حماس چوب اتکا به اخوان را می‌خورد؟

دیپلماسی ایرانی: تحلیلگران سیاسی بر این باور هستند که پس از عزل محمد مرسی از سمت ریاست جمهوری مصر و سقوط حکومت اخوان المسلمین در مصر عواقب سختی در انتظار جنبش حماس که بر روی دولت اخوانی این کشور بیش از پیش حساب کرده بود و ارتباطات تنگاتنگی با آن ایجاد کرده بود، باشد. مساله ای که باعث خواهد شد تا این جنبش مجبور شود مواضع نرم تری در رابطه با اخوان در وضعیت پیش روی مصر اتخاذ کند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن،  مخیمر ابو سعده، استاد علوم سیاسی و تاریخ در دانشگاه الازهر در غزه در این باره می گوید: «آن چه در مصر اتفاق افتاد نتایج فاجعه آمیزی برای حماس در بر خواهد داشت که انتظار آن را ندارد.»

جنبش حماس یک سال پیش با انتخاب محمد مرسی به سمت ریاست جمهوری مصر جشن های مفصلی را در غزه بر پا کرده بود. این پیروزی به حماس فرصت داده بود تا روابط خود را با اخوان المسلمین تقویت کند که در این چارچوب محمد مرسی بارها با خالد مشعل دبیر سیاسی جنبش حماس و اسماعیل هنیه، رئیس دولت حماس در غزه دیدار کرده بود. همچنین در طول دو سال گذشته دو طرف همکاری های اقتصادی و امنیتی گسترده ای با یکدیگر داشتند.

ابوسعده در این باره می گوید: «از همه بدتر برای حماس عزل مرسی بعد از حجم گسترده تخریبی که علیه حماس به اتهام همکاری با اخوان و دولت مرسی در حوادث مختلف این کشور به وجود آمده بود، است. فارغ از این که این اخبار صحیح باشند یا خیر، حماس انعطاف مردم مصر را از دست داد، سلاحی که در کنار محبوبیت مردم فلسطین باعث شده بود تا در برابر دولت حسنی مبارک، رئیس جمهوری مصر به آن قدرت دهد.»

در همین رابطه هانی حبیب، تحلیلگر مسائل سیاسی در این باره می گوید: «سقوط دولت مرسی ضربه ای سخت به اخوان المسلمین در همه جا به ویژه در غزه بود. این مساله باعث خواهد شد تا رهبران حماس به طور عمیق به بررسی تحولات جاری در مصر بپردازند برای این که خوب می دانند روزهای آینده برای آنها به دلیل ارتباطات نزدیکشان با اخوان روزهای بسیار سختی خواهد بود.»

تا کنون جنبش حماس هیچ بیانیه یا واکنشی در خصوص سرنگونی دولت محمد مرسی و حکومت اخوان در مصر صادر نکرده است. اگر چه اسماعیل هنیه، نخست وزیر دولت حماس در غزه در خطبه های نماز جمعه تاکید کرد، آن چه در مصر می گذرد تاثیری بر سیاست های مصر در قبال غزه و قضیه فلسطینی نخواهد گذاشت. وی در این باره گفت: «نه ترسی برای قضیه فلسطینی هست نه ترسی برای مقاومت و نه ترسی برای غزه.»

حبیب می گوید: «وضعیت امنیت سینا می تواند بهانه ای برای فشار به حماس از زوایای مختلف باشد، مثل نابودی و بستن تونل های زیرزمینی که شریان ارتباطی غزه و حماس با مصر محسوب می شوند، همچنین بسته شدن گذرگاه رفح که تنها گذرگاه مصر به غزه است.»

حبیب پیش بینی می کند که رهبران حماس برای جلوگیری از فشار حکومت جدید مصر به خود به طور داوطلبانه اقدام به بستن تونل های زیر زمینی خود در غزه تا قبل از ماه مبارک رمضان کنند.

مصطفی الصواف، تحلیلگر مسائل سیاسی و سردبیر سابق روزنامه فلسطین، چاپ غزه نگاهی مثبت تر به روابط حماس با رهبران مصری دارد و می گوید: «روابط حماس و رهبران مصری در برخی جوانب متضرر خواهد شد اما نه به آن اندازه که در زمان مبارک وجود داشت. پرونده فلسطین پرونده ای امنیتی است و مسئول آن در مصر سازمان امنیت این کشور است که هم در زمان مبارک و هم در زمان مرسی مسئولیت رسیدگی به آن را بر عهده داشت. برای همین این سازمان خود خوب می داند که چگونه با فلسطین، غزه و حماس تعامل کند. المان های همکاری در این پرونده مشخص هستند. حماس همان طور که با نظام مبارک تعامل می کرد اکنون نیز می تواند با هر حکومت جدیدی تعامل کند، رهبران مصر می دانند آن چه در رسانه ها علیه حماس گفته می شود، صحیح نیست و سیاست های خود را بر اساس آن بنا نمی کنند.»

در همین رابطه یک منبع آگاه گفت که موسی ابو مرزوق، رئیس دفتر سیاسی حماس به همراه تیمش قاهره را ترک کرده است. وی که به طور موقت در مصر به سر می برد یک هفته پیش این کشور را ترک کرد.

الصواف همچنین می گوید: «پرونده فلسطین برگ برنده ای نزد هر کدام از رهبران مصری است همان طور برای حماس که تلاش بسیاری برای حفظ و گسترش روابط با قاهره صرف کرد.»

عدنان ابو عامر، استاد علوم سیاسی در دانشگاه الامه در غزه نیز در این باره می گوید: «آن چه در مصر می گذرد، بی شک فقط یک موضوع مصری نیست، بلکه موضوع فلسطینی نیز هست برای این که تاثیری مستقیم بر وضعیت فلسطین و نوار غزه می گذارد.»

وی پیش بینی می کند که روابط سردی در روابط حماس با مصر به وجود آید اما قطعا رابطه باقی خواهد ماند به دلیل این که مصر با غزه همسایه است.

ابو عامر همچنین می گوید: «با توجه به تحولات مصر احتمالا تلاش ها برای آشتی فلسطینی ها نیز متوقف شود. کما این که مشکلات اقتصادی که با روی کار آمدن دولت اخوانی در مصر رو به کاهش گذاشته بود نیز مجددا افزایش خواهد یافت. چرا که بسته شدن گذرگاه رفح و تونل های زیر زمینی تا زمانی نامعلوم باعث ایجاد بحران اقتصادی بسته ای در نوار غزه خواهد شد که بیش از پیش باعث انزوای جریان حماس خواهد شد.»

وی تاکید می کند، زمان به سرعت می گذرد و حماس باید راهی برای خروج از این تنگنا با کمترین هزینه بیابد. آنها باید با امور سیاسی و نه ایدئولوژیک تعامل کنند. حماس مجبور نیست که همچنان با اخوان باقی بماند کما این که در گذشته هم پیمان نظام سوری در سایه قلع و قمع اخوانی ها در این کشور بود.

ابو عامر همچنین می گوید: «حماس باید همه مراحل گذشته را مورد بازبینی قرار دهد برای این که منطقه تقریبا به وضعیت شبهه دشمنی با حماس رسیده است، آنها در قطع روابطشان با محور ایران، سوریه و حزب الله در سایه روی کار آمدن حکومت جدید قطر هزینه های سنگینی را متحمل شدند و اکنون نیز مشخص نیست که حکومت جدید قطر با آنها چگونه تعامل خواهد کرد.»