آیا واقعا توافق هسته ای قیمت انرژی را ارزان می کند؟

نویسنده: أنس بن فیصل الحجی

دیپلماسی ایرانی: تصمیم دولت جو بایدن برای برداشت 180 میلیون بشکه از ذخایر راهبردی نفت آمریکا به مدت شش ماه که معادل یک میلیون بشکه در روز است، افزایش قابل توجه عرضه نفت به بازار را موجب شد و از رسیدن قیمت نفت به بشکه ای 140 دلار جلوگیری کرد و به تدریج قیمت آن را کاهش داد. 

اکنون گفته می شود در پایان این شش ماه، قیمت نفت به میزان چشمگیری افزایش خواهد یافت زیرا به معنای کاهش عرضه یک میلیون بشکه نفت در روز به بازار است ولی این دیدگاه مطلق نیست و تغییر در قیمت نفت به وضع بازار یا به عبارتی میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد. موضوع دیگر، نزولی شدن تقاضا برای نفت است که می تواند موجب شود در پایان این شش ماه، اضافه تقاضایی برای نفت در بازار وجود نداشته باشد و طبعا توقف برداشت از ذخایر راهبردی آمریکا، تاثیری بر قیمت ها نخواهد گذاشت. 

برخی تحلیلگران بازار نفت با اشاره به قریب الوقوع بودن امضای توافق جدید هسته ای با ایران معتقدند هر لحظه امکان از سرگیری عرضه نفت ایران به بازار وجود دارد. اما طبق مفاد توافق، ایران می تواند صدور 50 میلیون بشکه نفت را 120 روز پس از امضای توافق آغاز کند. به این ترتیب حتی اگر همین فردا توافق امضا شود، زمان آغاز صدور نفت ایران به بازار با پایان زمان برداشت آمریکا از ذخایر راهبردی نفت همزمان خواهد شد و به این ترتیب قیمت نفت افزایش نخواهد یافت. 

در مقابل، من معتقدم ایران هم اکنون با همه ظرفیت خود در حال صدور نفت است به ویژه که دولت بایدن از دو ماه قبل برای کاهش فشار روسیه بر اروپا، تصمیم گرفت چشم خود را به روی صادرات نفت ایران به اروپا ببندد. با توجه به این که ایران اکنون با همه توان نفت صادر می کند، امضای توافق هسته ای عملا موجب افزایش صادرات نفت این کشور نخواهد شد ولی بازار دچار این توهم خواهد شد که عرضه نفت از سوی ایران افزایش یافته است چرا که ایران به جای صدور پنهانی نفت، این بار به طور علنی نفت خود را صادر خواهد کرد و مردم آن را به حساب افزایش صادرات نفت ایران خواهند گذاشت. بنابراین پیش بینی می شود با امضای توافق هسته ای، تا مدتی قیمت نفت کاهش خواهد یافت ولی سرانجام فعالان بازار نفت متوجه خواهند شد عملا نفت بیشتر به بازار عرضه نشده است. 

در خصوص مخازن نفت شناور ایران باید گفت احتمالا دولت ایران با کاهش صادرات نفت، اقدام به ذخیره سازی نفت در مخازن بزرگ شناور خواهد کرد تا بعد از اعلام توافق، آن را رسما بفروشد. این اقدام ایران اهدافی سیاسی و اقتصادی را دنبال می کند که نقش اهداف سیاسی پررنگتر است. هدف سیاسی ایران این است که اروپا و آمریکا و کشورهای اوپک پلاس را متقاعد کند که ایران عملا توانایی افزایش تولید نفت را دارد و مردم را درباره فواید توافق هسته ای با غرب متقاعد سازد. اما از نظر اقتصادی، بعد از توافق با ایران، قیمت نفت کاهش خواهد یافت ولی باز هم پولی که ایران از بابت فروش نفت خود به دست می آورد، بیشتر از پولی است که اکنون با فروش قاچاق نفت خود به قیمت پائین به دست می آورد. 

توافق بر سر مقدار نفتی که ایران می تواند طی مدت زمان معینی بفروشد، ریشه در وضع بازار نفت دارد به طوری که صدور نفت ایران با توقف برداشت آمریکا از ذخایر راهبردی اش همزمان خواهد شد که این مسئله به نفع دولت بایدن است. همچنین کشورهای عضو اوپک پلاس نیز با توافق هسته ای مخالفت نخواهند کرد چرا که مقدار صادرات نفت ایران مشخص و زمان آن هم معلوم است.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11