راحت‌طلب‌هایی که از سوئیس می‌خواهند بحران خاورمیانه را حل کنند

نویسنده: ژان پییر فیلیو

دیپلماسی ایرانی: فرستادگان ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه، یمن و لیبی که در ژنو زندگی می کنند، به تازگی استعفا داده اند تا مجبور نباشند در طرابلس اقامت کنند.

کنفرانس بین المللی لیبی که ماه گذشته در پاریس برگزار شد، بر اهمیت انتخابات عمومی آینده تاکید کرد. این کنفرانس از «نقش سازمان ملل متحد» استقبال کرد. نظارت بر خروج نیروهای خارجی از کشوری که روسیه و ترکیه در آن «جنگ مزدور» واقعی را به راه انداخته اند، بر عهده سازمان ملل است. این شوک زمانی بیشتر شد که یان کوبیس، فرستاده ویژه سازمان ملل، به تازگی استعفای خود را اعلام کرد. زیرا اختلافات دیپلماتیکی که به شیوه ای مبهم توسط کوبیس مطرح شده است، به سختی دلایل مبهم تری را پنهان می کند. کوبیس شرایط امنیتی را برای توجیه خود مطرح کرد، در حالی که بیش از یک سال است که در لیبی آتش بس برقرار است. کوبیس قصد اقامت در لیبی را نداشت و ترجیح داد به جای ترک ژنو، استعفا دهد.

 درست است که ازنظر بسیاری از مقامات ارشد بین المللی، سواحل دریاچه ژنو جاذبه های بیشتری نسبت به خلیج سرت دارد. اما این که کوبیس ترجیح داد آسایش سوئیسی خود را به شرایط غیرقابل پیش بینی مأموریت خود ترجیح دهد، در مورد جدایی بین بوروکراسی خاص سازمان ملل و واقعیت درگیری‌هایی که ادعا می‌کند با آن برخورد می‌کند، چیزهای زیادی می‌گوید.

آنتونیو گوترش با انتصاب یک دیپلمات امریکایی به نام استفانی ویلیامز، «مشاور ویژه» در طرابلس، خلاء نهادی را پر کرد. اما او اقتدار یک رئیس هیات تمام عیار را که باید تأیید شورای امنیت را دریافت کند، نخواهد داشت، و این امر تضعیف بیشتر سازمان ملل در مورد چالش های پیش بینی شده در روند انتخابات در لیبی را باعث خواهد شد.

کوبیس معتقد بود از همان امکاناتی برخوردار است که فرستادگان ویژه سازمان ملل در سوریه و یمن که همگی در ژنو اقامت دارند، برخوردارند.

گیر پدرسن، دیپلمات نروژی که از سال 2019 در راس مأموریت سوریه قرار دارد، بهای به حاشیه راندن سازمان ملل توسط روسیه، ترکیه و ایران  برای مدیریت بحران سوریه را پرداخته است. پدرسن آن را ترک کرد تا بر مذاکرات دولت و اپوزیسیون در مورد قانون اساسی جدید سوریه تمرکز کند. اما حتی این جاه طلبی حداقلی با شکست مذاکرات به رهبری پدرسن در ژنو با «ناامیدی جدی» روبه رو شده است.

هانس گروندبرگ، دیپلمات سوئدی، فرستاده ویژه سازمان ملل در یمن از اوت گذشته در اردن مستقر بود، قبل از این که مسائل یمن را برای سازمان ملل از سوئیس دنبال کند.

بدیهی است که مسائل امنیتی باید بسیار جدی گرفته شوند. چرا که  در سال 2003، فرستاده ویژه سازمان ملل در عراق در یک حمله انتحاری تروریستی به دفاتر سازمان بین المللی در بغداد جان باخت. انتخاب بین سازمان مللی که در لیبی به خطر افتاده و سازمان مللی که در ژنو نباشد، نیست، بلکه بین سازمان مللی است که به طور مؤثر در صحنه لیبی درگیر است و سازمان مللی که مدعی مدیریت این بحران چند وجهی از سواحل دریاچه ژنو است. در حالی که انتخابات آینده لیبی دارای چنین اهمیت سیاسی است، مایه تاسف است که ملاحظات آسایش شخصی در استقرار فرستاده ویژه سازمان ملل برای آن کشور اولویت دارد.

منبع: لوموند / تحریریه دیپلماسی ایرانی