بهره‌برداری نتانیاهو و ترامپ از جنگ غزه

نویسنده: عباس ترابی، حقوقدان و دانشجوی دکتری روابط بین الملل، گرایش سیاست و امنیت بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

دیپلماسی ایرانی: با گسترده تر شدن دامنه جنگ غزه و سرایت آن به لبنان در ماه سپتامبر و شعله ورتر شدن آتش جنگ در دو هفته اخیر و احتمال درگیر شدن ایران، شاید بتوان تصویر دقیق تری از اهداف اسرائیل در گسترش جنگ ارائه داد. به عبارت دیگر، یکی از اهداف جانبی حملات اسرائیل به غزه و لبنان و همچنین کشاندن ایران به جنگ را می توان در راستای تلاش‌های نتانیاهو به منظور پیروزی ترامپ و شکست دادن هریس در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو ارزیابی کرد.

اما در این میان اسرائیل مایل است، در این فاصله کمتر از یک ماه مانده تا روز انتخابات، با وارد کردن ایران به جنگ، علاوه بر اینکه شانس پیروزی دونالد ترامپ را در برابر رقیبش کاملا هریس بالاتر می برد، می خواهد از امکان هر نوع مذاکره و مصالحه واشنگتن با تهران در فردای پیروزی هر یک از دو کاندیدا نیز جلوگیری کند. از منظر اسرائیل، اگر تا روز برگزاری انتخابات در روز سه شنبه پنجم نوامبر، بتوان ایران را درگیر جنگ ساخت از آن پس تا روز تحلیف رئیس‌ جمهور جدید که در روز بیستم ژانویه صورت خواهد گرفت؛ فرصت کافی در اختیار نتانیاهو خواهد بود تا حتی در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات، دولت جدید را در عمل انجام شده قرار داده و با حمایت ناگزیر آمریکا از جنگ به نفع اسرائیل، مانع از انعقاد برجام دو میان ایران و ایالات متحده شود.

بنابراین، می توان از ترامپ و نتانیاهو به عنوان دو متحد طبیعی یاد کرد که موفقیت هر یک از این دو می تواند، عامل و ضامن موفقیت دیگری شود. فلذا شاید بتوان جنگ اسرائیل در فلسطین و لبنان را بخشی از کمپین انتخاباتی مشترک ترامپ – نتانیاهو در راستای تضعیف دموکرات ها و بخصوص شکست کاملا هریس در هفت ایالت کلیدی چرخشی در انتخابات پیش رو دانست. ائتلافی که با هدف تعمیق هر چه بیشتر جنگ و با هدف وارد ساختن ایران به درون آن، قصد دارد تا علاوه بر شکست دموکرات ها، با اجرای پیمان تعلیقی ابراهیم و حتی گسترش آن، نظم جدیدی در خاورمیانه مستقر کند.

به همین منظور، با گسترش روز افزون جنگ در ماه سپتامبر و تعمیق آن در ماه اکتبر، این دو قصد دارند یک سورپرایز اکتبر (October Surprise) دیگری برای بایدن در کاخ سفید رقم بزنند و به منظور تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی شهروندان آمریکایی، علی الخصوص شهروندان مسلمان و یهودی آمریکا در ۷ ایالت کلیدی چرخشی، می خواهند تا توجه این شهروندان را از مسائل داخلی آمریکا همچون مسئله سیاهان، سقط جنین، حمل سلاح، و ... به سمت خاورمیانه و جنگ اسرائیل با غزه و لبنان متمایل کنند.

با این حساب، یکی از استراتژی های کارزار ترامپ – نتانیاهو برای پیروزی در انتخابات پیش رو، باز کردن حساب ویژه روی یهودیان و مسلمانان ساکن ایالت‌های چرخشی است. طبیعی است که با شعله ور شدن جنگ خاورمیانه، علاوه بر بالا رفتن قیمت بنزین در ایالات متحده، بعنوان یکی از حامل های انرژی و موتور محرکه سیستم حمل و نقل در اقتصاد فرا صنعتی این کشور، موجبات سرایت تورم به سایر بخش‌های اقتصاد شده و نارضایتی رأی دهندگان آمریکایی را بدنبال خواهد داشت. اما جنگ خاورمیانه، بعنوان یک متغیر مداخله گر و مزاحم می تواند ذهنیت مسلمانان و یهودیان این کشور را بسیار فراتر از مسئله اقتصاد، از دولت بایدن و حزب دموکرات رویگردان کند.

