خاورمیانه

چین جایگزین کنشگری امریکا شده است

خطرها و فرصت های شرایط چندقطبی خاورمیانه

باربارا اسلاوین گزارش مفصلی درباره سمپوزیوم "صداهای خاورمیانه" و "بازاندیشی فرصت ها و خطران بالقوه برای سیاست گذاران امریکایی" در ۱۸ ماه آینده که با حضور بیش از دوازده متخصص منطقه‌ای برگزار شد نوشته است. در این سمپوزیوم شرکت‌کنندگان بر تکانه‌های بالقوه ای که ممکن است به دخالت نظامی آمریکا منجر شود و نیز نحوه سازگاری آمریکا با پویش ‌های نوین منطقه تمرکز داشتند. آنها همچنین نقش رو به رشد چین را مورد بررسی قرار دادند و ارزیابی کردند که آیا این نقش می‌تواند به یک سیاست فعال و سازنده فراتر از قابلگی اخیر میان ایران و عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط دو کشور، تبدیل شود؟

ادامه مطلب

بعد از آشتی ایران و عربستان

خاورمیانه در مسیر آرامش است؟

تشدید هماوردی قدرت های بزرگ، به کشورهای منطقه این امکان را می دهد که با یکدیگر با توجه به بهترین منافع خودشان، تعامل کنند.

ادامه مطلب

فضا تنشج آمیز است

ارسال جت های اف - ۲۲ امریکا به خاورمیانه برای مهار روسیه

بر اساس گزارش های این سازمان، جت های "رپتور" در اوایل این هفته در مجاورت پایگاه هوایی موفق در اردن مشاهده شدند. تاکنون مقامات آمریکایی در این مورد اظهار نظری نکرده اند، اما از دید کارشناسان نظامی این محتمل است. 

ادامه مطلب

حتی اگر پکن جای واشنگتن را در خاورمیانه پر کند

نوع تعامل ایران و چین در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه

غنی مجیدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آنچه رابطه با چین برای کشورهای خاورمیانه را جذاب کرده عدم مداخله چین در امور سیاسی کشورهای خاورمیانه است. این ویژگی چین با شیوه مراوده کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده امریکا که با مداخلات نظامی در کشورهای خاورمیانه همراه بوده تفاوت فاحشی دارد. ضمنا اکثر کشورهای خاورمیانه از مصر گرفته تا کشورهای حوزه خلیج فارس خواهان حفظ بی طرفی سیاسی خود در رابطه با چین و ایالات متحده و اروپا هستند. سیاست توازن استراتژیک میان کشورهای خاورمیانه و چین و ایالات متحده و اروپا راهبردی بس عاقلانه در دوران گذار به جهان چند قطبی آینده است.

ادامه مطلب

چرا هشدارهای عراق جدی گرفته نمی شود؟

سوء استفاده آمریکا از اردوگاه الهول

با وجود تاکیدات پی در پی مقامات سیاسی، دیپلماتیک و به خصوص امنیتی عراقی برای تعیین تکلیف این اردوگاه، آمریکایی ها عملا نه تنها تلاشی در این رابطه ندارند، بلکه در خصوص جمع کردن ارودگاه الهول کارشکنی خود را هم دارند. کما اینکه رسانه ها از تحرکات سفیر آمریکا در عراق در رابطه با ارودگاه مذکور خبر داد اند.

ادامه مطلب

اینجا کسی به امریکایی ها نیاز ندارد

چین، عادی‌سازی روابط ایران و عربستان و یک انقلاب ژئوپلتیکی منطقه ای

توافقی که در ۱۰ مارس با میانجیگری چین و در پکن برای عادی سازی روابط میان عربستان سعودی و ایران حاصل شد، در واقع یک انقلاب ژئوپلیتیکی است. به گفته موسسه مطالعات خاورمیانه واشنگتن، نقش چین در تسهیل این توافق، نوعی حیرت را در پایتخت امریکا ایجاد کرد و برخی را وادار کرد که بگویند «عصر جدیدی از ژئوپلیتیک» آغاز شده است.

ادامه مطلب

آرزوهای نه چندان منطبق بر واقعیت

امریکا همچنان قدرتمند است

سخنان درباره روی آوردن به چین و روسیه به عنوان جایگزین آمریکا برای تشکیل محوری قدرتمند، مبالغه آمیز است. تشکیل جهان دوقطبی همچنان دور از دسترس است هرچند نباید موضعی منفی در خصوص چین و روسیه اتخاذ کرد. اقتصاد آمریکا همچنان بر جهان حاکم است و تولید داخلی این کشور بیش از سی سال است که بیش از ۲۵ درصد تولید جهان را تشکیل می دهد. شرکت های آمریکایی یک پنجم برندهای بزرگ جهانی را در اختیار دارند که از برندهای چین و آلمان با هم بیشتر است. پنج شرکت اصلی تحقیق و توسعه در جهان، همگی امریکایی هستند و از تحقیقات آنها میلیون ها انسان بهره برده اند.

