تنها ایران می‌تواند بحران سوریه را حل کند

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی عرصه سوریه را به روسیه واگذار کرده اند تا مسکو بتواند فکری برای حل بحران سوریه کند. غرب محتاطانه تلاش های مسکو برای برگزاری کنفرانس حل بحران سوریه در 26 ژانویه را تایید کرده است. استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز تلاش دارد با تعلیق جنگ های محلی تحرکی تازه در فرایند سیاسی سوریه ایجاد کند. در حالی که تا کنون هیچ کس راضی نشده است که مذاکرات مسکو را جدای از مذاکرات ژنو یک در 30 ژوئن 2012 بداند و قواعدی تازه برای آن تعریف کند. آنها می گویند که هیچ راه حلی برای سوریه به جز از طریق تشکیل هیئتی برای حکومت انتقالی که صلاحیت اجرایی کامل داشته باشد، وجود ندارد. این مساله نیز نیاز به گفت وگو با ایران دارد.

گزارش هایی که اخیرا به هیئت دبیرکلی سازمان ملل رسیده حاکی از آن است که میستورا جوابی بهتر از پاسخی که معاون سابقش، دیپلمات مصری، رمزی عزالدین رمزی بر سر تعلیق جنگ در حلب گرفته بود، دریافت نکرده است. علی رغم این که حکومت سوریه موافقت ابتدایی خود را با این پیشنهاد اعلام کرده اما به نظر نمی رسد تا زمانی که مشابه چنین عملیاتی در دیگر شهرهای بزرگ سوریه شروع نشود حاضر به کنار آمدن با این پیشنهاد باشد. حکومت سوریه احساس می کند که موازنه های نظامی همگی به نفع مصالح او است. او در سال گذشته توانسته بود به همین شیوه شهر حمص را به کنترل خود در آورد. تا کنون هیچ تماس دیپلماتیکی – تماس های غیر علنی آن عموما از طریق قاهره هستند – که نتایج رضایت بخشی در بر داشته باشد، انجام نشده است. دیپلماسی روسیه همچنین تلاش می کند از بروز هر گونه چالشی برای کنفرانس مسکو، که در حال حاضر در ابتدای راه خود به سر می برد، جلوگیری کند.

به هر حال این مساله جزئی است و شاید حتی بتوان گفت مساله ای ثانوی است، اگر کرملین موفق شود که کنفرانس مسکو را با حضور نمایندگان با کفایت نیروهای مخالفان علی رغم گسست آنها و عدم هم خوانی شان با یکدیگر برگزار کند، موفقیت بزرگی به دست آورده است.

جنگ سوریه امرای پیروز خود را به خوبی نشان داده است. یکی از آنها بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه است. او در این جنگ قدرتمندترین فرمانده است. او تلاش بی شائبه ای را برای بازگرداندن مشروعیتش در عرصه بین المللی از طریق جنگ با داعش و جبهه النصره و دیگر گروه های وابسته به القاعده آغاز کرده است. غرب اگر چه در ابتدا قانع نشده بود که اسد توانایی رویارویی با تروریست ها را دارد و حتی به صرف سرنگونی او به تروریست ها کمک می کرد، اما اکنون به این باور رسیده که تنها بشار اسد است که می تواند از پس تروریست های موجود در سوریه بر آید. شاید به همین دلیل بود که سوریه اجازه داد جنگنده های امریکایی و غربی و حتی عربی مواضع دشمنانش را در خاک سوریه بمباران کنند. روسیه هم چشم خود را به روی این کار بست. پیش از این غرب پذیرفته بود که با تسلیم سلاح های شیمیایی سوریه از حمله به حکومت اسد منصرف شود، پیشنهادی که با استقبال روسیه مواجه شد.

بعد از این که روسیه از حق وتوی خود برای از بین بردن اثر همه طرح های امریکا و اروپا و اعراب در شورای امنیت که به دنبال طرحی برای سرنگونی حکومت بشار اسد بودند، استفاده کرد، اکنون غرب تلاش دارد با واقعیت ها به خوبی تعامل کند، و برای همین است که اکنون مسئولیت پرونده سوریه را به روسیه سپرده تا مسکو دمشق را از این تنگنا خارج کند. اما همه می دانند که هر راه حلی نیاز به عوامل داخلی سوریه و حتی عوامل منطقه ای و بین المللی دارد. در عین حال همه به این باور رسیده اند که بازیگر اصلی در هر راه حلی برای سوریه، ایران – نه روسیه – است. آیا به همین دلیل است که مسکو تهران را به کنفرانس مسکو دعوت کرده است؟ شکی نیست در غیاب ایران نمی توان هیچ راه حلی برای سوریه متصور بود.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11