اروپا نگران از سیاست‌های ترامپ

نویسنده: ابوالفضل پازوکی، پژوهشگر علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه ایالتی دورتموند

دیپلماسی ایرانی: شاید پر بیراه نباشد اگر گفته شود که اتحادیه اروپا از پیروزی ترامپ و راه یابی وی به کاخ سفید ناراحت و ناراضی باشد و از همین روی روابط میان اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا در دوران دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ به چالش های فراوانی دچار خواهد شد. ترامپ با اتخاذ سیاست های تجاری سختگیرانه و افزایش تعرفه های وارداتی بر کالاهای اروپایی، نارضایتی شدیدی در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا علیه رویکردهای امریکا در صحنه بین المللی ایجاد خواهد کرد. این سیاست‌ها که تأثیر مستقیمی بر اقتصاد اروپا دارد، افزایش تنش‌های سیاسی و دیپلماتیک را میان طرفین موجب می‌شود.

علاوه بر مسائل اقتصادی، سیاست‌های دونالد ترامپ در قبال پیمان‌های بین‌المللی نیز نگرانی رهبران اروپایی را باعث شده است. خروج آمریکا از توافقنامه پاریس در زمینه تغییرات اقلیمی و کاهش تعهدات آمریکا در ناتو از جمله تصمیماتی است که روابط دو طرف را سردتر می‌کند. در زمینه امنیتی و نظامی، آمریکا تحت زعامت رئیس جمهور ترامپ و تیمش به شدت بر خارج شدن واشینگتن از نقاطی که دیگر همچون سابق از اهمیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک برخوردار نیسند، همچون اروپا و آسیای غربی، تاکید دارند.

لازم به ذکر است که این گروه که در سیاست خارجه ایالات متحده به گروه انزواگران متعلق هستند بر لزوم حفظ و ارتقای حضور نظامی و امنیتی واشینگتن در پسفیک و آسیای شرقی برای برخورد احتمالی با چین جدی هستند. برخورد به دور از پروتکل های دیپلماتیک رئیس جمهور ترامپ با زلنسکی در کاخ سفید و مجبور کردن کی‌یف به صلح با مسکو و پایان دادن به جنگ موید این شیفت نظامی و امنیتی در دکترین آمریکا در صحنه روابط بین المللی است. این تصمیم‌ها و رویکردهای نوین واشینگتن در عرصه سیاست خارجی و نظامی که به گسست تاریخی بین دو سوی آتلانتیک منجر شده است باعث می‌شود اتحادیه اروپا برای تأمین امنیت و مسائل زیست‌محیطی خود به دنبال راهکارهای مستقل‌تری برود. از همین رو طرفداران ایده ارتش واحد و مستقل اتحادیه اروپا با شدت بیشتری خواهان تحقق این امر هستند. بی‌شک، رئیس جمهور مکرون از مهمترین طرفداران این ایده است تا جایی که در اولین ملاقات خود با ترامپ در کاخ سفید به نوعی به این موضوع اشاراتی داشت.

در حوزه روابط دیپلماتیک، ترامپ با تأکید بر سیاست "اول آمریکا" گاهی از همکاری‌های سنتی فراتر می‌رود و کشورهای اروپایی را به حاشیه می‌راند. این سیاست موجب کاهش اعتماد اروپا به تعهدات آمریکا در قبال همپیمانان سنتی خود می‌شود. از این رو، اتحادیه اروپا درصدد تقویت همکاری‌های درون‌منطقه‌ای و تحکیم اتحادهای خود با کشورهای آسیایی و سایر قدرت‌های اقتصادی است که مهمترین آنها چین است.

در آینده، این روابط می‌تواند حتی با چالش‌های بیشتری روبه‌رو شود. اتحادیه اروپا احتمالًا تلاش می‌کند وابستگی خود را به آمریکا در زمینه‌های نظامی، امنیتی و اقتصادی کاهش دهد. این موضوع می‌تواند افزایش همکاری‌های اروپا با قدرت‌های دیگر، از جمله چین، ایران و روسیه که خواهان تغییر نظم بین المللی فعلی هستند را موجب شود. علاوه بر این، اتحادیه اروپا ممکن است سیاست‌های تجاری جدیدی را
اتخاذ کند که به تأمین منافع اقتصادی خود در برابر سیاست‌های حمایت‌گرایانه آمریکا کمک کند. از جمله این اقدامات می توان به افزایش تعرفه متقابل بر کالاهای امریکایی اشاره کرد.

با این حال، روابط اقتصادی و فرهنگی عمیق میان آمریکا و اتحادیه اروپا احتمالًا از قطع کامل ارتباطات آنها مانع می‌شود. علی رغم همه اختلافات ذکر شده، دو طرف همچنان در مسائل کلیدی جهانی مانند مبارزه با تروریسم، تجارت جهانی و توسعه فناوری به همکاری‌های مشترک نیاز خواهند داشت. در نتیجه، هرچند دوران دوم ریاست جمهوری ترامپ شرایط را پیچیده‌تر می‌کند، اما روابط میان آمریکا و اتحادیه اروپا به طور کامل قطع نمی‌شود و احتمالًا با رویکردهای جدیدی ادامه پیدا می‌کند.