ادامه مطلب

برای آن که دوباره در دام نیفتیم!

پیامدهای خطرناک جنگ سودان

آنچه در سودان می گذرد فراتر از صرفا «موضوعی داخلی» است. ممکن است این تحولات در برخی جنبه ها داخلی باشد ولی پیامدهای شدید و سریع آن موجب تشدید فشارهای امنیتی و اقتصادی و انسانی بر منطقه ای می شود که همچنان با بحران های زیادی دست و پنجه نرم می کند و تحمل بحران های بیشتری را ندارد. محوری بودن سودان در منطقه و ارتباط آن با شماری از کشورهای عربی و آفریقایی موجب شده است ثبات سودان به اولویتی منطقه ای تبدیل شود و ناآرامی در این کشور خطری واقعی برای صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی باشد. 

ادامه مطلب

ریاض از مادورو استقبال گرم کرد

آغوش باز عربستان به روی دیگر دشمن امریکا

عربستان سعودی از نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا استقبال کرد تا دوباره تاکید کند ممنوعیت‌های آمریکا برای عربستان ممنوعیت محسوب نمی‌شود و این کشور در تلاش برای گسترش دامنه روابط دیپلماتیک خود فراتر از مرزهای ائتلاف‌های سنتی است.

ادامه مطلب

چین و روسیه، ایران را به هسته ای شدن ترغیب می کنند

بازی هوشمندانه ایران برای بهره برداری از خلاء امریکای منزوی

روئل مارک گرشت و ری تکیه می نویسند: یک آمریکای انزواگر، خلائی را در منطقه برجای گذاشته که جمهوری اسلامی با هوشمندی از آن بهره می برد. در تمامی این مانورها، رهبر جمهوری اسلامی ایران، نقش دارد؛ چهره ای که کشور خود را در میان انبوه دشمنان مرگبارش رهبری کرد. هنگامی که او اخیراً گفت که "آمریکا می‌خواست با استفاده از فشار تحریم، مسئله هسته‌ای را آنطور که دلخواه خودش بود، خاتمه دهد اما شکست خورد"، همچون همیشه، سرد و واقع‌گرا بود. این چهره برجسته روحانی کاری را کرد که تنها حکمرانان بزرگ می‌توانند انجام دهند: اینکه با دستی ضعیف، بازی هوشمندانه ای انجام داد.

ادامه مطلب

از توازن تهدید تا توازن وحشت

رزمایش حزب الله و معادلات منطقه

رزمایش ۳۱ اردیبهشت/ ۲۱ مه حزب الله لبنان (همزمان با بیست و سومین سالگرد آزادی جنوب لبنان از دست صیهونیست‌ها)، عملا به نقطه عطفی در موازنه وحشت و موازنه تهدید در برابر رژیم صهیونیستی بدل شده است. نوع رزمایشی که حزب الله برگزار کرد تاکنون در هیچ یک از جریان‌های مقاومت دیده نشد. چرا که رزمایش حزب الله در مقابل دوربین‌های متعدد و خطوط دفاعی و دیوار حائل میان رژیم صهیونیستی و جنوب لبنان برگزار شد. نکته حائز اهمیت دیگر آنجاست که به عقیده ناظران در حقیقت، حزب الله توانست یک رزمایش در شرایط واقعی جنگ با رژیم صهیونیستی را به نمایش بگذارد و در کوتاه ترین زمان ممکن به اهداف رزمایش خودش دست یابد.

ادامه مطلب

بررسی تحولات بعد از سفر پادشاه عمان به تهران

ایران در مسیر تعامل با توافق موقت دوفاکتو؟!

از قبل هم مسجل بود که سفر هیثم بن طارق آل سعید تحولاتی را به همراه خواهد داشت. در چند روز اخیر انتشار چند خبر به‌صورت هم‌زمان حکایت از آن دارد که روند سیاست خارجی منطقه‌ای، پرونده هسته‌ای و... در مسیر منطقی‌تری حرکت می‌کند.

