هدف تحریم کنندگان واژه "دالان تورانی ناتو" چیست؟

نویسنده: دکتر احمد کاظمی، استاد حقوق بین الملل دانشگاه  

دیپلماسی ایرانی: افرادی که با تاختن بر واژه "دالان تورانی ناتو" و ورارونه نمایی آن، عامدانه و مصرانه از واژه جعلی "کریدور یا راهگذر زنگزور" استفاده می‌کنند، خواسته یا ناخواسته دو هدف عمده و مطلوب جبهه ضدایرانی پان ترکیسم و باکو را تقویت می‌کنند: 

اول انحراف افکار عمومی‌ و مسئولان ایران از ماهیت قومی کریدور جعلی زنگزور که مبتنی بر فتنه قومی پان تورانسم انگلیسی است و همچنین نقش انگلیس و ناتو در طراحی آن. در واقع هدف شان، قومیت زدایی از ماهیت این کریدور و صرفا ترانزیتی القا کردن آن برای شکستن مقاومت ایران اسلامی در مقابل این فتنه ژئوپلیتیکی و قومی است. اینکه واژه توران در شاهنامه و منابع تاریخی و باستانی به عنوان واژه ایرانی آمده است نفی کننده فتنه دویست ساله "پان تورانیسم انگلیسی" نیست. روابط دو واژه توران و پان تورانیسم انگلیسی، دو سال پیش در مقاله "تورانیزه شدن پان آذریسم" برای علاقمندان با استناد به همان منابع تاریخی تشریح شده است.

دوم، استفاده عامدانه از واژه جعلی کریدور زنگزور یعنی ترویج رویکرد باکو و مشخصا شخص الهام علی اف در اطلاق زنگزور به سیونیک ارمنستان که در مسیر تقویت ادعای ارضی جمهوری آذربایجان بر جنوب ارمنستان است. همان طور که برخی از کشورهای عربی با کاربرد و اطلاق واژه جعلی خلیج ع ر ب ی به خلیج فارس، مطامع ارضی و امنیتی و قومی دنبال می‌کنند، باکو نیز چنین هدفی دارد. طبیعی است که واژه زنگزور در طول تاریخ ایرانی قفقاز وجود داشته، همانطور که واژه سیونیک و قبل از اطلاق واژه زنگزور، واژه سیسگان تاریخی و آران نیز وجود داشته است؛ اما در طول تاریخ واژه کریدور زنگزور نداشته ایم و این واژه جعلی است. اگر در فرض، قرار است کریدوری از استان سیونیک یا منطقه مگری عبور بکند به لحاظ قواعد حقوقی و بدیهیات روابط و اصول دیپلماتیک، نمی‌توان آن را کریدور زنگزور نامید، همان طور که ‌نمی توان آذربایجان عزیز ایران را با واژه جعلی آذربایجان ج ن و ب ی اطلاق کرد همان واژه‌ای که توسط ابداع کنندگان باکویی کریدور جعلی زنگزور اطلاق می‌شود.

اینکه استان سیونیک ارمنستان را سیونیک اطلاق کنیم نه زنگزور، یعنی احترام به حاکمیت ملی کشورها و مرزهای آنان که مورد تاکید منشور سازمان ملل است. اهمیت این تعهد حقوقی از آن جهت است که فردا کشوری دیگری استان یا استان های ما را با نام دلخواه و ادعایی خودش اطلاق نکند. برای مخالفان واژه دالان تورانی ناتو اگر پایبندی عملی به منافع ملی ایران یا حداقل اصول حقوق بین الملل مبنی بر احترام به مرزها و حاکمیت ملی کشورها دغدغه است، آیا سوال مطرح نیست که اگر واقعا موضوع صرفا ترانزیت است، چرا باکو حاضر نیست مثلا از واژه مسیر سیونیک یا مگری استفاده کند؟ مشخص است که پشت این اطلاق، ادعای تاریخی و ارضی و قومی هست.

واژه ها بارها حقوقی دارند و رسانه ها و دیپلمات ها به عنوان مروج الگوی ایرانی اسلامی، باید بیشتر از مردم عادی به آنها حساس باشند.