هفتمین نشست سران آستانه و آغاز دوران پسابرجام؟!

دیپلماسی ایرانی: اگرچه در مقاطع و برهه های مختلف، چه در زمان دولت روحانی و چه با آغاز به کار دولت رئیسی از سکون، توقف، کما، مرگ مغزی و نهایتاً نابودی برجام سخن به میان آمده است، اما در روزها و هفته های اخیر و با توجه به اتفاقات و رویدادهای جاری در سطح منطقه و جهان به نظر می رسد که بیش از هر زمان دیگری می توان به دوران «پسابرجام» فکر کرد.

از مواضع حسن روحانی در جمع دولت دوازدهم به مناسبت غریر پیرامون تحولات مذاکرات هسته‌ای گرفته تا گفته های سیدکمال خرازی و محمدجواد لاریجانی مبنی بر توان ایران برای ساخت سلاح هسته ای و ... .

افزون بر آنچه گفته شد مقام‌های اطلاعاتی و امنیتی اروپایی و آمریکایی نیز پای خود را به مذاکرات هسته ای باز کرده اند که نشان می دهد پرونده برجام دیگر از حالت سیاسی و دیپلماتیک خارج شده و فضایی امنیتی به خود گرفته است. در این صورت خود این نکته هم گواه دیگری بر مرگ برجام خواهد بود.

در این راستا ریچارد مور، رئیس سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (MI6)  برای نخستین‌بار در دو سال گذشته خارج از بریتانیا در خصوص امکان احیای توافق هسته‌ای ابراز تردید کرده است و مدعی شده که تهران تمایلی برای پذیرش توافق ندارد. همزمان با این گفته های مقام لندن نشین بود که ویلیام برنز، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا یا همان CIA هم در اظهار نظری مشابه مدعی شده است که جمهوری اسلامی در حال حاضر مذاکرات را چندان جدی نگرفته است.

به دلیل مجموع نکات یاد شده طیفی از کارشناسان و تحلیلگران اعتقاد دارند که جمهوری اسلامی ایران اکنون دیگر تمایلی برای احیای برجام ندارد. چرا که بازخوانی رئیس دولت سابق از آینده برجام و نیز پررنگ تر شدن ادبیات ساخت سلاح اتمی در داخل به معنای جدا شدن راه ایران از مسیر توافق هسته ای است.

اما در این بین اتفاقی که این مهم را به واقعیت نزدیک تر می کند ناظر به فضای سیاسی بعد از حضور رجب طیب اردوغان و به ویژه ولادیمیر پوتین در تهران برای شرکت در هفتمین اجلاس سران روند آستانه است. چرا که رایزنی ها و دیدارهای صورت‌گرفته بین مقامات تهران و مسکو و مانور سیاسی - رسانه ای داخلیِ جناح رادیکال بر روی تفاهم نامه های منعقد شده با رقم 40 میلیارد دلاری بین ایران و روسیه، آن هم بدون نیاز به احیای برجام و تصویب لوایح FATF حکایت از آن دارد که گویا تهران تصمیم خود را گرفته است. خاصه آنکه اخیرا ایالات متحده آمریکا نیز ایران را بین احیای توافق هسته ای و یا تداوم روابط با پوتین در منگنه قرار داده است.اما اینکه تا چه اندازه شرایط پس برگزاری هفتمین نشست سران روند آستانه می تواند به مثابه مرگ برجام و افتادن یکباره ایران در دامان روسیه تلقی شود؟