توانمندسازی دیجیتال زنان در چین

نویسنده: لی جیانان ، رئیس دفتر رادیو وتلویزیون چین CMG در ایران

دیپلماسی ایرانی: در جهانی که فناوری دیجیتال به سرعت در حال بازتعریف مرزهای اجتماعی و اقتصادی است، چین به عنوان یک قدرت نوظهور در حوزه فناوری، نقش پیشرو در ادغام زنان در این تحولات ایفا می‌کند. بازدید پنگ لی‌یوان، همسر رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ، از نمایشگاه تمکین دیجیتال زنان و دختران در پکن در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۵، همراه با سیما بحوث، مدیر اجرایی نهاد سازمان ملل برای زنان، نه تنها یک رویداد دیپلماتیک بود، بلکه نمادی از استراتژی گسترده‌تر چین برای کاهش شکاف جنسیتی دیجیتال.

این رویداد، که در حاشیه اجلاس رهبران جهانی در مورد زنان برگزار شد، بر پیشرفت‌های چین در استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های هوشمند برای توانمندسازی زنان تمرکز داشت و فرصتی برای تحلیل عمیق‌تر پیامدهای آن فراهم می‌کند.یکی از جنبه‌های کلیدی این نمایشگاه، تأکید بر نقش فناوری به عنوان محرکی برای تحقق آرزوهای زنان بود.

 پنگ لی‌یوان در اظهارات خود اشاره کرد که نسل جدید فناوری اطلاعات، الگوهای زندگی زنان را بازسازی کرده و فرصت‌های وسیع‌تری در عصر دیجیتال فراهم می‌آورد. این دیدگاه تحلیلی نشان‌دهنده تغییر پارادایم در سیاست‌های چین است: از تمرکز بر رشد اقتصادی به سمت توسعه انسانی فراگیر. آمارهای رسمی چین حاکی از آن است که بیش از ۴۰ درصد نیروی کار دیجیتال این کشور را زنان تشکیل می‌دهند، که نتیجه سیاست‌هایی مانند برنامه "جوانه‌های بهاری" است – پروژه‌ای که در نمایشگاه با نمایش ربات حل‌کننده مکعب روبیک توسط دختران جوان برجسته شد. این برنامه نه تنها مهارت‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) را در میان دختران ترویج می‌دهد، بلکه به کاهش نرخ بیکاری زنان در مناطق روستایی کمک کرده، جایی که دسترسی به اینترنت از ۵۰ درصد در دهه گذشته به بیش از ۸۰ درصد رسیده است. 

تحلیلگران معتقدند این رویکرد، الهام‌گرفته از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (به ویژه هدف ۵: برابری جنسیتی)، می‌تواند الگویی برای کشورهای در حال توسعه باشد، جایی که شکاف دیجیتال جنسیتی هنوز بیش از ۲۰ درصد است طبق گزارش‌های یونسکو.سیما بحوث در ستایش از دستاوردها، بر لزوم همکاری جهانی تأکید کرد و چین را به عنوان مدلی برای حفاظت از حقوق زنان در عصر هوش دیجیتال معرفی نمود. این ستایش تحلیلی، برتری چین را در مقایسه با سایر قدرت‌ها برجسته می‌کند. برای مثال، در حالی که ایالات متحده بر نوآوری خصوصی تمرکز دارد، چین از مدل دولتی-محور استفاده می‌کند: سرمایه‌گذاری بیش از ۱ تریلیون یوان در زیرساخت‌های دیجیتال تا سال ۲۰۲۵، که مستقیماً به آموزش دیجیتال زنان اختصاص یافته. این استراتژی نه تنها شکاف دسترسی را کاهش داده – جایی که زنان چینی اکنون ۵۲ درصد کاربران اینترنت را تشکیل می‌دهند – بلکه به رشد اقتصادی کمک کرده؛ زنان کارآفرین دیجیتال در چین بیش از ۳۰ درصد استارت‌آپ‌های فناوری را رهبری می‌کنند، که منجر به افزایش GDP مرتبط با بخش زنان به میزان ۱۵ درصد شده است.

تور نمایشگاه، مانند کلاس‌های ابری هوشمند و ادغام فرهنگ سنتی با واقعیت افزوده، جنبه عملی این پیشرفت‌ها را نشان می‌دهد. این عناصر تحلیلی، پیوند بین فناوری و حفظ هویت فرهنگی را برجسته می‌کنند؛ در چین، جایی که زنان روستایی از اپلیکیشن‌های هوشمند برای فروش محصولات سنتی استفاده می‌کنند، این ادغام به افزایش درآمد خانوارها تا ۲۵ درصد کمک کرده است. حضور همسران رهبران خارجی و روسای سازمان‌های زنان نیز ابعاد دیپلماتیک را افزود: این رویداد می‌تواند به عنوان پلتفرمی برای انتقال دانش عمل کند، به ویژه در کمربند و جاده چین، جایی که پروژه‌های دیجیتال به کشورهای آفریقایی و آسیایی گسترش می‌یابد و زنان محلی را آموزش می‌دهد.

در نهایت، این رویداد پیامدهای جهانی دارد. چین با این ابتکارات، نه تنها پیشرفت داخلی خود را جشن می‌گیرد، بلکه به جهان نشان می‌دهد که توانمندسازی دیجیتال زنان کلید ثبات اجتماعی است. با پیش‌بینی رشد بازار هوش مصنوعی به ۱۰ تریلیون دلار تا ۲۰۳۰، کشورهایی که زنان را حاشیه‌نشین کنند، عقب خواهند ماند.. اگر جامعه بین‌المللی از مدل چین الهام بگیرد – ترکیب سیاست دولتی، آموزش و همکاری – می‌توان به آینده‌ای رسید که زنان نه تنها مصرف‌کننده، بلکه خالق فناوری باشند، و بدین ترتیب به صلح و توسعه پایدار کمک کنند. این نمایشگاه، فراتر از یک بازدید، دعوتی به اقدام جهانی برای عصر دیجیتال عادلانه است.