اسرائیل واقعیت را پذیرفت: توافق وین نزدیک است

نویسنده: بن کاسپیت (Ben Caspit)

دیپلماسی ایرانی: ستیز اسرائیل علیه مسابقه هسته‌ای ایران و سنگربندی آن در خاورمیانه یادآور کمپین اسرائیل و جهان علیه ویروس کروناست: ارزیابی‌های سردرگم کننده، اشتباهات اطلاعاتی شرم‌آور و احساسی از آشفتگی و هرج و مرج. طبق ارزیابی دفاعی کنونی اسرائیل که کاملا متفاوت با ارزیابی‌های پیشین است، ایران و قدرت‌های جهان احتمالا در زمینه‌ احیای برجام به پیشرفت و توافق دست خواهند یافت. این ارزیابی تازه نیز می‌تواند در هفته‌های آتی تغییر کند و این واقعیت نشان می‌دهد که شرایط پیرامون میز گفت وگوها در پایتخت اتریش هم آشفته است و امکان پیش‌بینی یا کنترل آن وجود ندارد.

اسرائیل امیدوار است دولت بایدن به دستاوردی برسد که رهبران اسرائیل بتوانند با کمک آن توافق تازه را برای افکار عمومی اسرائیل قابل پذیرش جلوه دهند. بهترین سناریوی اسرائیل این است که طرفین بند بحث برانگیز برجام، یعنی بند «غروب» را به تعویق اندازند.

تقریباً هفت ماه پس از برکناری اجباری، بنیامین نتانیاهو هنوز بر آشفتگی موجود سایه انداخته است. نتانیاهو، رهبر اپوزیسیون کنست، بی‌امان به جانشین خود، نفتالی بنت، به دلیل تسلیم شدن در برابر دولت بایدن می‌تازد. نتانیاهو بنت را به ناتوانی در مقابله با توافق نوظهور متهم می‌کند، توافقی که نتانیاهو آن را نسخه‌ مدرن توافق مونیخ 1938 با آلمان نازی می‌داند. مقایسه‌ بنت با نویل چمبرلین (Neville Chamberlain)، رهبر بریتانیایی که قرارداد را با هیتلر امضا کرد، و ارائه‌ تصویری از او به عنوان رهبری اسرائیلی که تسلیم آمریکا شد و اجازه داد ایران به یک کشور در آستانه‌ هسته‌ای شدن تبدیل شود، کاملا به زیان بنت خواهد بود.

باراک راوید، روزنامه نگار اسرائیلی، این هفته گزارش داد که سرلشکر آهارون هالیوا، رئیس جدید اطلاعات ارتش، در 2 ژانویه به کابینه امنیتی اعلام کرد که از میان دو احتمال فعلی در وین، بازگشت به برجام یا به‌بن بست رسیدن مذاکرات، دستیابی به توافق، آسیب‌های کمتری خواهد داشت. آژانس‌های امنیتی اسرائیل ترجیح می‌دهند فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت‌های بین‌المللی مشخص قرار گیرد تا اینکه در صورت شکست مذاکرات قدرت‌های جهانی عملا به ایران مجوز کشتار بدهند. این موضع در فرایند مذاکرات برجام نیز مشهود بود و در آن زمان ارزیابی امنیتی اسرائیل نشان داد که مزایای توافق بیشتر از کاستی‌هایش است و فرصتی 10 تا 15 ساله به اسرائیل داده شد تا منابع خود را به سوی چالش‌های امنیتی دیگر هدایت کند و برای دوران پساغروب برجام آماده شود. مقا‌م‌های امنیتی اسرائیل در تلاش‌های نتانیاهو برای متقاعد کردن دونالد ترامپ به خروج از توافق شرکت نکردند. خروج ترامپ از برجام سازمان‌های نظامی و اطلاعاتی اسرائیل را غافلگیر کرد و آنها هشدار دادند که این اقدام می‌تواند شمشیری دولبه باشد. اکنون درستی این هشدار ثابت می‌شود.

پس خوش بینی محتاطانه اسرائیل پس از سفر  جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، به اسراییل در 22 دسامبر ناشی از چیست؟ یک منبع امنیتی ارشد اسرائیل که خواست نامش فاش نشود به المانیتور گفت: «آمریکایی ها می خواهند این مساله را به‌طورکلی پشت سر بگذارند. آنها با دیدگاه بلندمدت ما موافق نیستند. نگاه آنها فقط به یکی دو سال آینده است.» این مقام امنیتی افزود: «آمریکایی‌ها می خواهند توافق با ایران را بررسی و آن را ادامه دهند. آنها باید با چین و کووید مقابله کنند. آنها کمتر نگران این واقعیت هستند که ایران در حال تبدیل شدن به یک کشور در آستانه‌ هسته‌ای است.» به گفته‌ این مقام ناشناس، «برای ایالات متحده، تهدید هسته‌ای ایران، برخلاف ما، تهدیدی وجودی نیست، اما آنها از فاجعه جهانی و منطقه‌ای که احتمال دارد در صورت دستیابی ایران به توانمندی گریز هسته‌ای رخ دهد، آگاه هستند. هیچ رئیس‌جمهوری در آمریکا خواهان این رخداد نیست. از این رو، آمریکایی‌ها بارها اعلام کرده‌اند که در صورت رسیدن به آن نقطه، زمان و اطلاعات کافی برای جلوگیری از این حرکت ایران، با استفاده از ابزار نظامی، خواهند داشت.» به گفته‌ این مقام امنیتی، خشنودی اسرائیلی‌ها به این خاطر است که «آمریکایی‌ها نگرانی‌های ما را کاملا درک می‌کنند و به ما گفته‌اند که اگر ایرانی‌ها پس از پایان توافقنامه به سمت توانمندی هسته‌ای بروند، با آنها برخورد تهاجمی خواهد شد.» وی همچنین گفت: «در حال حاضر متوجه شده‌ایم که شرایط به‌سوی توافق پیش می رود و از آنجایی که می‌دانیم نمی‌توانیم جلوی این توافق را بگیریم،  تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که آسیب را به حداقل برسانیم و به همان میزان درونداد و غرامت امنیتی که ایالات متحده برای کاهش نگرانی‌های ما ارائه می‌کند، بسنده کنیم.» وی افزود: « به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها از مقاصد ایران آگاهی دارند و با همه‌ ارزیابی‌های ما موافق هستند. ما به آنها گفته‌ایم که مکانیسم‌هایی لازم است تا از سرمایه‌گذاری‌ پول کلانی که ایران در سایه‌ توافق به دست می‌آورد، در حوزه‌ گسترش تروریسم، پیشگیری شود. آنها همچنین برتری نظامی ما در منطقه را تقویت خواهند کرد و قول داده‌اند که اگر ایران در هر لحظه به موفقیت هسته‌ای دست یابد، با تمام امکاناتی که در اختیار دارند جلوی آن را خواهند گرفت.»

ظاهراً می‌توان انتظار داشت که توافق احتمالی با بسته‌ای چشمگیر از سوی آمریکا برای اسرائیل و متحدانش در خاورمیانه همراه شود. توافق با ایران ممکن است شامل بندهای اضافی برای تقویت چنین بسته‌ای باشد یا نباشد. در هر صورت، به نظر می‌رسد اسرائیل این واقعیت را پذیرفته است که فرصتی برای انحراف مسیر تاریخ ندارد.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11