بررسی مواضع سیدکمال خرازی در «سومین مجمع گفت وگوی تهران»
بازی دیپلماسی کمال!
دیپلماسی ایرانی: سومین مجمع گفت‌وگوی تهران (TDF 2022) دیروز (دوشنبه ۲۸ آذر) در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این مجمع، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان و برخی از مقامات سایر کشورها از جمله وزیر امور خارجه نیکاراگوئه حضور دارند. در این نشست، سید کمال خرازی، سیدعباس عراقچی، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر اسبق عراق، محمد بن عبدالعزیز الخلیفی، معاون وزیر امور خارجه قطر، کارلوس مارتینز، معاون وزیر امور خارجه ونزوئلا و تعدادی دیگر از معاونان و مدیران کل وزارت امور خارجه نیز حضور دارند.
وضوع محوری مجمع امسال «سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران، رهیافتی به دوستی و اعتماد سازی» است. بر اساس اعلام وزارت امور خارجه، در این مجمع حدود ۷۰ نفر از ۳۶ کشور از میان مقامات سیاسی، مدیران اندیشکده‌ها و موسسه‌های پژوهشی، اندیشمندان و پژوهشگران حضور دارند. مدیران اندیشکده‌های داخلی، سفرا و روسای نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران از دیگر شرکت کنندگان در این نشست هستند .در نشست های چهارگانه این مجمع پس از افتتاحیه، آخرین تحولات غرب آسیا و امنیت در خلیج فارس، اتصالات منطقه ای و امنیت انرژی، بحران اوکراین و پیامدهای منطقه‌ای و جهانی آن و چشم‌انداز صلح و دولت فراگیر در افغانستان بررسی و تبادل نظر خواهد شد. آنگونه که وزارت امور خارجه اعلام کرد، مجمع گفت وگوی تهران که دور اول و دوم آن در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ برگزار شده؛ نقش برجسته ای را در گردهم آوردن و تعامل مقامات سیاسی و اندیشمندان حوزه مطالعات بین المللی و منطقه ای به ویژه در حوزه منطقه غرب آسیا ایفا کرده است.
دبیر این دور از مجمع گفت وگوی تهران، محمدحسن شیخ‌الاسلامی بود که در ابتدای نشست بیان داشت: «مفهوم نشست امسال یعنی رهیافتی به دوستی و همسایگی، در راستای سیاست خارجی دولت سیزدهم و بسیار فراتر از مفهوم قدیمی همسایگی است که هدف آن ایجاد و تثبیت همسایگی متکی به مفهوم عمیق اعتماد با کشورهای همسایه است.» وی در توضیح جزئیات مجمع گفت‌وگوی تهران، گفت: «در این نشست درباره چهار موضوع بحث خواهد شد و حوزه‌های اصلی گفت وگوها امنیت غرب آسیا و خلیج فارس، امنیت انرژی، بحران اوکراین و تحولات افغانستان و تشکیل دولت فراگیر در این کشور است.» شیخ‌الاسلامی با اشاره به بررسی مکانیسم‌های اجرایی موثرتر در ساختارهای امنیتی منطقه خاورمیانه و غرب آسیا در مجمع گفت وگوی تهران اظهار داشت: بحث و تحلیل شرایط فلسطین و نحوه حل و فصل معضلات این کشور و ظلم‌های رژیم آپارتاید صهیونیستی به مردم فلسطین در این اجلاس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی گفت‌وگوهای سومین مجمع را بر اساس تنوع مسیرهای تعامل دانست و عنوان کرد: «مفهوم امنیت انرژی، ایجاد شرایط بُرد – بُرد در این حوزه برای کشورهای منطقه، شناسایی ریشه‌های بحران اوکراین و جلوگیری از تسری آن به بخش‌های دیگر جهان، بررسی متغیرهای تعیین کننده در افغانستان برای تشکیل دولتی فراگیر و مسئولیت جهانی در قبال مردم این کشور و چگونگی ایجاد صلح پایدار در افغانستان از پرسش‌هایی است که در این نشست در پی پاسخ آنها هستیم.» شیخ‌الاسلامی مسئولیت محققان و مهمانان این نشست را کمک به ایجاد رویکرد عمیق‌تری از مسائل بین‌الملل دانست و گفت: «تلاش می‌کنیم تا گامی صادقانه در زمینه ایجاد تفاهم برداریم.»