به همین دلیل، پیش بینی ترامپ و نتانیاهو بر این امر استوار است که حزب حاکم – که البته بواسطه نظام تفکیک قوا، تعبیر دقیقی برای سیستم حکمرانی در ایالات متحده نیست و بهتر است عبارت "دولت مستقر" را جایگزین آن ساخت – رأی مسلمانان آمریکا را نیز بواسطه جنگ از دست خواهد داد. این دو بر این امر واقف اند که طبق آمارهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ حدود ۸۶ درصد از کل جمعیت (۳،۴۵۰،۰۰۰) سه میلیون و چهارصد و پنحاه هزار نفری مسلمانان این کشور به بایدن و تنها ۶ درصد به ترامپ رأی داده اند. لازم به ذکر است که، مسلمانان تنها یک ممیز یک دهم درصد (۱/۱٪) از کل جمعیت ایالات متحده را تشکیل می دهند. اما با شدت گرفتن جنگ خاورمیانه، نه تنها از آمار رأی دهندگان مسلمان طرفدار حزب دموکرات کاسته خواهد شد؛ بلکه جمعیت (۱۰،۰۰۰،۰۰۰) ده میلیون یهودی ساکن آمریکا ملقب به (Jewish Americans) نیز اگر چه از منظر جمعیتی سهم ۳ درصدی از کل جمعیت این کشور را به خود اختصاص داده اند؛ اما بواسطه سبک زندگی منسجم و درون گروهی که می توان از آن بعنوان community یاد کرد، سهم بزرگی در پیشبرد اهداف جمعی خود در جامعه به شدت متکثر و نامنسجم آمریکا دارند و با وجود اینکه بخش اعظم یهودیان ساکن این کشور با دموکرات ها همدل هستند؛ اما با گسترش جنگ توسط اسرائیل از غزه به لبنان و یا حتی امکان درگیر ساختن ایران در جنگ، این امکان وجود دارد که افکار عمومی یهودیان با پشت کردن به هریس، ترامپ را به عنوان اولویت اول در انتخابات ریاست جمهوری مد نظر قرار دهند.

بر اساس پیمایش های انجام شده توسط شورای دموکراتیک یهودیان آمریکا (Jewish Democratic Council of America)  حدود ۷۲ درصد از یهودیان ایالات متحده حامی کاملا هریس و تنها ۲۵ درصد حامی دونالد دونالد ترامپ جمهوری خواه هستند. با علم بر این موضوع، "ائتلاف یهودیان جمهوری خواه"(The Republican Jewish Coalition)  تا کنون مبلغ ده میلیون دلار در ایالت های چرخشی برای پیروزی ترامپ در انتخابات پیش رو هزینه کرده اند. در حالی که، رقیب دموکراتیک این نهاد یعنی "شورای یهودیان دموکرات آمریکا" (Jewish Democratic Council of America)  ملقب به دموکرات های یهودی (Jewish Dems) تنها مبلغ دو میلیون دلار در هفت ایالت چرخشی کلیدی هزینه کرده اند.

همچنین، بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه برندیز تحت عنوان پروژه جمعیت یهودیان آمریکا The American Jewish Population Project at Brandies University  در ایالت پنسیلوانیا (Pennsylvania) که در انتخابات ریاست‌ جمهوری چهار سال پیش با ۲۰ رای الکترال حضور داشت، به واسطه تقسیم بندی مجدد بعد از سرشماری سال ۲۰۲۰ یک کرسی خود در مجلس نمایندگان را از دست داد و متعاقب آن در انتخابات ۲۰۲۴ همچنان مهمترین ایالت چرخشی با ۱۹ رأی الکترال و پنجمین ایالت یهودی نشین آمریکا از منظر جمعیت یهودیان ساکن، از میان ۴۳۴ هزار یهودی ساکن این ایالت است، که حدود ۳/۳ درصد از کل جمعیت این ایالت را شامل می شود. در این ایالت همچون اکثر ایالت های چرخشی، با وجود اینکه دو سوم از یهودیان این ایالت خود را لیبرال و حامی حزب دموکرات می دانند و دموکراسی، حق سقط جنین و اقتصاد را سه اولویت اول در میان معیارهای انتخاب رئیس‌ جمهور قلمداد می کنند و همین معیارها نیز یکی از علتهای پیروزی بایدن در انتخابات پیشین با اختلاف تنها ۱/۷ درصد (یک ممیز هفت دهم درصد) آرای بیشتر از ترامپ شد؛ اما جنگ اسرائیل در غزه و لبنان می تواند بکل نتایج انتخابات در این ایالت را در پنجم نوامبر تغییر دهد.

