خبط انسانی یا غافلگیری حفاظتی در لبنان

نویسنده: اباصلت کبیری، سرهنگ ارتش و کارشناس ارشد علوم سیاسی

دیپلماسی ایرانی: تحول در کاربرد اطلاعات در عصر کنونی، چنان عمیق و پیچیده شده است که با روش های سنتی و متعارف، دیگر امکان حفاظت وجود ندارد. حجم تهدیدات، عرصه و ماهیت آسیب ها و مخاطرات امنیتی و سرعت انتقال اطلاعات به سطحی از تغییر رسیده که سبک های معمول کنترلی و حفاظتی، به مهار نشت اطلاعات و پیامدهای امنیتی آن قادر نخواهد بود. سایبر تروریسم، ترور با استفاده از هوش مصنوعی و درز اطلاعات در فضای اینترنت و شبکه های مجازی، مواردی است که دولت ها و گروه های هدف را در محافظت از شخصیت ها، تجهیزات، اسناد و اطلاعات به ضعف، غافلگیری و آسیب دچار می سازد. این تحولات، در سه دهه قبل، نمودی نداشت؛ در برهه کنونی و در موج جدید مدرنیته، خسران عظیم در حوزه های امنیت ملی و شکست و زوال کنترل و محافظت با حضور و عرضه تکنولوژی‌ های جدید، همانند اینترنت، ماهواره ها، فیلترشکن ها، هوش مصنوعی، گوشی هوشمند، چاپگر سه بعدی، پهپاد، کواد، رباتیک و سایر مصنوعات مدرن و ابزار ارتباطی، محتوم و قطعی است. مگر اینکه درکی اساسی نسبت به تغییرات جدید، ایجاد و آمادگی برای سازگاری و تعامل با آنها فراهم شود.

شکست های حفاظتی و غافلگیری اطلاعاتی اخیر محور مقاومت که به فجایع و مصیبت های عظیمی همچون شهادت دانشمندان و مستشاران نظامی، انفجار در زیرساخت های نظامی ایران، شهادت رهبر حماس و دبیرکل حزب‌الله انجامید در اثر عدم تطابق کلیت نظام تصمیم گیری با منطق حاکم بر تحولات مدرن پیش گفته است. عدم آگاهی و درک پیشرفت های قابل توجه اسرائیل در زمینه هوش مصنوعی توسط سران مقاومت‌، زمینه سازِ شکست حفاظتی خواهد شد.

در کنار انتفاع دشمن صهیونیستی از پیشرفت های تکنولوژیک که با مدد آمریکا، به سطح بالائی از برتری و بازدارندگی دست یافته، عقب ماندگی تکنولوژیکی که در اثر تحریم های چند دهه اخیر بر محور مقاومت، تحمیل شده است، نقش اساسی در شکست های اخیر دارد.

به هر روی، وظیفه مهم دستگاه های امنیتی جبهه مقاومت بویژه حزب الله، تحفظ از رهبر و فرماندهان نظامی بود که با عملیات جمعه شب رژیم صهیونیستی در ضاحیه لبنان، دچار گسستی بزرگ شد و چنانچه تدبیر اساسی نشود، ثلمه های جبران ناپذیر آتی، دور از ذهن نخواهد بود.

حماس، حزب الله و سید حسن نصرالله به عنوان اولویت اصلی تروریسم دولتی برای اسرائیل و ایالات متحده و متحدان غربی آن در نظر گرفته شده بود لذا احتمال اقدام عملی بویژه پس از واقعه ۷ اکتبر، همواره وجود داشت. ائتلاف "پنج چشم" (Five Eyes)  که متشکل از کشورهای آمریکا، بریتانیا، استرالیا، نیوزلند و کانادا به منظور همکاری های اطلاعاتی، به یاری اسرائیل پرداخته و در موفقیت های چشمگیر رژیم صهیونیستی، نقش فعال ایفا کرده اند. اقدام برای کشف و شناسائی محل استقرار رهبر مقاومت لبنان، بدون همکاری اتحاد مذکور، انجام نشده است. شوربختانه اینکه مساعدت های اطلاعاتی برخی از کشورهای عرب منطقه را نیز نباید فراموش کرد.

نیروی هوائی، بخش اطلاعات ارتش اسرائیل به کمک واحد ۸۲۰۰ (سیگنالی) و موساد، عملیات ریختن بمب ۸۰ تنی در ضاحیه لبنان را انجام داده اند. برتری فنی و نظامی اسرائیل، متکی بر قابلیت های پیشرفته (Sigint) (جمع آوری اطلاعاتی سیگنالی) و اطلاعات تصویری(Imint) (اطلاعات تصاویر ماهواره‌ای) در کنار اطلاعات جمع آوری شده از هواپیماها، پهپادها و منابع انسانی، در به ثمر رسیدن عملیات جمعه شب، کارساز واقع شده است.