در میان مهمانان سومین مجمع گفت وگوی تهران و سخنرانی ها انجام شده، گفته های سیدکمال خزاری و تاکید دوباره او بر مواضع جنجالی قبلی اش بیش از همه جالب توجه بود. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی مجددا عنوان داشت که ما امروز از توانمندی‌های بالایی (هسته ای) برخورداریم، ولی قصد تولید بمب اتم نداریم چون این سلاح را مولفه امنیت نمی‌دانیم.
البته او به موضوعات مهم و حساس دیگری چون سفر رئیس جمهوری چین به عربستان و مواضع ضدایرانی پکن در این سفر، اعتراضات سه ماه اخیر در ایران، جنگ اوکراین و ... پرداخت. سیدکمال خرازی در سومین مجمع گفت‌وگوی تهران با اشاره به توانمندی‌های هسته‌ای ایران اظهار کرد: «زمانی که من وزیر امور خارجه بودم طرف‌های اروپایی حاضر نبودند با این موضوع که ایران ۱۵ سانتریفیوژ داشته باشد موافقت کنند و صحبت از این می‌کردند که جمهوری اسلامی ایران باید تضمین عینی بدهد که دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رود.»
وزیر امور خارجه دولت خاتمی با بیان اینکه تضمین عینی از نظر آنها نداشتن غنی سازی بود، گفت: «آنها بر این موضوع تاکید داشتند که کشوری که نمی‌تواند غنی سازی کند نمی‌تواند بمب اتم نیز تولید کند.» وی ضمن اشاره به این نکته که با مقاومت ایران و همت دانشمندان ایرانی در حال حاضر ما ۱۹ هزار سانتریفیوژ در چرخش داریم، عنوان داشت که با توجه به توانمندی‌های ایران در زمینه دانش هسته‌ای و پیشرفت‌های کشور در این حوزه غربی‌ها ناچار شدند که با ایران مذاکره کنند و بر اساس ادعای خود موضوع هسته‌ای ایران را حل کنند. خرازی به روند مذاکرات در طی این سال‌ها هم پرداخت و در این راستا مجددا به توان و دانش ساخت سلاح هسته ای اشاره و تاکید کرد: «ما امروز در حوزه دانش هسته‌ای از توانایی بالایی برخوردار هستیم. درصدد تولید بمب هسته‌ای نیستیم، توانایی داریم، ولی قصد تولید بمب نداریم و ما بارها بر این موضوع تاکید کرده‌ایم که ما از نظر اعتقادی تولید بمب را حرام می‌دانیم و از نظر راهبردی نیز بر این موضوع تاکید داریم که تولید بمب راهگشا نیست، چرا که اگر ایران به سمت تولید سلاح هسته‌ای برود طبیعتا کشورهای دیگر در منطقه نیز در یک مسابقه تسلیحاتی قرار می‌گیرند و می‌خواهند سلاح هسته‌ای تولید کنند. ما سال‌ها و دهه‌هاست که تاکید می‌کنیم که خواهان منطقه‌ای عاری از سلاح هسته‌ای هستیم و به همین دلیل می‌گوییم که باید سلاح‌های هسته‌ای اسرائیل در منطقه نابود شود و این رژیم به پادمان بپیوندد.»
این دیپلمات ارشد ایرانی با بیان بر اینکه ما داشتن سلاح هسته‌ای را امنیت آفرین نمی‌دانیم و مولفه‌های دیگری را در زمینه امنیت مورد توجه داریم، تصریح کرد: «البته به این موضوع نیز توجه داریم که داشتن فناوری هسته‌ای خود بازدارنده است.» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه ایران آمادگی دارد که به تعهدات هسته‌ای خود بازگردد در صورتیکه طرف‌های مقابل نیز به تعهداتشان عمل کنند، خاطر نشان کرد که در ارتباط با مذاکرات اخیر نیز مسئله پادمانی و ادعاهای مطرح شده از سوی آژانس باقی مانده که البته مطالب مطرح شده مطالب قدیمی است و امیدواریم که سفر اخیر کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران باعث شود که قضیه حل شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه تحقق توسعه در منطقه نیازمند صلح و ثبات و امنیت است خاطرنشان کرد: «منطقه ما نیازمند گفت‌وگو است و ما بارها در موضع‌گیری‌های خود بر این مسئله تاکید کرده‌ایم.» سکان دار پیشین سیاست خارجی ایران ضمن اشاره به اینکه ما تا کنون تجاوزی به کشوری نکرده‌ایم، ادامه داد: «البته به برخی از کشورها که از ما تقاضای کمک برای استیفای حقوق‌شان کرده‌اند کمک کرده‌ایم که این قضیه را در عراق، سوریه و ... مشاهده کردیم.» خرازی عنوان داشت که شرط موفقیت گفت‌وگو عدم تجاوز، عدم دخالت بیگانگان در امور کشورهای منطقه و ایجاد زمینه برای گفت‌وگو است. وی در فراز مهم دیگری از صحبت‌های خود به سفر اخیر رئیس جمهور چین و رهبر حزب کمونیست این کشور به عربستان اشاره کرد و گفت: «ما از این سفرها و دیدارها استقبال می‌کنیم. از اینکه در قالب طرح یک جاده یک کمربند سرمایه گذاری بیشتری در منطقه انجام شود استقبال می‌کنیم ولی در جریان این سفر خطایی رخ داد و آن ورود به مباحث سیاسی و تمامیت ارضی ایران بود.»
