سایه جنبشی فلسطینی بر نشست شیکاگو

نویسنده: آرش عزیزی

دیپلماسی ایرانی: در ماه‌های پیش از کنوانسیون (گردهم آیی) ملی دموکرات‌ها در شیکاگو، این شهر برای اعتراضات گسترده علیه پشتیبانی دولت آمریکا از جنگ اسرائیل در غزه آماده می شد. ناظران، بلافاصله این رویداد را با اوضاع سال ۱۹۶۸ مقایسه کردند، زمانی که اعتراضات ضد جنگ، بر کنوانسیون دموکرات‌ها سایه افکند و به شکست دموکرات ها و روی کارآمدن دوباره دموکرات ها در کاخ سفید یاری رساند.

اما تاریخ همیشه تکرار نمی‌شود. کنوانسیون ۲۰۲۴ با درگیری‌های خشونت‌آمیز بین معترضان و پلیس یا تجمعات کم‌رونق علیه جنگ به یاد نخواهد ماند بلکه ممکن است موجب زایش یک جنبش فلسطینی تازه شده باشد، جنبشی که به طرز چشمگیری، از اعتراضات خیابانی که به آنها عادت کرده‌ایم، متمایز است.

موثرترین تلاش طرفداران فلسطین در کنوانسیون دموکرات‌ها، توسط جنبش ملی بیطرف Uncommitted National Movement سازماندهی شد. این جنبش در فوریه، زمانی که جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا نامزد قطعی حزب دموکرات بود، آغاز شد. هدف جنبش، تشویق رای‌دهندگان در سراسر کشور به دادن رای "بیطرف" در مقدماتی‌های حزب دموکرات و بیان ناخرسندی خود از حمایت رئیس‌جمهوری از اسرائیل در جنگ غزه بود. صدها هزار رای‌دهنده در سراسر کشور به این فراخوان پاسخ دادند، با اعداد بسیار چشمگیر در ایالت‌های کلیدی مانند میشیگان و ویسکانسین. این تلاش‌ها به انتخاب ۳۰ نماینده منجر شد که پیام خود را به شیکاگو رساندند.

بی‌طرف ها، در پشت صحنه، روزها با رهبران دموکرات گفت‌وگو کردند. آن‌ها توانستند اولین پنل در تاریخ کنوانسیون دموکرات‌ها درباره حقوق بشر فلسطین را تضمین کنند. به جای اعتراضات بیرون از محیط امنیتی، نمایندگان بی‌طرف در راهروها کار کردند، دکمه‌ها و چفیه‌هایشان، یک حضور چشمگیر را موجب شد و صدها "نماینده آتش‌بس" را برای حمایت از خواست این جنبش برای آتش‌بس دائمی به صف کرد.

اما یک خواسته کانونی جنبش بود که توجه ملی را در آمریکا به جنبش بی‌طرف آن هم در روز پایانی کنوانسیون جلب کرد: درخواست برای اختصاص یک سخنرانی به یک فلسطینی – آمریکایی روی صحنه رسمی کنوانسیون. حمایتی که این درخواست به دست آورد، نویدبخش آینده‌ای روشن برای یک جنبش تازه حامی فلسطین در ایالات متحده است. دست‌کم هشت عضو کنگره از این درخواست حمایت کردند، از جمله نه تنها توسط چهره‌های پیشروی مترقی مانند الکساندریا اوکاسیو – کورتز و رشیده طلیب، بلکه لوید داگت، رئیس هیئت نمایندگی کنگره تگزاس.

برخی از صهیونیست‌های مترقی نیز از این درخواست حمایت کردند، از جمله گروه‌های لیبرال حامی اسرائیل مانند "جی استریت" و "آمریکایی‌ها برای صلح اکنون". هدار ساسکایند، رئیس و مدیرعامل گروه دوم و یک سرجوخه پیشین در ارتش اسرائیل، نبود سخنرانی از سوی یک فلسطینی – آمریکایی را "یک اشتباه، نه فقط سیاسی بلکه اخلاقی" نامید. آلانازیتچیک، یکی از اعضای خانواده و حامی گروگان‌هایی که توسط حماس به اسارت گرفته شده‌اند، نیز حمایت خود را اعلام کرد. وقتی که یک ستون‌نویس رسانه ای، این درخواست را به سخره گرفت، یک گروه اسرائیلی که نماینده خانواده‌های گروگان‌ها بود، با پیشنهاد یک فلسطینی به‌عنوان سخنران کنوانسیون پاسخ داد.

