کارزار تمامی عیار امنیتی ایران در درون اسرائیل

نویسندگان: سارا بوچز و مثیو لویت

دیپلماسی ایرانی: نفوذ اطلاعاتی اسرائیل در ایران در طول جنگ ۱۲ روزه تابستان امسال به شکلی چشمگیر به نمایش گذاشته شد، اما ایران نیز در حال اجرای یک عملیات تهاجمی جذب نیرو و جاسوسی علیه اسرائیل است. و در حالی که این دو کمپین جاسوسی از نظر مقیاس، دامنه یا موفقیت قابل مقایسه نیستند، آژانس امنیت داخلی اسرائیل به اندازه کافی نگران بود که پس از جنگ با اداره دیپلماسی عمومی ملی این کشور همکاری کند تا یک کمپین رسانه‌ای را برای هشدار به اسرائیلی‌ها در مورد جاسوسی برای ایران آغاز کند.

در طول جنگ، اطلاعات اسرائیل با ایران مانند زمین بازی حیاط خلوت خود رفتار کرد، منابعی را، چه شهروندان ایرانی و چه شهروندان کشورهای همسایه، استخدام کرد و مأموران خود را برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد مخفی‌ترین تأسیسات هسته‌ای کشور، دانشمندان و مقامات وارد کرد. این تلاش‌ها امکان عملیات مخفی، از جمله ساخت سیستم‌های موشکی و پهپادی کنترل از راه دور در داخل مناطق مرکزی ایران فراهم کرد که در همان آغاز جنگ ۱۲ روزه از داخل به اهداف ایرانی حمله کردند. ایرانیانی که توسط اسرائیل استخدام شده بودند، حتی به قاچاق «وسایل نقلیه اصلاح‌شده فناوری» به داخل کشور کمک کردند که برای هدف قرار دادن مواضع پدافند هوایی ایران و هموار کردن مسیر برای ورود هواپیماهای اسرائیلی به حریم هوایی ایران استفاده می‌شد.

در هفته‌های پس از پایان جنگ، مقامات ایرانی یک شکار جادوگر داخلی را آغاز کرده‌اند و نفرات بسیاری را در جست‌وجوی افرادی که برای اسرائیل جاسوسی می‌کردند، دستگیر کرده‌اند. 

اکنون، ایران قصد دارد با افزایش شبکه خود از افراد در اسرائیل که برای جاسوسی برای ایران استخدام شده بودند، ورق را علیه اسرائیل برگرداند.

با این حال، اکنون مشخص است که همزمان با اینکه اطلاعات اسرائیل در حال استخدام منابع و عوامل در ایران بود، ایران نیز همین کار را در اسرائیل انجام می‌داد، اما با تأثیر بسیار کمتر. در حالی که تلاش‌های ایران برای نفوذ و نظارت بر اهداف در اسرائیل حداقل به سال ۲۰۱۳ برمی‌گردد، سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل افزایش قابل توجهی در تلاش‌های ایران برای استخدام شهروندان اسرائیلی و غیر اسرائیلی برای جاسوسی برای ایران را از اوایل سال ۲۰۲۰ ثبت کرده‌اند. برخلاف نفوذ اسرائیل در سازمان‌های اطلاعاتی و هسته‌ای کلیدی ایران، جاسوسی ایران در اسرائیل همچنان در حاشیه است و در تلاش‌های خود برای نفوذ به اطلاعات و جامعه اسرائیل، در حاشیه کاوش می‌کند. این موارد معمولاً استخدام دیجیتالی را شامل می‌شود که اسرائیلی‌های در تنگنای مالی را هدف قرار می‌دهد.

در ابتدا، ایران فقط به نیروهای جدید خود مأموریت می‌داد تا اطلاعات اولیه در مورد موقعیت پایگاه‌های نظامی اسرائیل و رهبران اسرائیلی را جمع‌آوری کنند و تابلوها و نقاشی‌های دیواری ضد دولتی را در اماکن عمومی نصب کنند تا نارضایتی داخلی را دامن بزنند. در واقع، در روزهای قبل از جنگ ۱۲ روزه، مقامات ایرانی با افتخار اعلام کردند که شبکه‌های جاسوسی‌شان در اسرائیل اسناد حساسی در مورد برنامه هسته‌ای اسرائیل به دست آورده‌اند. اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات ایران، گفت که «پرونده‌های کامل هسته‌ای به همراه اسناد مربوط به ارتباطات [اسرائیل] با ایالات متحده، اروپا و سایر کشورها و همچنین اطلاعاتی که قابلیت‌های تهاجمی ایران را تقویت می‌کند، به دست آمده است.»