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با انتقاد از بیانیه مشترک چین و کشورهای حاشیه خلیج فارس و ادعاهای مطرح شده در آن در مورد تمامیت ارضی ایران، تاکید کرد: «آنها (چینی‌ها) سعی کردند که این خطا را جبران کنند، ولی این خطا به مثابه این بود که ما بیاییم در مورد وضعیت تایوان که جزو خاک چین است اظهار نظر کنیم و قطعا این موضوع مورد خرسندی چینی‌ها نیست و امیدواریم دیگر چنین خطاهایی از سوی چینی‌ها رخ ندهد و به صورت کامل خطای صورت گرفته جبران شود.»
وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود در سومین مجمع گفت‌وگوی تهران که در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه برگزار شده است به موضوع جنگ اوکراین و نقش کشورهای غربی و ناتو در ایجاد این جنگ اشاره کرد و عنوان داشت: «از نظر ما جنگ امر مطلوبی نیست، ما خودمان هشت سال درگیر جنگ بودیم. جنگ خسارت‌های زیادی را به بار می‌آورد. در عین حال که در جنگ هشت ساله تجربیاتی را نیز کسب کردیم. در موضوع جنگ اوکراین ما تاکید بر این داریم که جنگ باید هر چه زودتر از طریق گفت‌وگو پایان یابد و ایران آمادگی دارد که وسیله چنین گفت‌وگویی را فراهم کند.» خرازی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تحولات عراق و تشکیل دولت جدید در این کشور اشاره کرد و افزود: «امیدواریم که دولت عراق در توسعه صلح، ثبات و امنیت در عراق و منطقه و مبارزه با تروریسم موفق باشد. ما در این زمینه حاضریم به عراق کمک کنیم. همانطور که پیش از این نیز کمک کرده‌ایم و شهیدان بزرگوار و عزیزی را از جمله شهید سردار سلیمانی را در این ارتباط تقدیم کردیم.»
خرازی همچنین به موضوع افغانستان نیز اشاره کرد و گفت: «افغانستان همسایه ماست، تحولات در این کشور تاثیر زیادی بر روی منطقه و کشورمان دارد. توصیه اکید ما به طالبان این است که با تروریسم و ناامنی در این کشور مقابله کند و اجازه ندهد که تروریسم در خاک افغانستان گسترش پیدا کند. آنها باید از ورود بیگانگان به خاک افغانستان جلوگیری کنند و اجازه ندهند که دوباره آمریکایی‌ها به بهانه‌های دیگر وارد خاک این کشور شوند.»
خرازی همچنین بر اهمیت تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان با حضور اقوام و مذاهب مختلف در این کشور تاکید کرد و گفت: «در دنیای امروز یک قوم نمی‌تواند بر کشوری که چند مذهب و چند قوم دارد حکومت کند. در چنین حالتی شانس بروز درگیری و مخالفت بالاست و امیدواریم که طالبان و رهبران آن با این نگاه به آینده توجه کنند.» وی در ادامه افزود: «ایران آمادگی دارد که در جهت ایجاد صلح و امنیت در افغانستان تلاش کند و کمک ارائه کند.» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تحولات داخلی کشور و برخی از ناآرامی‌های رخ داده در کشور و با انتقاد از مداخلات برخی از کشورهای غربی در امور داخلی ایران، گفت: «اعتراض حق هر شهروندی است و ایرانیان نیز از این حق برخوردار هستند ولی اغتشاش مقوله دیگری است و هیچ کشوری اجازه نمی دهد که امنیت سرزمین خود با خطر مواجه شود، اغتشاش ایجاد شود، جلوی اغتشاش و ناامنی را می‌گیرد.»