در ایالت جورجیا (Georgia)، دیگر ایالت چرخشی با ۱۶ رأی الکترال که ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ تنها با اختلاف بسیار بسیار ناچیز ۰/۲۳ درصدی (بیست و سه صدم) بازنده شد، تنها با ۱۱،۷۷۹ رأی از رقیب خود جو بایدن عقب افتاد. لذا با جمعیت ۱۴۱،۰۰۰ نفری یهودیان ساکن این ایالت که در مجموع ۱/۳ درصد از کل جمعیت این ایالت را در می گیرد؛ در صورت شدت گرفتن جنگ خاورمیانه درصد آرای یهودیان ناراضی از دموکرات ها بالاتر رفته و به ترامپ متمایل خواهند شد. ناگفته نماند که ایالت جورجیا از جمله ایالت هایی است که درجه بالایی از ضد یهودی گری Antisemitism  و ضدیت با صهیونیسم Anti-Zionism در آن در طول یک سال اخیر بعد از وقایع هفتم اکتبر مشاهده شده است و این احساسات می تواند در چرخش رأی یهودیان این ایالت که دو سوم آنان طرفدار حزب دموکرات هستند، تاثیر معناداری گذاشته و آرای آنان را به سمت ترامپ متمایل کند.

در ایالت کارولینای شمالی (North Carolina) با ۱۶ رأی الکترال، از معدود ایالت‌های چرخشی است که ترامپ در انتخابات پیشین با اختلاف بسیار اندک و تنها با کسب یک ممیز سی و چهار صدم درصد (۱/۳۴٪) رأی بیشتر برنده شد. در این ایالت با سهم جمعیتی نیم درصدی یهودیان، حدود ۵۰ هزار یهودی ساکن هستند و این ایالت را می توان یکی از امیدهای ترامپ برای پیروزی مجدد به شمار آورد.

میشیگان (Michigan) با ۱۵ رأی الکترال، دیگر ایالت چرخشی در انتخابات پیش روست که جمعیت ۱۲۰،۰۰۰ نفری یهودیان ساکن آن حدود ۱ درصد از کل جمعیت این ایالت بوده و از این میان، حدد ۶۰ درصد از رأی دهندگان یهودی دموکرات هستند. این ایالت همچنین در انتخابات گذشته با اختلاف بسیار ناچیز ۲/۷۸ درصد رأی بایدن را بر ترامپ ترجیح داد. تصور اینکه در انتخابات روز سه شنبه پنجم نوامبر ۲۰۲۴ بخش اعظم یهودیان این ایالت بایدن را مسبب وقایع هفتم اکتبر ۲۰۲۳ بدانند، بر نتایج انتخابات در این ایالت مهم تاثیر معناداری خواهد داشت.

البته ایالت میشیگان را شاید بتوان از منظر ترکیب جمعیتی، مهمترین ایالت چرخشی در آمریکا دانست. این ایالت پذیرای بزرگ ترین جمعیت اعراب مهاجر نه تنها در کل ایالات‌ متحده، بلکه در کل آمریکای شمالی است. بیش از ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت ساکن در این ایالت را اعراب مسلمان خاورمیانه تشکیل می دهند و بیشترین میزان جمعیت مسلمان این ایالت در جنوب شرق یعنی در شهرهای Dearborn و Detroit ساکن هستند.

اگرچه، مسلمانان این ایالت در انتخابات ریاست جمهوری پیشین، با اجماع ۸۵ درصدی به نفع جو بایدن رأی دادند اما در انتخابات مقدماتی ۲۰۲۴ این ایالت، از میان ۲۰۰ هزار مسلمان ثبت نام کرده برای شرکت در انتخابات پیش رو، حدود ۱۰۰ هزار مسلمان یعنی نصف رأی دهندگان نسبت به حزب دموکرات اعلام برائت کردند و از واژه uncommitted در برگه های رای خود استفاده کردند، حال اگر این میزان از جمعیت یکصد هزار نفری رأی دهنده ناراضی از کشتار مردم فلسطین و لبنان توسط اسرائیل، در روز پنجم نوامبر در خانه بمانند و از مشارکت در انتخابات پرهیز کنند و یا اینکه به ترامپ رأی دهند، چالشی بسیار بزرگ برای کاندیدای حزب دموکرات خواهد بود و می تواند سرنوشت انتخابات در این ایالت را نیز تغییر دهد.