ادامه مطلب

تغییر استراتژی نظامی مسکو

تاثیر همکاری نظامی ایران و روسیه بر خاورمیانه

اردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد: همکاری نظامی ایران و روسیه در درازمدت می‌تواند باعث ایجاد عدم تعادل در خاورمیانه شود. با توجه به تقاضاهای خارجی، ایران قادر خواهد بود قابلیت‌های فناوری خود را در یک صنعت نظامی بسیار پیشرفته که در مهندسی معکوس نسبت به سلاح‌های غربی نیز برتری دارد افزایش دهد. قبلا در سال ۲۰۱۸ چندین نسخه بسیار موفق در حریم هوایی اسرائیل مشاهده شده است، درحالی‌که به نظر می‌رسد نیروهای نیابتی ایران در سوریه و یمن مدت‌ها از نسخه ایرانی موشک ضد تانک آمریکایی BGM-۷۱ TOW بهره‌مند شده‌اند.

ادامه مطلب

وقتی برلین مجبور است همه چیز را درک کند

آلمان در میانه منافع و شعار

در سال ۲۰۲۲، آلمان با حدود ۱۹۸ میلیون یورو دومین ارائه دهنده کمک های بشردوستانه به یمن بود. در ماه فوریه، آلمان تامین ۱۲۰ میلیون یورو دیگر را برای سال ۲۰۲۳ اعلام کرد. اما در عین حال، آلمان یک تامین کننده مهم تسلیحات برای عربستان سعودی نیز هست. این پادشاهی به نقض حقوق بشر و جنایات جنگی در جنگ یمن متهم شده و در سال های گذشته بارها جنجال هایی همانند قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار مشهور عربستانی، این کشور را در معرض انتقادات و تحریم ها قرار داده اند. با همه اینها دولت آلمان کمک های خود به پادشاهی عربستان را متوقف نکرد.

ادامه مطلب

بررسی اهمبت و اهداف سفر بشار اسد به عربستان

تلاش های ریاض جواب داد؟

حضور بشار اسد در جده برای شرکت در سی و دومین نشست سران اتحادیه عرب با استقبال بسیاری از سوی سیاستمداران حاضر در این شهر همراه شد. بنا بر این گزارش، محمد بن‌سلمان به عنوان میزبان این نشست، خرسندی خود را از حضور اسد در این شهر اعلام و تأکید کرد: «امیدواریم که بازگشت سوریه به اتحادیه عرب در حمایت از امنیت سوریه نقش داشته باشد و به پایان بحران این کشور منجر شود. ما هرگز اجازه نمی‌دهیم منطقه به میدانی برای نزاع و جنگ تبدیل شود. این همه سال نزاع و درگیری که ملت‌های ما از آن رنج بردند برای ما کافی است. ما تلاش خود را برای کمک به طرف‌های یمنی برای حل بحران در این کشور افزایش می‌دهیم.»

ادامه مطلب

غرب خوشحال از این هرج و مرج

چه کسی آتش جنگ در سودان را خاموش می‌کند!

به نظر می‌رسد درگیری بر سر بدست آوردن قدرت و خودخواهی بیش از اندازه در این درگیری حوادث خونین در سودان را تسریع بخشیده و کسانی که دستورکارهایی علیه جهان عرب دارند از آن استقبال کردند تا چرخه درگیری، جنگ و دیگاه‌های مخالف ثبات و توسعه را احیا کنند چرا که چنین دیدگاه‌هایی به نفع غرب نیست به ویژه اگر رهبری آن به دست عربستان سعودی باشد.

ادامه مطلب

اختلاف محافل تحلیلی بر سر احیای برجام

وضعیت مجهول

اخیرا در محافل تحلیلی و کارشناسی اختلافاتی بر سر آینده برجام و نحوه برون‌رفت از بن‌بست مذاکرات هسته‌ای بروز کرده است. هر‌چند‌ این اختلافات با شدت و ضعف در تمام این سال‌ها وجود داشته‌ اما رکود و سکون دیپلماتیک بعد از شهریور ‌سال گذشته و به تبعش آینده به‌شدت مبهم بر دامنه این اختلافات افزوده است. چنان‌‌که برخی قائل به عبور از توافق سال ۲۰۱۵ هستند و شرایط کنونی را مهیای بازگشت به برجام نمی‌دانند؛ چر‌اکه اساسا به باور این طیف، برجام به شکل سابق دیگر قابل احیا نیست.

