آیا اسراییل و حزب الله، در آستانه جنگ هستند؟

نویسنده: جیمی دتمر  JAMIE DETTMER

دیپلماسی ایرانی: از ماه اکتبر، مقامات غربی به‌ گونه ای خستگی‌ناپذیر در تلاش بوده‌اند تا از سرایت جنگ غزه جلوگیری کنند و بر احتمال وقوع درگیری تمام‌عیار میان اسرائیل و جنبش حزب‌الله لبنان، که همسو با ایران است، تمرکز کرده‌اند. با وجود تلاش‌های فراوان و هشدارهای جدی، خطر گسترش درگیری منطقه‌ای اکنون هر ساعت بیشتر می‌شود و این موضوع موجب شده تا فرستاده ویژه رئیس‌جمهور ایالات متحده، آموس هوخشتاین، در توقف‌های خود در بیت المقدس و بیروت، بر خطر وقوع یک «جنگ بزرگتر» تأکید کند.

یک جنگ تمام‌عیار بین اسرائیل و حزب‌الله برای همه طرف‌های درگیر ویرانگر خواهد بود و لرزه‌های آن کل منطقه و فراتر از آن را تحت تأثیر قرار خواهد داد. این جنگ خطر آسیب رساندن به روند شکننده عادی‌سازی روابط را به همراه خواهد داشت، روندی که به رهبری ایالات متحده و با دقت شکل گرفته تا روابط بین اسرائیل و همسایگان عرب آن را بهبود بخشد.

علاوه بر این، یک جنگ تمام‌عیار احتمالاً ایران را به شکل گسترده تر و آشکارتری در قیاس با جنگ‌های خونین و بی‌نتیجه پیشین میان اسرائیل و حزب‌الله در سال‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۰۶، درگیر خواهد کرد. این پیام ایران در آوریل بود، زمانی که در حرکتی بی‌سابقه، از پشت نیروهای نیابتی منطقه‌ای خود بیرون آمد و مستقیماً از قلمرو خود به اسرائیل حمله کرد؛ شکستن خط قرمزی که دهه‌ها رعایت شده بود. اما با افزایش فشارهای داخلی در اسرائیل برای مقابله با حزب‌الله، آیا رهبران اسرائیل همچنان به فراخوان‌های واشنگتن برای خویشتنداری، گوش خواهند داد؟

از زمان آغاز کارزار نظامی تلافی‌جویانه اسرائیل در غزه در هشت ماه پیش، حزب‌الله و نیروهای اسرائیلی در حال تبادل آتش در سراسر مرز بوده‌اند. با این حال، آنها این مبادلات روزانه را در محدوده ای پایین تر از یک جنگ تمام‌عیار نگه داشته‌اند، یعنی در چارچوب چیزی که سیاستمداران لبنانی آن را "قواعد بازی" می‌نامند؛ سرمشق های غیررسمی که پس از سال ۲۰۰۶ برای کاهش ریسکِ بدسنجی و تشدید تنش توسط هر دو طرف ایجاد شد.

اما، همان طور که هوخشتاین اشاره کرد، ۱۹ روز گذشته شاهد دگرشی بنیادین بوده‌ایم؛ با تشدید قابل توجه توسط حزب‌الله و کشیده شدن قواعد بازی به سطوحی تازه. وی تأکید کرد که کاهش تنش "فوری" ضرورت دارد و مبادله آتش در خط آبی – خط مرزی بین اسرائیل و لبنان – "بیش از اندازه ادامه یافته است".

هفته گذشته، حزب‌الله صدها موشک و پهپاد به سایت‌های نظامی اسرائیل شلیک کرد، آن هم پس از آنکه یکی از فرماندهان ارشد آن، طالب عبدالله، توسط نیروهای اسرائیل هدف قرار گرفت و کشته شد. این گروه از پهپادهای حامل مواد منفجره در کنار حملات موشکی و موشک‌های ضد تانک استفاده کرده است. همچنین در ماه مه، برای اولین بار یک پهپاد مجهز به موشک را به سمت اسرائیل روانه کرد. به طور کلی، حزب‌الله می‌گوید که از ماه اکتبر بیش از ۲۰۰۰ حمله به اسرائیل انجام داده و با تشویق ایران، اعلام کرده است که تنها زمانی به خصومت‌ها پایان خواهد داد که توافقی در غزه حاصل شود؛ امکانی که هر روز که می‌گذرد دورتر به نظر می‌رسد.

آنچه بر نگرانی‌ها افزود این که حزب‌الله این هفته بر تهدیدهای خود افزود و نزدیک به ۱۰ دقیقه فیلم از بندر حیفا و دیگر مکان‌های حساس نظامی در شمال اسرائیل، از جمله سامانه‌های دفاع هوایی گنبد آهنین و فلاخن داوود، منتشر کرد. این گروه اعلام کرد که این فیلم توسط یک پهپاد شناسایی ضبط شده که بدون مزاحمت توانسته به لبنان بازگردد. از سوی دیگر، اسرائیل ماه‌هاست که هشدار می‌دهد قصد دارد حزب‌الله تحت حمایت ایران را از مرز لبنان دورتر کند و به سمت دیگر رود لیتانی براند؛ از طریق دیپلماسی یا جنگ.