وی بیان داشت: «شما در کشورهای غربی نیز مشاهده می‌کنید که وقتی اغتشاش ایجاد می‌شود چگونه با اغتشاشگران برخورد می‌شود و ایران نیز خارج از این قاعده نیست.» خرازی با انتقاد از مواضع برخی از کشورها در امور داخلی ایران و تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه برای ورود اسلحه به کشور از برخی از مناطق مرزی و سازماندهی نیروهای تروریستی در خارج از ایران برای ایجاد ناامنی در خارج از کشور در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این ارتباط گفت: «آنچه که در ایران رخ داد صرفا یک مسئله داخلی نیست، بلکه یک جنگ هیبریدی بود. جنگی بود که در آن برخی از گروه‌های تروریستی و برخی از دستگاه‌های اطلاعاتی تعدادی از کشورها نیز در آن درگیر بودند. آنها این جنگ را از قبل طراحی کرده بودند و منتظر بودند که این آتش را برافروزند و فوت خانم امینی این بهانه را به دست آنها داد.»
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه جنگ هیبریدی شامل اضلاع نظامی، سیاسی، اجتماعی، رسانه‌ای و ... است، افزود: «تخریب افکار عمومی یکی از وجهه‌های این جنگ است که از آن به عنوان جنگ شناختی یاد می‌شود.» خرازی در ادامه تصریح کرد: «امروزه ناتو، آمریکا، ارتش آمریکا و سایر ارتش‌های بزرگ در صدد اضافه کردن یک عرصه جدید به عرصه نظامی‌شان هستند. در کنار هوا، زمین، دریا و سایر عرصه‌ها امروز عرصه ذهن و تاثیرگذاری بر ذهن نیز به ابعاد جنگ آنها اضافه شده است و به دنبال آن هستند که روش‌ها و تاثیرگذاری بر ذهن را نیز بر عرصه جنگ اضافه کنند و آنچه که در ایران رخ داد نمونه چنین استفاده‌ای از شناخت انسان و افکار عمومی و تخریب آن شناخت بود.»
نگاهی راهبردی به مواضعی راهبردی
بی شک بخش مهم سخنان دیروز دوشنبه سیدکمال خزاری در سومین مجمع گفت وگوی تهران تاکید دوباره اش بر برخوداری تهران از دانش و توان ساخت سلاح هسته ای است، حال اینکه گفته های وزیر امور خارجه اسبق ایران با حضور چند ساعته تیم فنی آژانس در تهران همراه شده است تنها دو معنی را می دهد، یا اینکه دو طرف (تهران و آژانس) در خصوص حل اختلافات پادمانی به نتیجه نرسیدند و این سفر به شکست رسیده و به تبع آن خزاری با این گفته های خود به دنبال دادن «پالس هشداری» است یا اینکه سازمان انرژی اتمی از پیش پاسخ های مکتوب خود را آماده و برنامه لازم برای روشنگری در پیرامون ابهامات و سوالات اژانس را تشریح کرده است که در این صورت بخش دیگر سخنان خرازی در رابطه با امیدواری او نسبت به سفر کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و حل شدن قضیه (اختلافات پادمانی) معنای خود را می یاید.
هم چنانی که تاکید رئیس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اینکه «ایران آمادگی دارد که به تعهدات هسته‌ای خود بازگردد در صورتی که طرف‌های مقابل نیز به تعهداتشان عمل کنند» هم نشان می دهد که شاید سفر چند ساعته تیم فنی آژانس مثبت بوده باشد. البته واکنش روانی بازار و افزایش نرخ ارز گویای آن است که برداشت فعالین اقتصادی از حضور چند ساعته تیم فنی آژانس «شکست» بوده است.
