راهبرد غرب در افزایش آنتروپی ایران است

نویسنده: پویا فتحی زاد، پژوهشگر جغرافیای سیاسی

دیپلماسی ایرانی: سیاست داخلی و خارجی هر کشوری دو رکن مکمل در تامین امنیت ملی آنهاست. بروز هر گونه خللی در آن دو می تواند وزن ژئوپلیتیکی کشور را کاهش دهد.

در نگرش سیستمی به حکومت ها، عواملی وجود دارند که ثبات و پایداری نظام های سیاسی را تهدید می کنند. این عوامل در بعد داخلی و خارجی کشور ها قابل تحلیل و ارزیابی هستند. چالش هایی که تحت عنوان آنتروپی بر کشور تحمیل می شود، ثبات و پایداری نظام سیاسی را در دو بعد سیاست داخلی و خارجی مورد هدف قرار می دهد تا با افزایش بی نظمی سیستماتیک، قدرت ملی را کاهش دهد.

در اتاق فکر مشترک غربی - عبری - عربی به نظر می رسد که اتفاق نظری مبنی بر این اندیشه وجود دارد که شکست یکباره ایران ممکن نیست. از این رو جنگ های کلاسیک را مکانیزم مناسبی برای تقابل با ایران نمی دانند. استراتژیست های این محور وضعیت ثبات و پایداری را برای ایران بر نمی تابند، چرا که معتقدند ثبات ابعاد حکمرانی در ایران به عنوان متغیری شتاب دهنده در رشد ملی این کشور عمل می کند و در نتیجه افزایش وزن ژئوپلیتیکی ایران، رابطه معکوسی با ضریب امنیت ملی محور مذکور دارد.

مطالعه سیاست ها و تدابیر محور در خصوص ایران، به خوبی نشان می دهد که آنها آنتروپی ایران را هدف گرفته اند. اقدامات خرابکارانه در اقتصاد کشور، سعی بر کاهش اثربخشی نظام اداری، راغب سازی نیروی انسانی به مهاجرت، تزریق یاس و ناامیدی و سعی بر نفوذ فرهنگ سرمایه داری با هدف شکاف طبقاتی تدابیری است که دستگاه سیاست داخلی ایران را به چالش های قابل توجهی دچار می کند.

از سوی دیگر با سعی بر انزوای ژئوپلیتیکی ایران در برد منطقه ای و فرا منطقه ای، در تلاش هستند تا نوعی از ناپایداری و عدم ثبات را بر دستگاه سیاست خارجی ایران تحمیل کنند. تدابیری همچون تحریک کشورهای همسایه به مواضع پان عربیسم و پان ترکیسم، سیاستی است تا روابط بین الملل ایران و همسایگانش را تحت الشعاع قرار داده و از گستره ژئوپلیتیکی ایران بکاهد.

اما آنتروپی در سیستم ژئوپلیتیکی ایران تنها در منطقه غرب آسیا تمام نمی شود. مطالعه سیاست خارجی ایران در اوراسیا و آفریقا و حتی آمریکای جنوبی نشان می دهد که جمهوری اسلامی در افزایش منزلت ژئوپلیتیک خود به عنوان یک قدرت فرامنطقه ای گام برداشته است. فلذا محور مذکور به منظور جلوگیری از انبساط فضایی در سیاست خارجی ایران، به مکانیزمی تحت عنوان ”اجماع سازی“ اقدام می کند. در این مکانیزم استراتژیک، غرب به دنبال اجماع سازی جهانی علیه ایران است و به نظر می رسد به منظور تحقق اهدافش، احتیاج به سناریویی دارد که در آن جنگ شناختی علیه ایران، شاه کلید باشد. تقریبا مثل روسیه و اوکراین!

بدیهی است که در روزهای آتی شاهد افزایش اقدامات تحریک آمیز برخی کشور ها خواهیم بود: نخست در برد منطقه ای به وسیله همسایگان ایران، دوم در برد بین المللی با هدف متحدین فرامنطقه ای ایران و سوم در برد جهانی با هدف اجماع سازی علیه تهدید جهانی ایران! مسلم است که در این سناریو ایران باید اقدامی کند تا جنگ شناختی غرب، در ظالم و تهدیدآمیز جلوه دادن آن تاثیر زیادی بگذارد. این چشم انداز جهانی می تواند به عنوان مکملی استراتژیک بر ناپایداری داخلی ایران اثرگذار باشد و با غلبه نیروهای واگرای داخلی و خارجی، دیپلماسی ایران را به سمت دلخواه غربی هدایت کند. مسلما هوشیاری مقامات کشور در حکمرانی داخلی و سیاست خارجی، راهبرد محور غربی - عبری - عربی را خنثی خواهد کرد.