از دهه ۱۸۸۰ میلادی زمانی که نخستین موج مهاجران عرب وارد ایالت میشیگان شدند تا جنگ دوم خلیج فارس و اشغال کویت توسط عراق در دوم آگوست ۱۹۹۰ و متعاقب آن تشکیل ائتلاف بین المللی جهت اخراج عراق از کویت و شکست عراق در ۲۸ فوریه ۱۹۹۱ و سپس جنگ سوم خلیج فارس ۲۰۰۳-۲۰۱۱ و دیگر جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ تاکنون و به مدت ۱۳ سال امواج مهاجرت به این ایالت شدت گرفت تا جایی که امروز ۵۵ درصد از جمعیت یکصد و ده هزار نفری شهر Dearborn بعنوان پرجمعیت ترین شهر در ایالت میشیگان را مسلمانان عرب خاورمیانه تشکیل می دهد. لذا، با این اوصاف شدت گرفتن جنگ در خاورمیانه و نابود شدن غزه و در پی آن لبنان بدست رژیم صهیونیستی، و آواره شدن میلیون‌ها مسلمان دیگر، نارضایتی شدیدی میان ساکنان مسلمان این ایالت ایجاد خواهد کرد و شانس پیروزی هریس در این ایالت را بسیار کمرنگ خواهد نمود.

در دیگر ایالت چرخشی یعنی آریزونا (Arizona) با ۱۱ رأی الکترال، که در انتخابات ریاست جمهوری پیشین، جو بایدن با تعداد ۱۰،۵۰۰ رأی بیشتر و با اختلاف ۲/۲ درصد رقیب خود دونالد ترامپ را شکست داد؛ از میان ۱۲۰،۰۰۰ یهودی ساکن این ایالت، که در مجموع حدود ۱/۷ درصد از کل جمعیت این ایالت را شامل می شوند و ۵۵ درصد از این رای دهندگان دموکرات و ۴۴ درصد از انان جمهوری خواه هستند. لذا نارضایتی یهودیان ساکن این ایالت از سیاست های بایدن در قبال جنگ خاورمیانه می تواند شانس پیروزی ترامپ را افزایش دهد. بایدن سومین رئیس‌جمهور دموکرات بعد از هری ترومن (۱۹۴۸) و بیل کلینتون (۱۹۹۶) بود که توانست در انتخابات ۲۰۲۰ در ایالت آریزونا که همواره کاندیداهای جمهوری خواه را ترجیح می داد، برنده شود.

از دیگر ایالات چرخشی، ایالت ویسکانسین (Wisconsin) با ۱۰ رأی الکترال است. ایالتی که با میزبانی از جمعیت چهل هزار نفری یهودیان که حدود شش دهم درصد (۰/۶٪) از کل جمعیت این ایالت را در بر می گیرند، دو سوم یهودیان به حزب دموکرات گرایش دارند که می تواند برای هر یک از دو کاندیدا در این ایالت سرنوشت ساز باشد. جو بایدن در انتخابات پیشین در این ایالت، با درصد اختلاف بسیار اندک یعنی ۰/۶۳ درصد (شصت و سه صدم) رأی بیشتر برنده انتخابات شد.

آخرین ایالت، از میان هفت ایالت کلیدی چرخشی و تاثیرگذار در نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده را می توان از ایالت نوادا (Nevada) با ۶ رای الکترال، نام برد و جمعیت یهودیان این ایالت بالغ بر ۸۰ هزار نفر که ۳ درصد از مجموع کل جمعیت این ایالت هستند را شامل می شود. لذا بعید نیست که کاملا هریس برخلاف بایدن که توانست با اختلاف اندک آرای ۲/۳۹ درصدی رأی در این ایالت پیروز شده بود؛ با ایجاد نارضایتی در میان یهودیان ساکن این ایالت، رقابت را به ترامپ واگذار کند. در انتخابات پیشین، یهودیان با مشارکت ۴۱ هزار نفری در این انتخابات، که حدود ۷۵ درصد آنان حامی جو بایدن بودند، توانستند با مشارکت خود یکی از علتهای شکست ترامپ و مانع ورود او به کاخ سفید شوند.