دولت تازه نفس و چالش های پیش رو

مهدی بازرگان، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: دولت جدیدعراق  به ریاست محمد شیاع  السودانی از توجه جدی به ارتقای بخش خدماتی در کشور می گوید، آن هم در شرایطی که عدم تکمیل طرح های خدمات رسانی در کشور بر زندگی  شهروندان عراقی  تأثیر گذاشته است. در حال حاضر بیش از 5 میلیون شهروند عراقی  در محله های فقیر نشین زندگی می کنند و طبق اخبار واصله دولت تازه نفس السودانی برای بازسازی مناطق فقیر نشین، بودجه های کلانی را تصویب کرده است. تا جایی که تنها برای اجرای  طرح های خدمات رسانی  در پایتخت عراق  ردیف بودجه ای نزدیک به  15 تریلیون دینار اختصاص خواهد داد.

با همه این ادعایی که دولت السودانی پیرو رفع فقر در عراق دارد نمی توان دایره گسترده و عمیق ناشی از افتراق سیاسی و اجتماعی در جامعه فعلی این کشور را نادیده گرفت. سایه سنگین این افتراق به قدری جدی است که احتمال شکل گیری مجدد بحرانی فراگیر در این کشور مطرح است.

خصوصا که عراق از اول اکتبر سال 2019 تا به اکنون با بحران اعتراضات مردمی عراق در رابطه با ناکارآمدی ساختار سیاسی، فساد گسترده و سیستماتیک، بیکاری، چالش های معیشتی و اقتصادی، نبوده رفاه و عدم برخورداری از حداقل های خدمات عمومی و شهری دست و پنجه نرم می کند و همین اعتراضات دولت مرکزی بغداد در دوره عادل عبدالمهدی را به استعفاء و برکناری کشاند و در ادامه تشدید افتراق سیاسی در عراق اجازه کار را به دولت مصطفی الکاظمی برای رفع چالش ها و بحران ها نداد. 

از این منظر زمانی که به انتخابات پارلمانی 12 می 2018 که از دل آن دولت عادل عبدالمهدی با شعار مبارزه با فساد، افزایش بهره وری اقتصادی، تشدید سرعت بازسازی عراق و تقویت جایگاه این کشور در مناسبات منطقه ای و جهانی برخاست، نگاه شود، شاهد آن هستیم که در نهایت دولت وقت (عبدالمهدی) نیز به مانند اسلاف خویش در جریان فساد سیستماتیک و گسترده عراق و رقابت های احزاب سیاسی برای تقویت جایگاه و افزایش سهم خود از کیک قدرت عملا حل شد و به محاق رفت و به تبعش از آن برنامه های عادل عبدالمهدی برای دگرگونی در عراق با روی کار آوردن دولتی تکنوکرات و شایسته سالار چیزی به واقعیت بدل نشد. 

لذا اگر چه دولت السودانی نیم نگاه جدی به رفع فقر و بهبود وضع خدمات شهری دارد، ولی برخی ناظران معتقدند این دولت هم نمی تواند پاسخ درست و عملی به خواسته ها و مطالبات به حق مردم عراق بدهد. به هر حال وضعیت کنونی محصول عملکرد دو دهه ای دولت ها و جریان های سیاسی در عراق نوین پس از صدام حسین است که تنها بر بحران ها دامن زده اند. با این وصف دولت السودانی در کوتاه مدت توان تغییرات بنیادی را ندارد. 

پیرو این نکات و در سایه حضور یک دولت تازه کار و نیز حجم گسترده ای از انتقادات به عملکرد دولت های پیشین و نیز جریانات و چهره های سیاسی طی 19 سال گذشته، اکنون دولت السودانی در کوران حوادث و تحولات عراق با حالتی شکننده همراه است. در کنار آنچه گفته شد، موضوع مهمی که نباید فراموش کرد این است که اکنون فرهنگ اعتراضات مردمی و انتقاد به عملکرد مسئولین عراق تنها شامل دولت نمی شود و کل سیستم و ساختار قدرت در عراق را نشانه رفته است.

نسل جوان و حتی نوجوان عراقی دیگر به دنبال تغییر دولت و گزینه نخست وزیر نیستند، بلکه به دنبال پوست اندازی اساسی در شرایط کشور و حل و فصل چالش هایی نظیر مبارزه با فساد گسترده و سیستماتیک، بهبود وضعیت معیشت، افزایش و ارتقاء سطح رفاه، رفع مشکل بیکاری و برخورداری مردم از خدمات حداقلی شهری، پایان دادن به سایه سنگین سهم خواهی های سیاسی احزاب و جریانات در عراق هستند.

از این رو بهتر آن است که به دولت تازه در بغداد اجازه اجابت درخواست ها و مطالبات مردمی و عمل به وعده هایش به منظور ایجاد تحولی اساسی داده شود. به هر حال کابینه تازه نفس بغداد میراث دار دو دهه ناکارآمدی، فساد سیستماتیک و سهم خواهی جریان های سیاسی در کشور است. هر چند که سابقه وزارتی السودانی هم مبین این واقعیت است که نخست وزیر کنونی عراق و وزیر ادوار پیشین این کشور، خود از فراهم کنندگان شرایط فعلی است. با این وصف باید پرسید که آیا دولت جدید از پس مشکلات عراق بر می آید؟! /شرق