اما فارغ این نکات یاد شده به واقع چرا در این شرایط مجددا سیدکمال خزاری دست به تکرار مواضع جنجالی و حاشیه ای خود پیرامون ساخت سلاح هسته ای زد؟ آیا تهران درصدد است با تهدید، بستر برای ازسرگیری مذاکرات را با هدف کاهش و تعدیل فشارهای دیپلماتیک سه ماه اخیر فراهم آورد یا هدف دیگری در پشت تکرار این ادعا وجود دارد؟ چرا که پیشتر سکان دار سیاست خارجی دولت سید محمد خاتمی در گفت گوی 26 تیرماه سال جاری با شبکه الجزیره هم عنوان داشته بود «بر هیچ کس پوشیده نیست که ما توانایی فنی برای ساخت بمب هسته ای را داریم اما تصمیمی در این خصوص نداریم. تنها طی چند روز میزان غنی سازی اورانیوم را از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد رساندیم و به راحتی می توانیم به ۹۰درصد نیز برسانیم.» اما این پرشس که قبل تر «شرق» آن را با تحلیلگران و کارشناسان بررسی کرده بود با گفته های جدید سیدکمال خرای جای بازخوانی دارد.
در همین رابطه احمد زیدآبادی در گفت و گویی که با «شرق» داشت، تاکید کرد: «اگر بخواهیم روی گفته اخیر کسانی چون کمال خرازی تمرکز کنیم از دل آن می توان دو برداشت بیرون کشید؛ اول اینکه ایران توان ساخت سلاح هسته‌ای دارد به نوعی سخن گفتن از امر واقع است. چون به هر حال ایران اکنون به غنی سازی ۶۰ درصدی اورانیوم رسیده است و رساندن آن به ۹۰ درصد کار چندان سختی نیست. این نکته ای است که طرف های مقابل هم بارها به آن اشاره کرده اند. از طرف دیگر می توان گفت که این دست سخنان آقای خرازی به نوعی یک موضع گیری برای اعمال فشار به غرب در جریان مذاکرات است. چرا که اکنون مذاکرات بر سر احیای برجام و پرونده فعالیت‌های هسته‌ای به یک نقطه حساسی رسیده است. روند گفت وگوها با بن بست موقتی روبه رو شده است. از یک سو اروپایی‌ها و آمریکا سعی می‌کنند تا توافق نوشته شده را به ایران تحمیل کنند و در آن سو تهران هم موارد بیشتری را طلب می کند. لذا این ظن وجود دارد که شاید تهران سعی دارد با این گفته ها پیرامون توان داخلی برای ساخت سلاح هسته ای طرف مقابل را تحت فشار قرار دهد تا توافق به مرحله بعد برسد.»
این روزنامه نگار البته در ادامه تحلیلش با «شرق» به نکته مهمی اذعان دارد. به باور زیدآبادی «بعید به نظر می رسد که اروپایی ها و آمریکایی ها بخواهند در جریان مذاکرات امتیازی بیشتر از این به جمهوری اسلامی بدهند. لذا مانور مقامات ایران بر توان داخلی برای ساخت سلاح هسته‌ای یک مانور پرهزینه خواهد بود. ضمنا تقریبا همه بر این واقعیت غیر قابل انکار واقفند که رفتن ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای به رویارویی نظامی با جمهوری اسلامی منجر خواهد شد و تقریبا در این مسئله هیچ گونه تردیدی وجود ندارد.» در برابر آنچه زیدآبادی مطرح می کند، مهدی ذاکریان طی گپ و گفتی با «شرق» انجام داده بود، معتقد است: «جمهوری اسلامی ایران به این صرافت افتاده است که فعالیت های هسته ای خود را پیش ببرد و در عین حال مذاکرات برجام را کنار بگذارد. یعنی طرح غایی و نهایی تهران پیشرفت هسته ای در چارچوب مواضعی است که سید کمال خرازی و محمد جواد لاریجانی به آن اشاره داشتند.»
این استاد دانشگاه صراحتا عنوان می دارد: «اتفاقا وقتی کسانی چون سید کمال خرازی، محمد جواد لاریجانی و ... به تناوب در این خصوص (توان ایران برای ساخت سلاح هسته ای)، آن هم در چنین مقطع حساسی این مسائل و مواضع پرحاشیه را مطرح می‌کنند فقط یک نتیجه دارد؛ آماده کردن جامعه جهانی برای پذیرش ایرانی است که در مسیر ساخت سلاح هسته ای گام برداشته و سعی دارد برنامه اتمی خود را بدون برجام و محدودیتی پیش ببرد. این طیف فکری معتقد است ایران که اکنون غنی سازی ۶۰ درصد را اجرایی کرده باید به سمت غنی سازی ۹۰ درصد هم پیش برود و تا جایی که راه دارد برنامه هسته‌ای ایران پیشرفت کند.»