حزب الله برای در امان ماندن از تهدیدات اسرائیل و حفظ مقامات، از چند سال قبل، با دور نگه داشتن از ارتباطات دیحیتالیِ عناصر اصلی و جنگاور خود، سعی در تحفظ داشت چراکه صهیونیست ها به راحتی می توانستند سیگنال های آنان‌ را ردیابی کنند. بنابراین با در نظر گرفتن قابلیت های فنی اسرائیل، خبط انسانی، در قضیه فجایع اخیر، متصور است؛ همانطور که در ترور اسماعیل هنیه، نصب نامحسوس بدافزار از طریق گوشی تلفن همراه وی که با خطی قطری و مجهز به واتس آپ بود، تمام تمهیدات حفاظتی را نقش برآب کرد.

رژیم صهیونیستی، به خاطر قابلیت های اطلاعاتی اش، مشهور است و برتری فنی، نظامی و اطلاعاتی اسرائیل نسبت به کشورهای منطقه، قابل کتمان و اغماض نیست. نباید فراموش کنیم که در این ساحت، یکی از دقیق ترین منابع اطلاعاتی برای اهداف مشخص، جاسوسی یا عامل انسانی است که در لبنان، سوریه و فلسطین، طرفدار و خریدار سینه چاک بسیار دارد. اِلی کوهِن، نمونه علی حده در نفوذ و جاسوسی در کشورهای هدف اسرائیل است که دست برتر صهیونیست ها را در این زمینه نشان می دهد.

به نظر می رسد ترکیبی از هوش انسانی (HUMINT) و جاسوسی فنی اسرائیل در غلبه بر تمهیدات حفاظتی محور مقاومت و حزب الله لبنان، موثر بوده است، مضاف بر این که خبط های انسانی نیز مزید بر علت شده باشد.

در سلسله مراتب نظامی و حفاظتی حزب الله، این موضوع، ملکه شده بود که اسرائیل، قادر به شناسائی محل استقرار رهبر مقاومت لبنان نیست و بر همین اساس، سناریوی جایگزین برای آن نیز تعریف نمی شد. شاید دلیل این تفکر، جنگ سرد از سال ۲۰۰۶ تا ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بود که غافلگیری را برای حزب الله، مستولی ساخت.

اسرائیل برای انجام ترور سید حسن نصرالله، اقدامات گسترده اطلاعاتی انجام داده است. اخذ اطلاعات از وضعیت نظامی و تأمینی جنوب لبنان، برآورد از کیفیت نیروها و امکانات حزب الله، وضعیت استقرار نیروهای محافظتی، آسیب پذیری های نیروهای مقاومت، حضور پرتعداد جواسیس در لبنان، در درز مقر حزب الله، مفید واقع شد و به جنایت دیگری انجامید.

غافلگیری حزب‌الله در اثر نفوذ، اشتباه محاسباتی، خبط شخصیت‌ها و عدم رعایت ملاحظات حفاظتی و کمبود تکنولوژیک محور مقاومت‌ رخ داد.

هرقدر که در کاربست تمهیدات حفاظتی، اقدامات اساسی و عقلانی انجام شود و از ابزارهای نوین در تأمین امنیت و حفظ اطلاعات، استفاده شود، هزینه های متصوره، کاهش خواهد یافت. البته‌ نباید از آفند و پدافند دشمن، غافل بود. چنانچه این مهم در نظر تصمیم گیران جبهه مقاومت، ادراک شود که اقدامات حفاظتی در تامین امنیت جان مقامات سیاسی و شخصیت های مهم، اگر با ظرافت و حساسیت فوق العاده، تمهید شود، نتایج مبارکی در پی خواهد داشت. کید دشمن صهیونیستی در اقدامات ضدتامینی (مانند نفوذ و رخنه)، همواره باید مدنظر باشد.

شکست حفاظتی و غافلگیری اطلاعاتی، در هر جبهه ای محتمل است. شکست اطلاعاتی و نظامی آمریکا در عملیات ۱۹۶۸ از ویتنام، شکست اطلاعاتی اسرائیل در یوم کیپور (۱۹۷۳) و عملیات حماس موسوم به طوفان الاقصی، مواردیست که برای جوامع اطلاعاتی، اتفاق افتاده است. فرصت برای عبرت گرفتن هست تا از وقوع شکست های آتی‌، جلوگیری شود.

فرزانه ای شاگردانش را به سحرخیزی می خواند و می فرمود: سحرخیز باش تا کام روا باشی. روزی فرزانه از منزل، عازم مکتب شد. دزدی بر او زد و آنچه در نزدش بود را ربود. شاگردان زبان به طعن گشودند که اگر بر سحرخیزی، مداومت نمی کردی و صبح زود از خانه به کوچه خلوت نمی رفتی، گرفتار نمی شدی! فرزانه پاسخ داد: آن دزد، از من، سحرخیزتر بود و کامروا شد.

کامروایی سامانه های حفاظتی در مواجهه با تهدیدات، کاربست و امتزاج تمهیدات نوین تامینی و سنتی و غافل نشدن از کید و پدافند دشمن است. دشمن صهیونیستی برای یافتن محل استقرار نیروهای حزب الله لبنان، حتی به اعلامیه های ترحیم نیز نظارت داشته و عامل انسانی در این جمع آوری اطلاعات، نقش اساسی ایفا کرده است.