امروز لبنان، فردا اردن

نویسنده: فارس حبشنه

دیپلماسی ایرانی: یک تاجر اسرائیلی نزدیک به نخست وزیر اسرائیل گفته است: “آنچه امروز در لبنان می بینیم، در اردن اتفاق خواهد افتاد.” رونی میزراهی این اظهارات خصمانه خود را در یک شبکه تلویزیونی اسرائیل بیان کرد.

سخنان او یادآور گفته‌های خود بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر کنونی اسرائیل و همچنین سایر سیاستمداران، نظامیان و خاخام‌ها است. بسیاری در مورد راه حل “اردن، وطن جایگزین”، آوارگی اجباری فلسطینی‌ها از کرانه باختری و پادشاهی فلسطین در اردن صحبت کرده‌اند. نمی‌توانیم بگوییم که به ما اخطار داده نشده است.

روز دوشنبه، نتانیاهو در یک بازدید میدانی در مرز اردن/فلسطین حضور یافت تا پروژه ایجاد دیوار حائل در امتداد مرز با پادشاهی هاشمی را پیگیری کند. آیا بین دیدار میدانی نتانیاهو و سخنان دوست تاجرش در مورد اردن ارتباطی وجود دارد؟ آیا به نظر نمی‌رسد که پادشاهی اردن جبهه مفقود شده در جنگ غزه باشد؟

پس از کشته شدن سه سرباز اسرائیلی توسط یک راننده کامیون اردنی به نام ماهر الجزی در گذرگاه مرزی پل ملک حسین در 8 سپتامبر، صحبت های آشکاری در مورد هفتمین جبهه در جنگ غزه مطرح شد که قرار است به جبهه‌های مقاومت در غزه، لبنان، سوریه و کرانه باختری، عراق، و یمن اضافه شود. اردن جبهه دشوار و غیرقابل مدیریتی است، زیرا اردنی‌ها در سرزمین خود ریشه دارند و عزت آنها اجازه سازش و معامله را نمی‌دهد. آنها انرژی اساسی برای فداکاری در دفاع از فلسطین، اردن، موجودیت و سرنوشت خود دارند.

نتانیاهو و دوستش فقط مردم عادی در کشور اشغالگر نیستند. نخست وزیر اسرائیل پیشتر برای اجرای پروژه خود به اصطلاح «اسرائیل بزرگ» از لابی‌ها و نیروهای راست افراطی در اسرائیل و فراتر از آن، چراغ سبز دریافت کرده است.

قبل از جنگ غزه، نتانیاهو درگیر نفرت مزمن از اردن، در عین حال تمایل ضمنی برای گنجاندن این پادشاهی در واژگان پروژه شهرک‌های-استعماری بود. او می‌خواهد اردن را بخشی از سرزمین اسرائیل ببیند.

اگرچه نتانیاهو و شهرک نشینان افراطی آن را به میل خود علنی نکرده‌اند اما این یک راز هم نیست. با این حال، نتانیاهو در کتاب خود، “مکانی زیر آفتاب”، صراحتاً در مورد پروژه کتاب مقدس اسرائیل، اسرائیل بزرگ، و سرنوشت اردن در این دیدگاه صحبت کرده است.

سخنان رونی میزراهی و نه سفر نتانیاهو به مرز اردن، نیازمند پاسخ رسمی وزارت امور خارجه در امان و همچنین رسانه‌های اردن است. وضعیت روابط اردن و اسرائیل به جایی رسیده است که دیگر دیپلماسی در مورد آن کارساز نیست. سخنان و اقدامات نتانیاهو اساساً اعلان جنگ علیه پادشاهی اردن است. پاسخ اردن چه خواهد بود؟

من فکر نمی‌کنم که مردم اردن در مورد هرگونه طرحی از سوی اسرائیل برای از بین بردن آن کشور و هویت ملی آن ساکت بمانند. آنها چاره‌ای جز ایجاد یک جبهه ملی قوی در داخل، چه از نظر اجتماعی و چه از لحاظ سیاسی، برای ایستادگی در برابر تحریکات اسرائیل ندارند.

مقامات اردن انتخاب دیگری ندارند. معاهده صلح وادی عربه (پیمان صلح بین اردن و اسرائیل) در سال 1994 به کلی فراموش شده است. امان به گزینه‌های جدید و سیاست‌های جدیدی نیاز دارد که از منافع خود محافظت و جاه‌طلبی‌های رژیم صهیونیستی را محدود کند. اگر سؤال این باشد که «امروز لبنان، فردا اردن؟»، امان باید پاسخی را برای آن آماده داشته باشد.

منبع: میدل ایست مانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