این همبستگی غیرمنتظره دوطرفه بود. جنبش بیطرف نشان‌دهنده نظم قابل توجه در پیام‌رسانی بود و مجموعه‌ای از درخواست‌ها را برجسته کرد که، برخلاف بسیاری از مواردی که در تظاهرات‌ حامی فلسطین در ماه‌های اخیر مطرح شده بود، می‌توانست توسط بسیاری از صهیونیست‌ها و اسرائیلی‌ها نیز به اشتراک گذاشته شود. هنگامی که والدین هرش گلدبرگ – پولین، یک گروگان اسرائیلی – آمریکایی که در غزه نگهداری می‌شود، در کنوانسیون سخنرانی کردند، نمایندگان بیطرف سخنرانی آن‌ها را تحسین کردند، حتی در حالی که خواستار شنیده شدن صدای خود هم بودند. یکی از نمایندگان بیطرف به روزنامه "جروزالم پست" گفت: "آن‌ها شایسته این جایگاه هستند، اما یک فلسطینی – آمریکایی نیز شایسته این جایگاه است." زمانی که یک کنفرانس خبری جنبش بیطرف توسط کسی که خواستار آزادی گروگان‌ها بود مختل شد، رهبران این جنبش اعلام کردند که با این خواسته موافق هستند.

نامزد اصلی جنبش برای سخنرانی، روا رمان، نماینده فلسطینی – آمریکایی از ایالت جورجیا بود. رمان که یک فعال باسابقه حزب دموکرات است و در سال ۲۰۲۰ برای بایدن کارزار کرده بود، سابقه کار به عنوان مشاور در شرکت دلویت را دارد و خودش را رئیس جناح طرفداران تیلور سویفت معرفی کرده است؛ به عبارت دیگر، او یک رادیکال معمولی دانشگاهی نیست. سخنرانی پیشنهادی او تلاشی برای جلب حمایت گسترده بود. مانند بهترین سخنرانی‌های کنوانسیون، او داستان شخصی خود را در کانون سخنرانی اش قرار داده بود، تولد در اردن از والدینی فلسطینی که آواره شده بودند. اگرچه سخنرانی او لحنی داشت که ممکن است برای گروه‌های صهیونیستی قابل اعتراض باشد – مثلاً اشاره به زندانیان فلسطینی در زندان‌های اسرائیل به‌عنوان "گروگان‌ها" – اما لحن کلی آن همچنان به طرز چشمگیری میانه‌رو بود. این سخنرانی، خواستار آزادی گروگان‌های حماس همراه با آتش‌بس بود، از اصطلاح جنجالی نسل‌کشی اجتناب می‌کرد و به دنبال "ایجاد راهی برای صلح و امنیت جمعی" بود.

برای درک تفاوت این لحن با آنچه در "کنفرانس مردمی برای فلسطین" در ماه مه در دیترویت و با حضور رشیده طلیب به نمایش درآمد، کافی است این دو را مقایسه کنید. آن نشست با اظهاراتی آغاز شد که "همه حامیان صهیونیسم، اسرائیل، و امپریالیسم آمریکا" را به تمسخر می‌گرفت. در آن کنفرانس، سخنرانانی حضور داشتند که حملات حماس در ۷ اکتبر را ستایش می‌کردند و از حامیان دیکتاتوری‌های روسیه و چین پشتیبانی داشتند. چنین گروه‌هایی اغلب پیام‌رسانی حامی فلسطین در سیاست آمریکا را تحت سلطه خود قرار می‌دهند و عملا به حاشیه رانده شدن آن کمک کرده‌اند.

حذف ناامیدکننده فلسطینی – آمریکایی‌ها از کنوانسیون ملی دموکرات‌ها ممکن است برخی فعالان را به سمت دوری از حزب دموکرات و دلسردی از روش‌های با دقت تنظیم شده‌ی جنبش بی‌طرف سوق دهد اما مسیر دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند به ایجاد یک ائتلاف پایدار منجر شود، مانند ائتلافی که از درخواست سخنرانی جنبش بیطرف در شیکاگو حمایت کرد. این مسیر، نیازمند تمرکز بر سیاست‌هایی است که بخش‌های گسترده‌ای از اردوگاه لیبرال، به ویژه در میان صهیونیست‌های مترقی، را هم به اشتراک می‌گذارند: به رسمیت شناختن دولت فلسطین، مشروط کردن تأمین تسلیحات به اسرائیل بر پایه استانداردهای استفاده از آن‌ها، و تحریم شهرک‌سازی‌های غیرقانونی در کرانه باختری.

سلیم یعقوب، تاریخ‌نگار فلسطینی – آمریکایی، به من گفت که از درخواست جنبش بیطرف برای سخنرانی حمایت می‌کند و از "طیف گسترده‌ی حمایت در میان دموکرات‌ها" تحت تأثیر قرار گرفته است. با این حال، او از نادیده گرفتن این درخواست تعجب نکرد، زیرا "کارزار هریس معتقد بود که در حال برگزاری یک کنوانسیون تقریباً بی‌نقص است و نمی‌خواست کاری انجام دهد که ممکن است این حرکت را مختل کند یا ناهماهنگی ایجاد کند."

یعقوب همچنین به من گفت که "محتاطانه خوش‌بین است که آن نوع سازماندهی که در چند ماه اخیر شاهدش بودیم، بتواند تأثیر کوچک اما مثبتی بر سیاست ایالات متحده در این موضوع بگذارد، البته به شرطی که هریس در انتخابات پیروز شود." او به وضوح می‌گوید که پیروزی دونالد ترامپ به معنای "سیاست‌هایی قطعاً فاجعه‌بار" برای فلسطین خواهد بود.

