فقط ایران می‌تواند آینده امنیت سوریه را تامین کند

دیپلماسی ایرانی: پژوهشگران و تحلیلگران امریکایی که صاحب رای هستند، می گویند که باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا معتقد نیست که حکومت سوریه در خطر است، و اگر مردم سوریه هم قیام کرده اند تنها برای انجام اصلاحات است و می خواهند حکومتی ایجاد شود که به حقوق آنها معتقد باشد. برای همین همه هم و غم خود را به ویژه در دور اول ریاست جمهوری اش به گفت وگو با رئیس جمهور بشار اسد برای تحقق دو هدف متمرکز کرد. اول، آغاز مذاکرات سوری – اسرائیلی با میانجی گری واشنگتن که به عقب نشینی اسرائیل از جولان اشغالی منجر شود و متعاقب آن راه برای مذاکرات فلسطینی – اسرائیلی که بعد از حل مساله سوری – اسرائیلی می توانست به درگیری های مزمن خاورمیانه که سالها است جریان دارد، پایان دهد، هموار شود. و دوم، شکست پیمان سوریه با جمهوری اسلامی ایران و حزب الله لبنان. آنها پیش بینی می کنند که چنین چیزی در آخر اتفاق بیفتد.

آنها در ادامه می گویند: مسئولان امریکایی ماه ها وقت خود را صرف بحث با اسد در این باره کردند. اما وقتی که تظاهرات اعتراضی آغاز شد و سراسر سوریه را در بر گرفت احساس کردند که دیگر موفقیت در سیاست سوری – اسرائیلی محلی از اعراب ندارد. با این وجود به کار خود ادامه دادند، به رغم قلع و قمع تظاهرکنندگان توسط نیروهای حکومت سوریه، گفت وگوها با اسد ادامه یافت تا جایی که به مرحله ای رسیدند که گفتند قلع و قمع غیر محتمل و غیر قابل قبول است. برای همین هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه امریکا دیگر بشار اسد را رئیس جمهوری اصلاح طلب ننامید و به همراه دیگر مسئولان کاخ سفید علنا صحبت از قساوت قلب او کردند. اما با این حال گفت وگوها ادامه یافت تا اول خشونت علیه ملتش متوقف شود. اوباما برای موفقیت در این زمینه بر رئیس وقت کمیته امور خارجی در کنگره، جان کری اعتماد کرد که شخصا اقدام به ایجاد رابطه با رئیس جمهوری سوریه کرد. هدف رسیدن به یک تسویه حساب رسمی در منازعات اسرائیلی – سوریه و شکست پیمان سوری – ایرانی بود. تحرکات امریکا سبب شد که اسد به این نتیجه برسد که همچنان در کاخ سفید شانس دارد. و این درک زمانی تقویت شد که رئیس جمهوری امریکا از حمله مستقیم نظامی به نیروهای سوری با هدف حمله به تسلیحات شیمیایی سوریه منصرف شد و این دقیقا زمانی بود که مذاکرات صلح سوریه در ژنو واقعا با نرمی پیش می رفت، و وقتی که واشنگتن به دنبال ایجاد ائتلاف رفت و جنگ خود علیه تروریسم داعش را (با انجام حملات هوایی) اعلام کرد، از حمله به مراکز امنیتی و نظامی وابسته به اسد خودداری کرد.

این در مورد موضوع سوریه. در مورد موضوع ایران و نزدیکی امریکا به رهبری باراک اوباما به تهران پرسیدم، آنها گفتند: کاخ سفید اوباما به سمت ایرانی که از سال 1979 با آن دشمنی دارد، رفته است، در این جا هم تشابه بسیاری به نزدیکی امریکا به سوریه مشاهده می شود. هدف نهایی از آن هم رسیدن به توافق نهایی با ایران بر سر پرونده هسته ای اش است. در این زمینه در رسانه های داخلی و خارجی هیچ چیز منعکس نشد جز نامه ای که او به رهبر انقلاب آیت الله سید علی خامنه ای فرستاد، در حالی که در نامه های مختلفی پیشنهاد ایجاد یا تاسیس دفتر تجاری امریکا در تهران را داده است و همین مساله سبب شده تا ایران بتواند مذاکرات خود را با 1+5 بر سر پرونده هسته ای اش تمدید کند، ایران هم مثل سوریه دولت اسد فهمید که امریکا نمی تواند آن را نادیده بگیرد و نسبت به نقش منطقه ای اش بی تفاوت باشد. این را هم باید بدانیم که گشایش امریکا به سوی ایران زمانی بود که ایران توانست از فرصت استفاده کند و نقش رهبری را در منطقه ایفا کند و بر همه چیز مسلط شود و نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد. کاملا روشن است که ایران از طریق نفوذ قدرت های شیعی خود توانسته است در عراق و لبنان و سوریه نفوذ کند.

به رغم این که کاخ سفید به ریاست اوباما گفته است که اسد نمی تواند در دوره انتقالی سوریه از نظامی به نظام دیگر هیچ نقشی داشته باشد، اما کاخ سفید خوب درک می کند که نمی تواند سوریه را بدون ایران ببیند. فعالان سوری بسیاری می گویند که مقام های امریکایی پیشنهاد داده اند که تنها ایران می تواند امنیت سوریه را در مرحله بعد از اسد تامین کند. این به آن معنا است که امریکا بر اسرائیل به عنوان شریکی اساسی در سوریه و عراق و کل منطقه متشنج خاورمیانه که از درگیری های مذهبی پیچیده رنج می برد، حساب کرده است.

خلاصه این که پژوهشگران و تحلیلگران امریکایی بر این باورند که اوباما نگاه کردن با چشم بسته را در قبال ایران و کارهای آن در منطقه انتخاب کرده است به این امید که بتواند در پرونده هسته ای اش به نتیجه برسد. برای همین نسبت به سیاست های منطقه ای و رنج هایی که از سوی ایران احساس می کند، چشم پوشی کرده است. آنها پیش بینی می کنند که واشنگتن بعد از شکست های متعدد در سیاست خارجی در آخر این انتخاب را ترجیح دهد. اما به رغم همه این پیش بینی ها اگر توافق با ایران حاصل نشود و تسویه حساب ها به نتیجه ای نرسد، چه خواهد شد؟

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11