متأثر از انزوای بین‌المللی افغانستان تحت سلطه طالبان، غم‌انگیز و ناامیدکننده است. به‌ظاهر، یکی از موانع اصلی در ممانعت از شناسایی طالبان مواضع آن در قبال دختران و زنان بوده‌است.

ادامه مطلب

افغانستان در مخمصه بازی های پیچیده اطلاعاتی+دانلود کتاب

نویسنده: عبدالناصر نورزاد

ادامه مطلب

ایستادگی برای حق بر آموزش؛

منع تحصیل زنان و دختران در افغانستان مصداق جنایت علیه بشریت

محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حق بر آموزش، از حقوق بنیادین بشر است که مانند سایر حقوق مشابه باید کلیه افراد بدون هیچ‌گونه تبعیضی از آن برخوردار شوند. این حق در اسناد مختلف حقوق بشری مورد تأکید قرار گرفته است. ازاین‌رو، نابرابری جنسیتی در آموزش نقض آشکار حق مزبور، محسوب می‌شود. هرزمان که تاریخ گذشته جهان را ورق می زنیم به صحنه‌های دلخراشی از رفتار ظالمانه و نابرابر با زنان در چهارگوشه جهان بر می‌خوریم که حکایت از غفلت جوامع بشری در طول تمام تاریخ دارد. دولت‌ها در اسناد متعدد بین المللی و ‌منطقه‌ای حقوق بشر، متعهد به احترام، حمایت و‌تحقق حق آموزش به‌طور برابر و بدون اعمال هرگونه تبعیض شده‌اند. تبعیض مبتنی بر جنسیت یکی از آن مواردی است که به محرومیت از حق آموزش برابر برای دختران و زنان منجر می‌شود.

ادامه مطلب

تعلیق مطلق همه حقوق ها

افغانستان؛ نه جنگ نه صلح

طالبان نوعی وزارت اخلاقی ایجاد کرده و آزادی های مدنی را در سال های اخیر به شدت محدود کرده اند. به ویژه زنان از بخش بزرگی از حقوق اولیه خود محروم شده اند.

ادامه مطلب

پیامد تروریسم دولتی طالبانی بر افغانستان

دو سال فاجعه

عبدالناصر نورزاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: من نگارنده قصد ندارم به علت و دلایل این فاجعه ضد تمدن و فرهنگ و این توطئه سازماندهی شده علیه مردم افغانستان، بپردازم. زیرا تاکنون که دو سال از به قدرت رسانیدن این گروه تروریستی، سپری می شود، تحلیل ها، نبشته ها و پژوهش های زیادی در خصوص آن صورت گرفته است. لذا قصد من، پرداختن به تبعات حضور این گروه تروریستی در اریکه قدرت در افغانستان است.

ادامه مطلب

اقتصاد افغانستان وخیم تر، زندگی مردم سخت می شود

افزایش مهاجرت افغانی ها به دلیل فقیر و گرسنگی

مردی سی ساله ساکن کابل که پس از بازگشت دوباره طالبان شغل خود را از دست داد، در نظر دارد برای امرار معاش به طور مخفیانه به ایران کشور همسایه نقل مکان کند. این مرد در ابتدا تلاش کرد که از طریق بستگان خود یک شغل معمولی در افغانستان پیدا کند ولی در نهایت موفق نشده است. به گفته این مرد، همسر و پنج دخترش که با وی زندگی می کنند، در ابتدا سعی کردند که با صرفه جویی در مواد غذایی هزینه های زندگی را کاهش دهند ولی با پیشرفت تورم زندگی آنان روز به روز سخت تر شده است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: «گرفتن گذرنامه زمان زیادی طول می کشد و مهاجرت غیر قانونی راهی سریع تر و ارزان تر برای خروج از کشور است. پس از قدرت گرفتن دوباره طالبان برای بیشتر شهروندان هیچ شغل و مواد غذایی وجود ندارد. هر چند ترک خانواده واقعا سخت است ولی چنانچه به کشور خارجی مهاجرت نکنم، ممکن است خانواده من از فقر بمیرند.»

ادامه مطلب

بهره برداری از منابع و مهار افراط‌گرایان چینی

حسابی که چین روی طالبان کرده است

چین بر اساس میانجیگری موفقیت آمیز خود بین ایران و عربستان سعودی در ماه مارس گذشته، اکنون نگاه خود را به سایر حوزه های تنش بین المللی معطوف کرده است. پکن تلاش های خود را برای کمک به خروج افغانستان از انزوا در صحنه بین المللی افزایش می دهد و به عنوان ضامن سیاست خارجی کابل ظاهر می شود.

ادامه مطلب

پای چند هکتار زمین در میان است؟

وقتی یک دیوار تمامیت ارضی ایران را از بین می برد

پس از مصاحبه پنجشنبه هفته گذشته پیرمحمد ملازهی با انتخاب، دوباره موضوع «دیوار امنیتی» زابل و قرارگرفتن بخشی از زمین‌های کشاورزی مردم ایران در پشت این دیوار به محافل رسانه‌ای داخلی و خارجی بازگشت. البته در روزهای اخیر موضوع انتشار عکسی از مرزبندی میان ایران و افغانستان هم سروصدای زیادی به پا کرد؛ به‌ویژه آنکه گفته شده ایران در مرزبندی جدیدی که انجام داده، بخشی از زمین‌ها را ناخواسته به افغانستان داده است. تصویر مرزبندی جدید ایران و افغانستان همراه با نقل‌قولی از نماینده زابل فراگیرتر شد؛ صحبتی که مربوط به سال ۹۹ است و در‌این‌باره اذعان کرد «هزاران هکتار از اراضی منطقه سیستان در پشت دیوار مرزی قرار گرفته و عملا دسترسی کشاورزان به این مزارع قطع شده است».

ادامه مطلب