چرا سفر وزیر دفاع عربستان به ایران مهم است؟

دیپلماسی ایرانی: سفر خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان به تهران در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان اهمیت بسیاری دارد. 

او برادر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و فرزند سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی است که یکی از مهمترین و کلیدی ترین پست های حکومتی عربستان را در اختیار دارد. در نتیجه می توان دریافت که در هرم قدرت در عربستان سعودی از چه اهمیت بالایی برخوردار است. او یکی از متعمدترین چهره های نزدیک به بردارش، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، است که نقشی مهم و کلیدی در تقویت توان دفاعی و گسترش همکاری ها و مناسبت‌های امنیتی و نظامی کشورش با جهان غرب به ویژه امریکا از یک سو و کشورهای عربی از سوی دیگر دارد. 

از سوی دیگر سفر خالد بن سلمان اگرچه گفته می شود از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است دو روز دیگر برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای طرف های بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد. 

چند روز قبل از آن عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان بعد از بازگشت از عمان و پایان دور اول گفت وگوهای غیرمستقیم با امریکا، در چارچوب تماس هایش با کشورهای همسایه، با همتای عربستانی خود نیز تماس گرفت و او را در جریان آنچه در عمان گذشت، قرار داد. 

گسترش روابط ایران با کشورهای همسایه از جمله کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که نقش آنها را در شکل گیری روند فعلی مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا می توان دید، یکی از مهمترین تحولاتی است که طی یک دهه گذشته در روابط بین المللی ایران روی داده است. اگر نگاهی به گذشته بیندازیم، می بینیم که مذاکرات برجام در سال ۲۰۱۵ در حالی انجام شد که روابط ایران با کشورهای عربی در بدترین شرایط قرار داشت تا آنجا که آنها برای تخریب روند مذاکراتِ منتهی به برجام بسیار تلاش می کردند و حتی با کنار رفتن باراک اوباما از کسوت رئیس جمهوری ایالات متحده و آمدن دونالد ترامپ به جای او، ترامپ را در خروج از برجام تشویق کردند و برای این اقدام او کف و سوت زدند.

وضعیت فعلی اما متفاوت از آن دوره است. وضعیتی که نمی توانیم کتمان کنیم که ماحصل دیپلماسی فعال دولت شهید رئیسی و شهید حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه دولت اوست که سیاست گسترش روابط همسایگی را در پیش گرفتند و برای حل اختلافات با کشورهای عربی و گسترش روابط با آنان تلاش های بسیاری کردند که سبب شد میراث گرانبهایی در حوزه دیپلماسی به دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان برسد. 

در حال حاضر بر خلاف دوره امضای برجام نه تنها کشورهای عربی نقشی مخرب در روابط ایران و امریکا ندارند بلکه برعکس از آغاز گفت وگوها استقبال و حمایت می کنند و در تسهیل این روند تلاش دارند. نمونه بارز آن را می توان در انتقال نامه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده از طریق امارات متحده عربی به تهران دید که آغازگر فرایند مذاکرات فعلی شد. 

در همین راستاست که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان روز دوشنبه در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به پرسش دیپلماسی ایرانی گفت: «ما از رویکرد مثبت و سازنده همه همسایگان، نه فقط در این تحول بلکه در همه تحولاتی که طی چند ماه اخیر اتفاق افتاده است استقبال می کنیم. ما ثابت کردیم که منطقه برای ما اهمیت دارد. امنیت منطقه برای ما اهمیت دارد و آن را امنیت خود می‌دانیم و این مساله را به همه کشورهای منطقه و همسایگانمان نشان داده ایم. طی شش ماه گذشته تحولات بسیار خوبی در روابط ما با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس اتفاق افتاده که البته ادامه سیاست همسایگی دولت شهید رئیسی بوده است. درباره این موضوع خاص که در عمان انجام شد، طی تماس هایی که آقای عراقچی با همتایانشان داشتند آنها را در جریان این گفت وگوها قرار دادند؛ ازجله با مصر، قطر، امارات و کویت نمونه های مشخص این تماس هستند و ما این روند را ادامه خواهیم داد.»

در چنین فضای مثبتی در تعامل با همسایگان است که سفر وزیر دفاع عربستان به عنوان مهمترین و تاثیرگذارترین کشور عربی به کشورمان را شاهدیم که می تواند در کاهش تنش های منطقه ای، تقویت جایگاه ایران در مذاکرات با طرف های امریکایی و تقویت تلاش ها برای رسیدن به نتیجه در روند فعلی گفت وگوهای ایران و امریکا کمک شایانی کند. تقویت همگرایی منطقه ای قطعا می تواند بر قدرت چانه زنی دیپلمات ها و دستگاه دیپلماسی کشورمان و پیشبرد اهداف دولت در مذاکره با امریکا تاثیر بگذارد و آسان‌تر آن را به نتیجه مقصود برساند.