جنگی که امریکا چه بسا بیش از روسیه خواهان آن است
سناریوهای بحران اوکراین؛ جنگ و هرج و مرج
نویسنده: مدى الفاتح
دیپلماسی ایرانی: از زمانی که ناتو اشاره کرد که الحاق اوکراین به این ائتلاف را بررسی می‌کند، تنش بر فضای این منطقه حاکم شد. حتی کار به بسیج ده‌ها هزار سرباز روس و خودروهای نظامی این کشور در طول مرز با اوکراین کشیده شد.
مسئله به این آسانی نیست. روسیه اوکراین را تنها عمق راهبردی خود نمی‌داند بلکه این کشور را عملا خط قرمز خود می‌داند. اگر اتحاد شوروی در روزهای آخر خود اجازه اتحاد دو آلمان و به استقلال رسیدن بسیاری از جمهوری‌های خود را داد با این شرط بود که غربی‌ها امنیتش را حفظ کنند و وعده دهند که ناتو به سمت شرق توسعه نیابد؛ اما طبق منطق روسیه کشورهای عضو ناتو به این تعهد پایبند نماندند.
آمریکایی‌ها می‌گویند که روسیه آماده رویارویی سرسختانه نیست و حتی درصورتی که درگیری به جنگی سرد و یا فشارهای شدید اقتصادی تبدیل شود برای اقتصاد در حال افول این کشور بسیار دردناک خواهد بود. اما در مقابل، کارشناسان مسائل روسیه توافق نظر دارند که حساب کردن روی این مسئله نادرست است و تقویت تحریم‌ها مانع از مداخله نظامی روس‌ها نخواهد شد زیرا در آن صورت اولویت با امنیت ملی خواهد بود.
بیشترین دو دستگی در آمریکاست. اقلیتی باور دارند که باید به هر قیمتی از اوکراین دفاع کرد در حالی که گروه های دیگر این نبرد را فایده بخش نمی‌دانند و می‌گویند ممکن است آمریکایی‌ها را در مشکلاتی غیرضرروی درگیر کند.
آمریکای شکست خورده در افغانستان که نتوانست ایران را به شروط خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای مجبور کند ممکن است به دنبال یک پیروزی نظامی به منظور بازپس گرفتن اعتبار خود باشد؛ اما مسئله حتمی این است که عرصه اوکراین مکان مناسبی برای این امر نیست.
امروز روسیه که در کشورهای آفریقایی بسیاری نفوذ کرده است و با بسیاری از کشورها ائتلاف دارد به اندازه کافی قدرت دارد تا شروط خود را تحمیل کند و اشتباهاتش را که منجر به فروپاشی شوروی شد، تصحیح کند.
امروز خواسته نخست رئیس جمهوری روسیه عدم قبول انضمام کشورهای جدید به ناتو و برچیدن سامانه‌های دفاعی ناتو در کشورهای مجاور خود است. برای غربی‌ها به نظر می‌رسد روسیه خواستار برپایی منطقه‌ای حائل است یا به عبارتی دیگر برای بازگردادن عقربه‌های ساعت به عقب (دهه هشتاد) تلاش می‌کند.
عقب نشینی روسیه بعید است اما برای مسکو این امکان وجود دارد که از برگه‌های دیگری غیر از جنگ برای محقق ساختن اهداف خود استفاده کند. به عنوان مثال اگر بتواند رئیس جمهوری کنونی اوکراین را با رئیس جمهوری طرفدار خود تغییر دهد، بحران تمام خواهد شد.
همچنان سناریوی جنگ مستقیم با هدف اشغال اوکراین یا جدا کردن بخش‌هایی از آن مانند دنباس واقع بینانه نیست. با این وجود مرکز راهبردهای دفاعی اوکراین در گزارش خود بعید نمی‌داند جنگ آتی ترکیبی از حمله نظامی، سایبری و جنگ اطلاعاتی و روانی باشد.
نگرانی‌های اوکراین توجیه‌پذیر است زیرا آشکار است که کشورهای غرب اروپا برای حفظ روابط خود با روسیه تلاش می‌کنند و به روسیه در مقایسه با چین به عنوان تهدید راهبردی نگاه نمی‌کنند. به این مسئله فرمانده نیروی دریایی آلمان هنگام ارائه استعفای خود اشاره کرد و گفت ورود به جنگ با روسیه حماقت است.
بحران اوکراین یکی از بندهای سفر امیر قطر به آمریکا بود؛ چرا که تهدید واردات گاز طبیعی به کشورهای اروپایی از مهم‌ترین بازتاب‌های این بحران است. علی رغم اینکه قطر از مهم‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی در جهان است؛ اما جایگزین شدنش با روسیه آسان نیست و با دشواری‌های لوجستیکی و فنی پیچیده همراه است.
بحران اوکراین کشورهای منطقه‌ای مهم ازجمله ترکیه را نیز سرگرم کرده است. ترکیه سعی دارد از روابط خوب خود با دو طرف برای میانجیگری استفاده کند؛ اما سوال مهم همچنان درباره منابع انرژی است و اینکه آیا می‌توان جایگزینی برای روسیه پیدا کرد؟
پاسخ به این پرسش که آیا روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد یا خیر همچنان بسیار دشوار است. هیچ کس نمی‌تواند فکر ولادیمیر پوتین را بخواند و طبق گفته مجله «اکونومیست» شاید وزیر امور خارجه روسیه نیز پاسخ مطمئنی برای این سوال نداشته باشد.
امروز مسئله‌ای که ذهن ها را به خود مشغول کرده تاثیر جهانی هر گونه تهاجم روسیه و موج هرج و مرج ناشی از آن صرف نظر از مداخله آمریکا و غرب یا عدم مداخله آنهاست؛ زیرا در صورت عدم مداخله، وقوع حوادث دیگری نظیر حمله چین به تایوان یا تلاش دیگر کشورها برای پایان دادن به اختلافات مرزی خود از طریق به کارگیری قدرت نظامی را بعید نمی‌دانیم.
منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11
نظر شما :