جو-آن مورت، یکی از اعضای هیئت مدیره‌ی سازمان "آمریکایی‌ها برای صلح اکنون" و یک فعال باسابقه، از احتمال ایجاد ائتلافی بین جنبش‌های حامی فلسطین و صهیونیست‌های مترقی هیجان‌زده است. مورت که در دهه ۱۹۸۰ یکی از اعضای بنیان‌گذار "سوسیالیست‌های دموکراتیک آمریکا" بود، مدت‌ها پیش این سازمان را ترک کرد و از نگرش‌های تند ضد اسرائیلی چپ‌گرایان در سال‌های اخیر ناامید شده است.

او به من گفت: "باید صدایی برای بیان رنج و درد فلسطینی – آمریکایی‌ها روی صحنه اصلی وجود می‌داشت اما من همچنین فکر می‌کنم که جنبش حامی فلسطین باید شامل صداهایی مانند خود او و صهیونیست‌های مترقی که مصرانه خواهان تعیین سرنوشت برای دو ملت، اسرائیلی و فلسطینی هستند، باشد. این رویکرد می‌تواند این جنبش را به جریان اصلی جامعه وارد کند."

حذف صداهای فلسطینی – آمریکایی ها در شیکاگو نشان داد که سیاست‌های ایالات متحده، تا چه اندازه  می‌تواند در این زمینه ناعادلانه باشد. از زمان سخنرانی جیمز زغبی در سال ۱۹۸۸، تعداد کمی از عرب – آمریکایی‌ها در یک کنوانسیون دموکرات سخنرانی کرده‌اند اما هفته گذشته نشان داد که اگر جنبش فلسطینی با رویکردی راهبردی‌تر عمل کند، می‌تواند حمایت گسترده‌ای در داخل حزب به دست آورد.

در سخنرانی پذیرش نامزدی حزب دموکرات، کامالا هریس تأکید کرد که خواهان پایان جنگ است، تا اسرائیل امن باشد و همچنین "مردم فلسطین بتوانند به حق خود برای کرامت، امنیت، آزادی، و تعیین سرنوشت دست یابند."

اگر جنبش حامی فلسطین در ایالات متحده از کارزار خود برای غیرقانونی کردن اسرائیل و زیر سوال بردن حق موجودیت آن صرف‌نظر کند، می‌تواند در جریان اصلی سیاست‌های آمریکا متحدان قابل‌اعتمادی پیدا کند که از آینده‌ای مبتنی بر صلح و همزیستی برای هر دو ملت در میان رودخانه (رود اردن) و دریا (ی مدیترانه) حمایت کنند. این جنبش می‌تواند از سناتور برنی سندرز و الکساندریا اوکاسیو – کورتز الهام بگیرد؛ دو سوسیالیست دموکرات که همان‌طور که بایارد راستین، فعال حقوق مدنی، گفت، از "اعتراض" به "سیاست" رو آوردند و در این فرآیند به چهره‌های بسیار تاثیرگذار در حزب دموکرات تبدیل شدند.

نکته طعن آمیز ماجرا در این است که در خود اسرائیل، رهبران جامعه عرب این کشور به طور منظم با چپ‌گرایان صهیونیست اسرائیلی همکاری می‌کنند. تنها ماه گذشته، یک کنفرانس بزرگ صلح در تل‌آویو با حضور ۶هزار نفر برگزار شد که خواستار یک فرایند دیپلماتیک برای کمک به حل مناقشه اسرائیل و فلسطین بود. از جمله برگزارکنندگان این کنفرانس، ماعوز اینون اسرائیلی و عزیز ابو ساره فلسطینی بودند که هر دو از فعالان صلح هستند و می‌توانند از حمایت بیشتر چپ‌گرایان آمریکایی بهره‌مند شوند. اگر جنبش حامی فلسطین هدف خود را از تحریم کلی اسرائیلی‌ها به دراز کردن دست دوستی به آن‌ها تغییر دهد، می‌تواند به نتایجی بی‌سابقه دست یابد.

این تنها رویکرد ممکن برای هر یک از دو اردوگاه حامی اسرائیل یا حامی فلسطین در ایالات متحده نیست. در زمانه ای که به نظر می رسد سیاست‌های اسرائیلی و فلسطینی، هر دو، تحت سلطه تندروها هستند، تلاش برای سیاست‌گذاری مبتنی بر صلح ممکن است خیال‌پردازانه به نظر برسد. برای کسانی که خواهان تشکیل تنها یک دولت فلسطینی یا تنها یک دولت یهودی در حدفاصل رود تا دریا هستند، چنین رویکرد ائتلافی که مستلزم سازش‌هایی ضروری است، به طور قابل درکی جذابیت اندکی دارد اما هفته گذشته نشان داد که مسیر ممکن دیگری هم برای بقیه ما وجود دارد.

منبع: آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