اختلاف شدید در سپهر سیاسی ترکیه

دیپلماسی ایرانی: پس از سقوط نظام بشار اسد و روی کار آمدن اداره جدید در سوریه، سیاست‌های ترکیه در قبال این کشور به موضوعی مورد مناقشه و جدال در میان احزاب داخلی ترکیه تبدیل شده است بگونه‌ای که دولت اردوغان خواستار تقویت همکاری با دولت جدید دمشق برای حل بحران‌های منطقه‌ای است اما احزاب مخالف به شدت از این رویکرد انتقاد و بر لزوم بازنگری در سیاست‌های خارجی آنکارا تأکید دارند.

با بسته شدن پرونده حکومت بشار اسد رئیس‌جمهور مخلوع سوریه، مقامات ترکیه متعهد شدند از همسایه جنوبی خود در بازسازی و ایجاد نهادهای لازم برای تقویت ثبات این کشور حمایت کنند تا جایی که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور تاکید کرد: آنکارا با تمام امکانات خود در کنار سوریه جدید خواهد ایستاد.

این در حالی است که اردوغان در یکی از سخنرانی‌های اخیر خود در جمع نمایندگان حزب حزب عدالت و توسعه اعلام کرد هزینه ویرانی‌های ناشی از جنگ در سوریه طبق گزارش‌های سازمان ملل، 500 میلیارد دلار برآورد شده است و کشورش قصد دارد در تمام حوزه‌ها از جمله انرژی، حمل‌ و نقل آموزش، بهداشت، امنیت و تجارت از سوریه حمایت و به دولت جدید این کشور برای بازیابی توان خود کمک کند.

از سوی دیگر وزارت کشور ترکیه اعلام کرده است دفاتری برای اداره مهاجرت در سفارت ترکیه در دمشق و کنسولگری این کشور در حلب افتتاح خواهد کرد تا انتقال اطلاعات و اسناد هویتی و رسمی سوری‌ها در ترکیه به نهادهای مرتبط در سوریه تسهیل شود و وزارت تجارت این کشور نیز تاکید کرده است بازگشت سوری‌هایی که قصد دارند اموال شخصی خود از جمله لوازم منزل و خودروهایشان را همراه بیاورند، تسهیل و اقدامات گمرکی برای انتقال این اموال به راحتی انجام خواهد شد.

در همین ارتباط وزارت خانه‌های حمل و آموزش و پرورش ترکیه نیز از آمادگی برای بازسازی فرودگاه‌های عراق و خطوط راه آهن و ساخت و بازسازی مدارس آسیب دیده در این کشور خبر داده‌اند و وزارت دفاع ترکیه نیز حمایت کامل خود را از تأسیس ارتش متحد سوریه تحت رهبری دولت جدید این کشور اعلام کرده است.

با وجود حمایت‌های رسمی شخصیت‌ها و نهاد‌ها و سازمان‌های ترکیه از فرآیند شکل‌گیری حکومت جدید سوریه اما، عرصه و سپهر سیاسی ترکیه شاهد اختلافاتی میان احزاب سیاسی در رابطه با وضعیت سوریه پس از سقوط نظام بشار اسد است.

در همین حال برخی احزاب بر ضرورت هماهنگی با دولت جدید سوریه برای ایجاد ثبات منطقه‌ای و پرداختن به مسائل امنیتی حساس مانند مبارزه با تروریسم و بازگشت پناهجویان تأکید دارند، در حالی که احزاب اصلی مخالف با سیاست‌های دولت ترکیه در این خصوص مخالف بوده و ملاحظات خاص خود و رویکردی محتاطانه در این زمینه دارند.

دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی ترکیه در این زمینه، از دولت ترکیه درخواست کرد یک خط مقاومتی واقعی در برابر دخالت‌های اسرائیل در سوریه ایجاد کند و در عین حال بر اهمیت همکاری با دولت جدید سوریه بویژه هماهنگی در موضوع حزب کارگران کردستان «پ ک ک» و شاخه‌های مسلح آن به عنوان گامی ضروری برای تضمین امنیت منطقه تاکید کرد.

باغچلی همچنین از موضع دولت جدید سوریه مبنی بر تفاوت قائل شدن میان کرد‌های سوریه به‌عنوان بخشی از بافت ملی این کشور و گروه‌های جدایی‌طلب که تهدیدی برای امنیت دو کشور محسوب می‌شوند، استقبال کرد و ضمن انتقاد از گروه‌های مخالف ترکیه، آنان را به اتخاذ گفتمان شکست خورده و ذهنیت بعثی متهم کرد که موضع گیری داخلی ترکیه در قبال تحولات سوریه را پیچیده‌تر خواهد کرد.

در همین حال «اوزگور اوزال»، رئیس حزب جمهوری خلق ترکیه از احزاب برجسته مخالف دولت اردوغان، ضمن انتقاد از سیاست‌های دولت ترکیه در قبال دولت جدید سوریه، آنکارا را به همکاری با گروه‌های جهادی که به شعله‌ور شدن هرج ‌و مرج کمک کرده‌اند، متهم کرد و هشدار داد اگر حمایت بدون قید و شرط دولت از این گروه‌ها ادامه یابد، ترکیه با فاجعه‌ای جدید روبه‌رو خواهد شد.

اوزال در پاسخ به اتهام‌های رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، مبنی بر حمایت مخالفان دولت از نظام سابق سوریه نیز گفت: ما آنگونه که اردوغان از بشار اسد تمجید کرد این کار را نکردیم همچنانکه به طور ناگهانی موضع خود را در قبال او تغییر ندادیم.

اوزال همچنین خواستار اتخاذ سیاست‌هایی صلح‌طلبانه و منطقی شد که بازگشت سریع آوارگان و پناهجویان سوری را تضمین و از موج‌های جدید مصیبت جلوگیری کند.

از سوی دیگر، «سراج‌اوغلو»، پژوهشگر دانشگاه آنکارا، اعلام کرد سیاست ترکیه در قبال سوریه وارد مرحله‌ای استراتژیک شده است که بر ایجاد تعادل میان امنیت ملی ترکیه و ثبات سوریه جدید متمرکز است و دو طرف می‌توانند همکاری‌های مشترکی در موضوعاتی نظیر مبارزه با تروریسم و تثبیت مناطق مرزی داشته باشند

وی خاطر نشان کرد: مسأله پناهجویان سوری یک چالش محوری در سیاست ترکیه است و با افزایش فشارهای داخلی، یافتن راه‌حلی پایدار برای این موضوع ضروری است.

این تحلیلگر ترکیه‌ای خاطر نشان کرد: آنکارا سوریه را بخشی از استراتژی منطقه‌ای خود برای تقویت نفوذ در خاورمیانه می‌داند و قصد دارد از طریق نقش محوری خود در بازسازی سوریه، روابط اقتصادی و سیاسی خود را با دولت جدید دمشق گسترش دهد و جایگاه خود را به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای برجسته تثبیت کند.

منبع: الجزیره / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