ادامه مطلب

منافع واشنگتن به خطر می افتد؟

نگرانی امریکا از حضور نظامی چین در امارات

آژانس های جاسوسی ایالات متحده امریکا ساخت یک تاسیسات نظامی چینی در امارات متحده عربی را شناسایی کرده اند. آیا این نشانه جدیدی از از دست دادن نفوذ امریکا در منطقه است؟

ادامه مطلب

نقش هولناک خانم ویرانگر

ملکه‌ هرج و مرج

در حقیقت بزرگترین نقش تخریبی هیلاری کلینتون در هنگام فعالیتش به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا در کشورهای عربی بوده است به ویژه اثناء حوادث سال ۲۰۱۱ که بهار عربی نام دارد.

ادامه مطلب

نفوذ مسکو کاهش می یابد

تاثیر شکست احتمالی روسیه در اوکراین بر خاورمیانه

اگر روسیه با یک شکست نظامی قطعی در اوکراین مواجه شود، تاثیرات آن نه تنها در اروپا بلکه در سایر نقاط جهان از جمله خاورمیانه و شمال آفریقا – منا – احساس خواهد شد.

ادامه مطلب

تاثیر سفر احتمالی پادشاه عمان به ایران را بر آینده احیای برجام

مسقط، ناجی، میانجی یا پیغام رسان؟!

اخبار تأییدنشده‌ای از احتمال سفر امروز چهارشنبه هیثم بن‌طارق آل‌سعید، پادشاه عمان به ایران خبر داد. البته قبل‌تر هم قیس بن‌محمد الیوسف، وزیر صنعت، تجارت و توسعه سرمایه‌گذاری عمان، روز یکشنبه هفته جاری در دیدارش با محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور بدون ذکر تاریخ دقیق از احتمال سفر قریب‌الوقوع پادشاه عمان به ایران خبر داده بود.دیروز (سه‌شنبه) در حالی خبر سفر سلطان عمان به تهران مطرح شد که شنبه هفته جاری شاهد حضور جیک سالیوان در عربستان سعودی بودیم؛ سفری که در یک گزاره تحلیلی می‌تواند به تشدید تحرکات دیپلماتیک میانجیگرایانه مسقط منجر شود.

ادامه مطلب

تحولی که در روابط ایران و سعودی بر غرب آسیا می گذارد

وزش‌های سیاسی و مدیریت منطقه‌ای

محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: بی‌تردید تحول در روابط ایران و عربستان، وزش سیاسی قابل ملاحظه‌ای نه فقط در روابط دوجانبه بلکه در سطح منطقه‌ای است. همه انبار کلان منطقه غرب آسیا از این وزش سیاسی متأثر خواهند شد. هرچند که در مورد این وزش سیاسی نباید انتظارات را بیش از حد بالا برد ولی به نقطه عطف بودگی آن هم نمی‌توان بی‌توجه بود.

ادامه مطلب

نقش نشست چهارجانبه مسکو را در آینده سوریه

گفته‌های ناصر کنعانی پیرامون نشست چهارجانبه مسکو دربردارنده این نگاه است که نشست مذکور می‌تواند مکمل فرایند سیاسی برای بررسی تحولات سوریه و حل اختلافات میان دمشق و آنکارا باشد که در مرحله بعدی به نحوی زمینه‌ساز دیدار اردوغان و اسد، رؤسای جمهور ترکیه و سوریه خواهد بود.

ادامه مطلب

اتحاد مسکو و تهران در حال تبدیل شدن به یک مشارکت راهبردی است

ایران، بازیگر کلیدی منطقه

ایران علاوه بر حضور در سوریه، در لبنان از طریق حزب‌الله، در عراق از طریق گروه‌های مسلحی مانند یگان‌های الحشد الشعبی، در یمن، جایی که حوثی‌ها را حمایت می‌کند، و در سرزمین‌های فلسطینی از طریق حماس و جهاد اسلامی، نفوذ دارد. به همین علت جمهوری اسلامی ایران یک بازیگر اساسی کلیدی در منطقه است.

ادامه مطلب

بررسی اتفاقات دیپلماتیک دوران روحانی و روزگار رئیسی

فرصت‌ها را سوزاندیم تا به برجام ۲ و ۳ رسیدیم

ابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد: با دست فرمانی که دولت رئیسی از زمان روی کار آمدنش برای مذاکرات هسته‌ای با سایه سنگین جریان‌های خاص داخلی و همچنین دخالت‌های روسیه در پیش گرفت، نهایتا برجام به اعتقاد من دیگر قابل احیا نیست. از طرف دیگر با توجه به مواضع تهران و همچنین اتفاقاتی که از سال گذشته شکل گرفته است، اروپا و آمریکا را هم به نتیجه مشابه رسانده‌اند که برجام ظاهرا تمام شده است. به همین دلیل بسیار بعید می‌دانم، مذاکرات هسته‌ای از سر گرفته شود و حتی در صورت ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای، دستور کار آن احیای توافق سال ۲۰۱۵ باشد. البته این را هم باید گوشزد کنم که یک صورت کلی از برجام وجود دارد؛ چراکه اکنون هیچ کشوری تمایل ندارد به‌صورت رسمی مسئولیت شکست گفت‌وگوها و مرگ برجام را بپذیرد. به‌هر‌حال تبعات توقف رسمی مذاکرات و مرگ برجام برای همه طرفین بسیار زیاد است.