اما مطرح‌کردن مجدد «عدم تمایل تهران برای ساخت سلاح هسته ای، در عین دارا بودن توان و دانش آن لزوما به معنای رسیدن ایران به نقطه گریز هسته‌ای است؟» فریدون مجلسی در گپ و گفتش با «شرق»، سؤال مذکور را این‌گونه پاسخ می‌دهد که در داخل ایران، با طرح ادعاهایی مبنی بر آمادگی برای ساخت سلاح هسته‌ای، به دنبال شکل‌گیری شرایطی است که با نوعی تهدید، مذاکرات هسته‌ای دوباره ازسرگرفته شود تا تهران به یک فضای تنفس سیاسی دست یاید.
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل گفته‌هایش را با تمرکز بر نگاه دولت رئیسی پی می‌گیرد و ادامه می‌دهد: «دولت سیزدهم اساسا بعد از صدور قطع‌نامه شورای حکام به دنبال آن است که فضا به سمتی میل کند که تهران بدون نظارت آژانس، فعالیت‌های مدنظر خود را گسترش دهد. این در حالی است که به‌هیچ‌وجه تأخیر در ازسرگیری مذاکرات و عدم احیای برجام نمی‌تواند راهکاری درست و نتیجه‌محور برای این دولت باشد؛ چراکه دولت رئیسی در یک ارزیابی این تصور را دارد که می‌تواند با تأخیر در ازسرگیری مذاکرات و احیای برجام، شرایط را در نقطه کنونی فریز کرده و ثابت نگه دارد، در صورتی که اگر جامعه جهانی به این ارزیابی نهایی برسد که ایران با تأخیر در احیای برجام به دنبال بازی سیاسی است، عملکردی رادیکال‌تر را با ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و اجماع جهانی از خود بروز می‌دهد. در عین حال نباید شرایط سیاسی – اجتماعی در داخل کشور را هم از نظر دور داشت که پارامتر بسیار مهمی به شمار می‌رود و باید در تحلیل وزن آن را هم در نظر گرفت.»
با این حال محسن جلیلوند در راستای پرسش یاد شده «شرق»، تحلیل خود را روی «تهدیدزا بودن» مواضع مقامات ایران برده و عنوان می‌کند که تهران با طرح این ادعاها از زبان خرازی و قبل تر کسانی چون لاریجانی (جواد)، صرفا سعی دارد خود را در «آستانه رسیدن به نقطه گریز هسته‌ای» نشان دهد؛ چراکه رسیدن به آستانه نقطه گریز هسته‌ای را باید دیوار آتش دانست که هدف نهایی آن امتیازگیری از طرف مقابل در مذاکرات است.
با وجود نکات یادشده، استاد روابط بین‌الملل اعتقاد دارد ایران با تمام برخی از ادعاها به‌هیچ‌عنوان تمایل ندارد به سمت ساخت سلاح هسته‌ای و رسیدن به نقطه گریز هسته‌ای گام بردارد؛ چراکه رسیدن به این نقطه یعنی از دست رفتن اهرم فشار و برگ برنده جمهوری اسلامی؛ اگر ایران ساخت سلاح هسته‌ای را کلید بزند دیگر مواضع ایران کارکرد تهدیدزایی خود را از دست می‌دهد. پس آنچه مهم است به تهدیدزابودن مواضع ایران برای رسیدن به نقطه گریز هسته‌ای باز‌می‌گردد تا دوباره میز مذاکره چیده شود و قدری از فشار سه ماه اخیر کاسته شود. یعنی ایران با غنی‌سازی ۶۰ درصد و آماده‌شدن برای غنی‌سازی ۹۰ درصد به دنبال آن است که در «یک پله مانده به آخر» قرار بگیرد و با تشدید نگرانی جامعه جهانی مبنی بر عدم دسترسی ایران به توان هسته‌ای، مذاکرات را در مسیر مدنظر خود قرار دهد. به همین دلیل مواضع اخیر رافائل گروسی که گمانه‌ها درخصوص ابعاد نظامی فعالیت هسته‌ای ایران را تقویت می‌کند، ضمن آنکه می‌تواند فضا را برای ارجاع پرونده از شورای حکام به شورای امنیت سازمان ملل فراهم آورد، در عین حال به ایران کمک می‌کند؛ چراکه باید در نظر داشت گفته‌های مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند در تقویت اهرم فشار ایران برای امتیازگیری مؤثر واقع شود. حال باید دید «اعتبار تهدید ایران» تا چه حدی است؟
نظر شما :