نیاز امریکا به ایران در سوریه

دیپلماسی ایرانی: انتظار می رفت که بحران سوریه ستاره دیدارها و فعالیت های دیپلماتیک در نیویورک در شست و هشتمین دوره از مجمع عمومی سازمان ملل باشد، اما حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نور فلاش ها را به سمت خود معطوف کرد و فضای دیپلماتیک را متوجه قدرت دیپلماسی خود و تیم همراهش در دیدار با وزرای امور خارجه و دیپلمات ها و مقام های ارشد کشورهای مختلف کرد، مساله ای که باعث شد موضوع سوریه در زیر سایه او مطرح شود و حتی می توان گفت به موضوعی که اصلا در جیب اوست، تبدیل شود.

بعد از آن که در چند ماه گذشته بحث بر سر این بود که آیا ایران می تواند در کنفرانس ژنو – 2 شرکت کند یا نه، به ویژه بعد از آن که در ژوئن 2012 از مشارکت آن در کنفرانس ژنو – 1 ممانعت به عمل آمد، اکنون ایران با آسودگی بیشتری می تواند به فکر حضور در کنفرانس ژنو – 2 باشد. به ویژه بعد از آن که بخش عمده ای از مذاکرات ایران با کشورهای غربی درباره موضوع سوریه نیز بود که در کنار موضوع هسته ای ایران از دیگر موضوعات مورد مذاکره ایران با دیپلمات های غربی محسوب می شد. مساله ای که در نهایت باعث شده است تا کشورهای درگیر بحران سوریه بپذیرند که ایران باید در کنفرانس ژنو – 2 شرکت کند. اکنون به گفته بسیاری از دیپلمات ها حضور ایران در کنفرانس ژنو – 2 قطعی شده است.

اکنون روشن شده است که کلید حل بحران سوریه نه در مسکو و واشنگتن بلکه در ایران است. وقتی که همه دیپلمات های غربی با طرف ایرانی وارد مذاکره می شوند تا راه حلی برای بحران سوریه بیابد و به نوعی بشار اسد و حکومت وی را قانع کند تا با جامعه جهانی راه بیاید، روشن است که همه راه ها در نهایت به تهران ختم می شود. اکنون همه منتظرند که ببینند روحانی از جیبش چه راه حلی برای بحران سوریه بیرون می آورد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بحران سوریه بیش از هر زمانی پیچیده شده است و این پیچیدگی نیاز به حضور کشورهایی دارد که هم در منطقه تاثیرگذارند، هم در جامعه بین المللی و هم در سوریه که ایران مهمترین آنها است.

در این میان دلایلی وجود دارد که نشان می دهد امریکایی ها برای دعوت از ایران برای شرکت در ژنو – 2 ناگزیر شده اند. اولا، تمامی تلاش های امریکا و روسیه برای تشکیل دولت انتقالی بعد از اسد به شکست انجامیده است. منابع آگاه می گویند که امریکایی ها از این که روس ها قدم به قدم به دستاوردهایی در طرح خود در وضعیت سوریه دست یابند به شدت نگرانند. به ویژه که تا کنون دستاورد ملموسی که بتوان آن را دستاورد امریکا در پرونده سوریه دانست به دست نیامده است، به ویژه که نه روس ها و نه سوری ها تا کنون حاضر به دادن تضمینی برای عدم نامزدی بشار اسد در دور بعدی ریاست جمهوری سوریه در سال آینده نشده اند. گرفتن این تضمین برای امریکایی ها بسیار مهم است چرا که به موجب آن می توانند تحرکات گسترده ای را برای تشکیل دولت انتقالی انجام دهند. علی رغم این که روس ها بارها اعلام کرده اند که برای حفظ اسد در قدرت تلاش نخواهند کرد اما تا کنون هیچ گونه ضمانتی مبنی بر این که از کناره گیری وی حمایت خواهند کرد، ارائه نداده اند. در عین حال هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت سوریه بر اساس مقتضیات و توافقات حاصل شده در کنفرانس ژنو – 1 حاضر شود در کنفرانس ژنو – 2 حاضر شود به ویژه که از همین حالا روس ها زمزمه بی اعتباری توافقات ژنو – 1 به دلیل عدم حضور ایران را سر داده اند. در عین حال تا کنون ثابت شده است که تاثیر و تلاش ایران در حفظ بشار اسد بسیار بیشتر از روس ها بوده و حضور روس ها در این صحنه فقط محدود به حضور در مجامع بین المللی بوده است.

ثانیا، آن چه در حال وقوع در جبهه مخالفان سوریه و ائتلاف مورد حمایت امریکایی ها و کشورهای غربی است، کار را برای آنها بیش از پیش سخت می کند. به گونه ای که بسیاری از مسئولان ائتلاف مخالفان متهم به "سرقت انقلاب سوریه" به دلیل برخورداری از حمایت خارجی شده اند. این مساله سبب می شود تا جبهه افراطیون در برابر جبهه اعتدال گرایان تقویت شود و این مساله کار را به جایی می رساند که امریکایی ها و غربی ها ناگزیر به آزمودن دیگر احتمالات از جمله استفاده از نفوذ ایران در سوریه شوند. مساله ای که هدیه ای ناقابل به بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از سوی غرب و امریکا محسوب می شود.

از سوی دیگر حجم کمک های اقتصادی و نظامی ای که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به مخالفان سوری می شود بسیار بیشتر از حجم کمک های امریکایی ها است، در عین حال امریکایی ها به روشنی می بینند که کمک های این کشورها مستقیما به حساب جریان های افراطی ریخته شده است. این در حالی است که امریکایی ها اصرار دارند تا آن جا که می شود از جریان های افراطی فاصله گرفته شود که این مساله در نهایت به سود ایران که نقشی متفاوت و موثر در سوریه ایفا می کند، تمام خواهد شد.

منبع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11