همچنین در روزهای اخیر، لحن مقامات اسرائیلی نیز به طور محسوسی تند‌تر شده است: وزیر امور خارجه اسرائیل، ایزرائیل کاتز، به حزب‌الله هشدار داد که در صورت وقوع یک «جنگ تمام‌عیار»، نابود خواهد شد و اسرائیل «خیلی نزدیک به لحظه‌ای است که تصمیم بگیرد قوانین بازی را علیه حزب‌الله و لبنان تغییر دهد.» روز سه‌شنبه، سخنگوی دولت اسرائیل، دیوید منسر، تأکید کرد که اسرائیل «بازگشت ایمن و مطمئن اسرائیلی‌ها به خانه‌هایشان در شمال اسرائیل» را تضمین خواهد کرد. در حال حاضر بیشتر آنها با هزینه دولت در هتل‌های تل‌آویو اقامت دارند. در همین حال، ارتش اسرائیل اعلام کرد که فرماندهان IDF برنامه‌های عملیاتی خود را برای حمله به مرز شمالی اسرائیل تأیید کرده‌اند، از جمله تصمیماتی برای «تسریع آماده‌سازی نیروها بر روی زمین». تنها چیزی که اکنون مورد نیاز است، چراغ سبز از سوی نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو است.

تشدید لحن اسرائیل در روز چهارشنبه با تهدیدهای رهبر حزب‌الله، سید حسن نصرالله، همراه شد که هشدار داد اگر جنگ تمام‌عیار آغاز شود، هیچ جایی در اسرائیل امن نخواهد بود. او برای تاکید بیشتر، اعلام کرد که صحنه جنگ فراتر از شام گسترش خواهد یافت و قبرس را نیز، چنانچه به اسرائیل اجازه استفاده از فرودگاه و تأسیسات این جزیره برای لجستیک داده شود را در بر خواهد گرفت. نصرالله هشدار ترسناکی داد که «وضعیت در مدیترانه به طور کامل تغییر خواهد کرد.» حزب‌الله بدون ملاحظه «قواعد» و «محدودیت‌ها» خواهد جنگید.

اما در حالی که این تهدیدها و ضد تهدیدها تا حدی برای بازدارندگی طرف دیگر از تهاجم بیش از حد، بیان می‌شود، همچنین خطر سخت‌تر شدن عقب‌نشینی هر یک از طرفین را نیز به همراه دارند. اسرائیلی‌ها در حال حاضر برای سازش آماده نیستند و فرماندهان ارشد با وجود افزایش انتقادات نسبت به نتانیاهو به خاطر جنگی که به نظر می‌رسد برای همیشه در غزه ادامه دارد و او را متهم به طولانی کردن آن به دلایل سیاسی محدود می‌کنند؛ مشتاقند با حزب‌الله مقابله کنند. در ماه دسامبر، نتانیاهو تحت فشار فرماندهان ارتش و وزیر دفاع یوآو گالانت برای صدور دستور حمله به حزب‌الله مقاومت کرد. اما اکنون او تحت فشار خانواده‌های بیجاشده و سیاستمداران شمالی قرار دارد که می‌پرسند چرا با آنها در قیاس با جوامع جنوبی اسرائیل، به گونه متفاوتی رفتار می‌شود. آنها می‌گویند اگر بخشی از منطق جنگ با حماس تضمین امنیت دائمی کیبوتص‌های جنوب اسرائیل است، هشتاد هزار بیجا شده شمالی از نزدیکی مرز لبنان نیز باید همان محافظت را داشته باشند.

همچنین بیشتر یهودیان اسرائیل باور دارند که در نهایت باید حمله‌ای بزرگ انجام شود. طبق یک نظرسنجی از موسسه سیاست گروه مردم یهودی Jewish People Policy Institute، 36 درصد از پاسخ‌دهندگان از حمله فوری به لبنان حمایت کرده اند و 26 درصد دیگر گفته اند که این حمله باید پس از پایان عملیات در غزه صورت گیرد. جناح های راست‌گرا و مذهبی افراطی در ائتلاف جنجالی نتانیاهو نیز از یک واکنش نظامی بزرگ دفاع می‌کنند. به عنوان مثال، وزیر امنیت ملی، ایتامار بن‌گویر و وزیر دارایی، بتزالل اسموتریچ هر دو به نخست وزیر اسرائیل توصیه می‌کنند که زیر فشار ایالات متحده کوتاه نیاید.

ظاهر استدلال آنها این است که حمله به لبنان، یک جنگ دیگر برای دفاع از اسرائیل و محافظت از آن در برابر دشمنانش خواهد بود. اما بسیاری از این راستگرایان افراطی، از جمله همسر بن‌گویر، آیالا، جنگ با حزب‌الله را به عنوان فرصتی برای تصرف جنوب لبنان می‌بینند که آن را بخشی از "سرزمین موعود الهی" و قلمرویی می‌دانند که باید به محل سکونت اسرائیلی‌ها تبدیل شود.

منبع: پولتیکو اروپا / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