اما از اواسط سال ۲۰۲۴ – بین حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل در ماه آوریل و حمله موشکی بالستیک در ماه اکتبر – ایرانی‌ها مأموریت دادن به نیروهای جدید را شروع کردند تا نه تنها اقدامات جاسوسی، بلکه آتش‌سوزی و حتی نقشه‌های قتل را علیه دانشمندان، روزنامه‌نگاران، رهبران امنیتی و نظامی و سیاستمداران ارشد اسرائیلی انجام دهند. مقامات اسرائیلی افزایش تعداد نقشه‌ها را «بی‌سابقه» توصیف کردند. مائور گورن، سرپرست پلیس اسرائیل، گفت: «اگر سال‌های گذشته – دهه‌های گذشته – را بررسی کنیم، می‌توانیم تعداد افرادی را که به خاطر این موضوع دستگیر شده‌اند، با انگشتان دو دست بشماریم.»

در حالی که هیچ یک از نقشه‌های قتل به نتیجه نرسید، مقامات اسرائیلی گزارش می‌دهند که چندین مورد از آنها بسیار نزدیک به اجرا بودند و در آخرین لحظه خنثی شدند. و برخلاف پرونده‌های جاسوسی صرف که اغلب برای توسعه زمان می‌برند، برخی از نقشه‌های قتل به محض ۹ روز پس از استخدام اولیه برنامه‌ریزی می‌شدند. در موارد دیگر، مقامات اسرائیلی تنها یک گروه از افراد آذری تبار را کشف کردند که حدود دو سال پس از شروع جاسوسی علیه اسرائیل، به صورت تیمی عملیات جاسوسی انجام می‌دادند. آنها زمانی شناسایی شدند که از جاسوسی در سایت‌های نظامی به نظارت بر یک چهره ارشد نظامی اسرائیلی که به آنها دستور قتل داده شده بود، روی آوردند.

نقشه عملیات خارجی ایران در موسسه واشینگتن، که نقشه‌های ایران در خارج از کشور را ردیابی می‌کند، حداقل ۳۱ نقشه انجام شده توسط اسرائیلی‌های استخدام شده توسط ایران در اسرائیل را مستند کرده است. این استخدام شدگان علاوه بر جمع‌آوری اطلاعات اولیه در مورد پایگاه‌های نظامی، مقامات دولتی و دانشمندان هسته‌ای برای ارسال به مسئولین خود در ایران، در سراسر اسرائیل نقاشی‌های دیواری کشیده و آتش روشن کرده‌اند. با این حال، تلاش‌های ایران برای استخدام جاسوسان اسرائیلی به حتی یک ترور یا حمله هدفمند موفق در اسرائیل منجر نشده است. ایران استخدام خود را عمدتاً به صورت آنلاین از طریق تلگرام، واتس‌اپ و پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی انجام می‌دهد، اگرچه موارد کمی از مراجعه حضوری عوامل ایرانی به استخدام‌کنندگان بالقوه در خارج از کشور وجود دارد. به نظر می‌رسد تلاش‌های استخدام به شدت به انگیزه‌های مالی متکی است و در عین حال از شکاف‌های اجتماعی موجود نیز بهره‌برداری می‌کند. از ۳۱ موردی که توسط عاملان اسرائیلی توسط موسسه واشینگتن مستند شده، ۲۰ مورد نوعی جبران خسارت مالی، معمولاً از طریق ارز دیجیتال، بوده است.

