سفر به ایران زیر فشار سنگین دولت جدید ترامپ

دیپلماسی ایرانی: سفر محمد شیاع السودانی به تهران جدای از اینکه اهمیت سیاسی دارد و در آن درباره وضعیت گروه‌های مسلح موسوم به فصائل که بخشی از الحشد الشعبی هستند، صحبت شده است، به لحاظ اقتصادی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در این سفر درباره موضوع صادرات برق و گاز ایران به عراق صحبت شده است. 

عراق بخش عمده گاز مورد نیاز، به‌ویژه گاز مورد نیاز در بخش تولید برق خود را از ایران وارد می کند و به نوعی در این زمینه به ایران وابسته است. همچنین بخش مهمی از مصرف برق عراق نیز از طریق واردات برق از ایران تامین می‌شود و می‌توان گفت استان‌های جنوبی و شرقی عراق، به‌ویژه در فصل تابستان، به نوعی به برق ایران وابسته هستند. برای همین عراق طی حدود یک دهه اخیر و بازگشت تحریم‌های امریکا علیه ایران دائما از امریکا بابت این واردات معافیت از تحریم می‌گرفته است. آخرین مجوز معافیت را دولت بایدن برای دولت عراق صادر کرده است که شش ماه اعتبار دارد. اما با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید او قصد دارد این مجوز را دیگر صادر نکند و در این باره عراق را تحت فشار گذاشته است. دولت جدید امریکا به دولت عراق پیام داده است که عراق بنا بود به موازات گرفتن این معافیت‌ها خود در زمینه تامین انرژی مورد نیازش به خودکفایی برسد و اکنون که حدود شش سال از اولین صدور معافیت از تحریم برای عراق گذشته، بغداد می‌بایست به خودکفایی لازم برای تامین انرژی خود رسیده باشد. دونالد ترامپ در پاسخ عراقی‌ها که گفته‌اند هنوز نتوانسته‌اند در این زمینه به خودکفایی برسند، صرفا پاسخ داده که این مشکل عراق است و واشینگتن دیگر لزومی به تمدید معافیت از تحریم‌های ایران برای عراق نمی‌بیند. 

موضوع دیگری که السودانی درباره آن با طرف ایرانی صحبت کرده، گلایگی از واردات نامنظم گاز از ایران است. طی سه ماه اخیر ایران برخلاف توافقنامه‌ای که با عراق داشته میزان صادرات گاز خود به عراق را از ۲۰ میلیون مترمکعب به ۵ میلیون مترمکعب کاهش داده و گفته است که به دلیل مصرف داخلی نمی‌تواند نیاز عراق را تامین کند. این در حالی است که در هفته‌های سرد سال ایران، صادرات گاز به عراق کاملا قطع شد. این مساله سبب شد تا تولید برق عراق به‌شدت کاهش یابد و این موضوع نارضایتی شهروندان عراقی را در پی داشته است. ماه گذشته دولت عراق اعلام کرد که به دلیل خلف وعده ایران در تامین گاز مورد نیاز عراق از این کشور نزد نهادهای بین المللی شکایت کرده است. عراق اعلام کرده است تا سال ۲۰۲۷ در زمینه تولید گاز مورد نیاز خود به خودکفایی می‌رسد. این احتمال وجود دارد که دولت عراق با توجه به فشارهای سنگین دولت جدید امریکا و ناتوانی ایران در تامین انرژی مورد نیازش وارادت برق و گاز از ایران را به طور کامل قطع کند.

موضوع اقتصادی سومی که السودانی در تهران با طرف‌های ایرانی گفت‌وگو کرده تهدید جدی ترامپ به تحریم شرکت فروش نفت عراق موسوم به سومو است. دولت ترامپ ادعا کرده که این شرکت در دور زدن تحریم‌های ایران و فروش نفت آن به تهران کمک کرده است. همچنین ادعا کرده است که بخشی از فروش نفت شرکت سومو به گروه‌های مسلح مورد حمایت ایران می‌رسد که به گفته امریکا در حمله به منافع این کشور در عراق و سوریه دخالت داشته‌اند. اگر ترامپ واقعا بخواهد شرکت سومو را تحریم کند، با توجه به وابستگی شدید عراق به درآمدهای نفتی، ضربه اقتصادی سختی را متحمل خواهد شد که عراقی‌ها معتقدند تاب تحمل آن را ندارند. 

در آستانه ورود ترامپ به کاخ سفید عراقی ها نیز مثل کشورهای دیگر در حال بازبینی سیاست‌های خود هستند. آنها هم نمی‌خواهند از سیاست‌های گزنده دولت ترامپ آسیب ببینند و برای همین حاضرند همه تلاش خود را به کار بگیرند تا خشم او را سبب نشوند و در سیبل حملات او قرار نگیرند. ظاهرا بازنگری در تعاملات اقتصادی با ایران که همواره زیر ذره‌بین دولت امریکا، به‌ویژه در دوران جمهوریخواهان بوده، یکی از برنامه‌های آنهاست./دنیای اقتصاد