ادامه مطلب

الزامات کنشگری فعالانه ایران

نظم نوینی در منطقه غرب آسیا در حال شکل گیری است

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می توان گفت در حالیکه تحولات منطقه نوید شکل گیری یک سیستم امنیت درون منطقه ای و ارتقای جایگاه ایران در این نظم جدید را می دهند، دولت آمریکا که پیش از این اعلام کرده بود دیگر تمایلی برای مداخله در مسائل منطقه غرب آسیا ندارد، حال به تکاپو افتاده تا بار دیگر در فرایند شکل گیری سیستم امنیتی جدید اثرگذار باشد. 

ادامه مطلب

یک سفر و چند پیام

اسرائیل وارد جنگ با ایران می شود؟

همانطور که از قبل هم مشخص بود جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت جو بایدن دیروز شنبه وارد عربستان سعودی شد. سفر سالیوان از ابعاد مختلف، هم برای آمریکا، هم برای اسرائیل، هم برای کشورهای منطقه و در کل مناسبات جهانی حائز اهمیت است. از یک سو تل آویو چشم امید دارد که سالیوان بتواند موتور خاموش شده تلاش ها برای احیای روابط اسرائیل و عربستان را مجددا روشن کند تا سعودی ها را مشتاق به عادی سازی مناسبات با آنها نماید، کما اینکه در همین رابطه تساحی هنگبی، مشاور امنیت داخلی اسرائیل ابراز امیدواری کرد که سفر جیک سالیوان، همتای آمریکایی وی به عربستان سعودی برای عادی سازی روابط بین تل آویو و ریاض موفقیت آمیز باشد. 

ادامه مطلب

سنگ بنای خاورمیانه

ایران، عربستان سعودی، اسرائیل و جنگ در یمن

خوزه ایگناسیو کاسترو تورس، سرهنگ ارتش اسپانیا، با اشاره به جنگ یمن و تأثیرات احتمالی نزدیک شدن روابط عربستان و ایران برای اسرائیل، به تحلیل کوتاهی از سناریوی روابط ایران و عربستان سعودی پرداخته است. وی می گوید که می توان به صلح در یمن امیدوار بود. باید خوشحال باشیم زیرا وضعیت انسانی وحشتناک بود. این جنگ حدود ۴۰۰ هزار قربانی از جمعیت بیش از ۳۰ میلیون نفری یمن را گرفت. علاوه بر این، وضعیت کمک های بشردوستانه اسفناک است و مانع از این می شود که آژانس های بشردوستانه بهتر فعالیت کنند و کمک هایی را به مردم غیرنظامی که به شدت به آن نیاز دارند، ارسال کنند.

ادامه مطلب

بررسی اهداف سفر رئیسی به سوریه

بعد از ۱۳ سال!

سیدابراهیم رئیسی، امروز چهارشنبه (۱۳ اردیبهشت‌) به دعوت بشار اسد، همتای سوری خود، برای انجام سفری دو‌روزه همراه با یک هیئت بلند‌پایه سیاسی و تجاری راهی دمشق خواهد شد تا نخستین رئیس‌جمهور ایران باشد که بعد از ۱۳ سال پا در خاک سوریه می‌گذارد. این در حالی است که بشار اسد تا‌کنون دو بار در اسفند ۱۳۹۷ و اردیبهشت ۱۴۰۱ به تهران سفر کرده است. علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت هم دیروز سه‌شنبه در نشست خبری عنوان کرد

ادامه مطلب

محاسبات دقیقی که تل آویو نادیده گرفته است

فرضیه محتمل جنگ برق آسای ایران با اسرائیل

ایران محاسبه کرده است که ذخایر موشک‌های ضد موشکی اسرائیلی‌ها در دو سه ساعت اول تمام می‌شود و پس از آن آسمان اسرائیل باز می‌شود و نیروی هوایی آن تضعیف می شود.

ادامه مطلب