در حالی که عاملان اسرائیلی در ۲۵ مورد از ۳۱ مورد می‌دانستند یا حداقل مشکوک بودند که از طرف ایرانیان کار می‌کنند، بسیاری از آنها اقدامات خود را به عنوان جاسوسی تمام عیار توجیه می‌کردند. وظایف محول شده به این افراد بسیار متفاوت بود. به برخی از آنها مأموریت‌های نسبتاً بی‌ضرری مانند برچسب زدن گرافیتی یا نصب پوستر داده شد، در حالی که به نظر می‌رسید برخی دیگر در نقش خود آماتور یا بی‌مهارت بودند. با این حال، همه استخدام‌شدگان ساده‌لوح نبودند. چندین نفر درگیر فعالیت‌های جدی‌تری از جمله جمع‌آوری اطلاعات و تلاش برای جذب دیگران شدند – گاهی اوقات حتی اعضای خانواده خود را نیز برای گسترش شبکه هدف قرار می‌دادند.

پرونده پدر و پسری به نام باسم و طاهر صفدی، ساکنان روستای دروزی مسعده را در نظر بگیرید که به جرم جاسوسی برای نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دستگیر شدند. ظاهراً طاهر به درخواست پدرش، اطلاعاتی در مورد تحرکات ارتش اسرائیل در بلندی‌های جولان جمع‌آوری می‌کرد و به حسام السلام توفیق زیدان، روزنامه‌نگار شبکه خبری العالم، یک رسانه خبری دولتی ایران، گزارش می‌داد. زیدان که در دمشق زندگی می‌کرد و برای بخش فلسطین نیروی قدس کار می‌کرد، متهم است که از باسم و طاهر درخواست کرده بود از سربازان، تحرکات تانک‌ها، تجهیزات و موارد دیگر عکس بگیرند.

یکی از جدی‌ترین پرونده‌هایی که اسرائیل خنثی کرد، تلاش برای ترور بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، یوآو گالانت، وزیر دفاع سابق، و رونن بار، مدیر سابق شین بت، در سال ۲۰۲۴ بود. موتی ممان، تاجری که با ترکیه و ایران ارتباط دارد، ظاهراً دو بار به ترکیه و ایران سفر کرده بود تا با مقامات اطلاعاتی ایران ملاقات کند تا نقشه‌ها علیه نتانیاهو، گالانت و بار را پیش ببرد. همچنین گفته می‌شود که به مامان دستور داده شده بود تا غیرنظامیان اسرائیلی که برای ایران کار می‌کردند و در انجام مأموریت‌های خود شکست خورده بودند را بترساند، روس‌ها یا آمریکایی‌هایی را که می‌توانستند مأموریت ترور مخالفان ایرانی در ایالات متحده و اروپا را بر عهده بگیرند، پیدا کند و تلاش کند تا یک افسر موساد را به عنوان جاسوس دوجانبه استخدام کند. مامان پیش از ترک ایران برای دومین بار، ۵هزار یورو از مأموران اطلاعاتی ایران برای شرکت در جلسات دریافت کرد. به گفته شین بت، مقامات ایرانی این نقشه‌های ترور را به عنوان انتقام قتل اسماعیل هنیه، رهبر حماس، تلقی می‌کردند.

در مجموع، مؤسسه واشنگتن ۳۹ نقشه شناخته شده ایرانی در اسرائیل را از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۵ مستند کرده که ۳۱ مورد از آنها شهروندان اسرائیلی را شامل می‌شده است. بقیه شامل فلسطینی‌ها یا سایر شهروندان غیر اسرائیلی بوده است. چندین مورد از این موارد چندین عامل داشته است که تعداد کل شرکت‌کنندگان اسرائیلی در آن ۳۱ پرونده را به بیش از ۴۵ نفر می‌رساند. به گفته اداره ملی دیپلماسی عمومی، علیه ۳۵ شهروند اسرائیلی که در این پرونده‌ها دخیل بوده‌اند، کیفرخواست صادر شده است. سن عاملان این حملات از ۱۳ تا ۷۳ سال متغیر است و بیش از نیمی از آنها در سنین نوجوانی یا بیست سالگی قرار دارند. افراد استخدام شده از طیف وسیعی از پیشینه‌ها، مانند آذربایجانی یا منطقه قفقاز، آمده‌اند و اهداف تلاش‌های جاسوسی آنها زیرساخت‌های امنیتی و آسیب‌پذیری‌های اجتماعی گسترده‌تر، از جمله گنبد آهنین، مقامات دولتی، بازار موهانه یهودا، پایگاه‌های ارتش اسرائیل، دانشمندان و تأسیسات هسته‌ای و مراکز خرید و بیمارستان‌ها را شامل می‌شده است. گستردگی اهداف نشان می‌دهد که چگونه اطلاعات ایران به دنبال بهره‌برداری از انگیزه‌های مالی، ایدئولوژیکی و شخصی برای ایجاد نفوذ در داخل اسرائیل بوده است.

اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات ایران، برنامه‌های جاسوسی و خرابکاری ایران در اسرائیل را بخش کلیدی جنگ گسترده‌تر ایران علیه اسرائیل توصیف کرد. او یک ماه پس از پایان جنگ ۱۲ روزه گفت: «رژیم صهیونیستی باید با استراتژی تجاوز داخلی در درون خود مقابله کند و همان‌طور که موشک‌های مؤثر نیروهای مسلح ما آنها را به توقف [جنگ] مجبور کرد، همه سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی نیز تلاش می‌کنند و در روزهای اخیر شاهد بودید که آنها به برگزاری جلسات توجیهی برای مقابله با نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی در داخل رژیم صهیونیستی مجبور شدند.»

در پاسخ به تلاش‌های ایران برای جذب نیرو در اسرائیل، شین بت، با همکاری اداره ملی دیپلماسی عمومی، یک کمپین آگاهی‌بخشی عمومی سراسری با عنوان «پول آسان، بهای سنگین» راه‌اندازی کرد تا به اسرائیلی‌ها در مورد جاسوسی برای ایران هشدار دهد. این کمپین که در رادیو، پلتفرم‌های آنلاین و رسانه‌های اجتماعی پخش می‌شود، هشدار می‌دهد که حتی پرداخت‌های ناچیز از ایران، تقریباً ۱۵۰۰ دلار، می‌تواند عواقب شدیدی داشته باشد. در این تبلیغات اشاره شده است که برخی از کسانی که از ایران پول پذیرفته‌اند، اکنون در زندان هستند و کمک به تهران می‌تواند مجازات‌هایی تا ۱۵ سال زندان داشته باشد.

با این حال، مهم است که این برنامه‌ها را در چارچوب زمانی مناسب بررسی کنیم. هیچ‌کدام از آنها به سطح پیچیدگی عملیاتی، تأثیر استراتژیک یا ترفندهایی که اسرائیل در عملیات خود علیه حزب‌الله یا ایران نشان داده است، نزدیک نشدند. در حالی که اسرائیل به آرامی نیروهای بالقوه خود را بررسی و آموزش می‌دهد، ایرانی‌ها به استخدام افراد با سلاح سرد به صورت آنلاین می‌پردازند و تعداد کمی از نیروهای جدید در مکان‌هایی مانند ترکیه یا برای آموزش در ایران با مربیان خود ملاقات می‌کنند. دو طرف در سطوح کاملاً متفاوتی از توانایی و پیچیدگی اطلاعاتی عمل می‌کنند. با این وجود، مقامات اسرائیلی با جدیت با این موارد برخورد کرده‌اند و تهدید بالقوه بلندمدت ایران را برجسته کرده‌اند. سرتیپ مجید خادمی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، هفته گذشته هشدار داد: «جنگ تمام نشده است. ما در حالت توقف موقت هستیم.» خطیب، وزیر اطلاعات ایران، برنامه‌های خود را به روشنی بیان کرد و یک «استراتژی داخلی تهاجمی» علیه اسرائیل را خواستار شد تا سازمان‌های امنیتی اسرائیل مجبور شوند «با استراتژی تجاوز داخلی» توسط مأموران ایرانی در داخل خاک اسرائیل مقابله کنند.

در کنار توانایی اثبات‌شده اسرائیل برای نفوذ به ایران، سازمان‌های امنیتی آن اکنون معتقدند که باید برای مقابله با جاسوسی ایران در اسرائیل، اقدامات خود را افزایش دهند. این کمپین رسانه‌ای عمومی مطمئناً تنها آغاز یک تلاش گسترده‌تر ضد جاسوسی است. مقامات اسرائیلی معتقدند آنچه در سال گذشته دیده‌اند، نشان دهنده یک تهدید جاسوسی بسیار بزرگتر از هر چیزی است که قبلاً دیده‌اند.

منبع: واشینگتن اینستیتیوت / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