در بر همان پاشنه می چرخد

نویسنده: جان رمینگ چاپل (John Ramming Chappell)، ایری تولانی (Ari Tolany)

دیپلماسی ایرانی: هرچند کاخ سفید حاشا می‌کند اما دستش همچنان پشت سعودی‌هاست، بی‌آنکه پایانی برای جنگ یمن متصور باشد. کمک‌های امنیتی ایالات متحده آمریکا به ناقضان همیشگی حقوق بشر از جمله عربستان سعودی باعث سرکوب داخلی، شکنندگی دولت و بی‌ثباتی راهبردی شده است. در نتیجه، فروش تسلیحات به کشورهای خلیج فارس همواره مخالفت فزاینده دوحزبی را به‌همراه داشته است.

با این حال، آمریکا فروش تسلحیات به عربستان سعودی را ادامه می‌دهد و این حاکی از آن است که اهداف امنیتی محدود بایدن در برابر ایران مانع از اقدام آمریکا برای حل بحران یمن است.

از این رو، موافقت دولت آمریکا با فروش ۶۵۰ میلیون دلاری تسلیحات به عربستان، احتمالا از نگرانی دولت بایدن درباره فناوری پهپادی ایران ریشه می‌گیرد و تلاشی است برای نشان دادن تداوم تعهد واشنگتن به روابطش با عربستان سعودی در آستانه گفت وگوهای هسته‌ای با ایران.

دولت بایدن هر گونه فروش تسلیحات به عربستان در آینده را باید به امتیازاتی که ریاض در زمینه فرایند صلح یمن ارائه می‌کند و همین‌طور به اجرای حقوق بشر از سوی این کشور مشروط کند.

شعار دولت جو بایدن در روزهای نخست شروع به کار در پایان دادن به حمایت از عملیات‌ تهاجمی در یمن برای سازمان‌های حقوق بشر نویدبخش بود. اما از آن پس، بایدن به دلیل زیر پا گذاشتن خطوط بین حمایت تهاجمی و دفاعی از ائتلاف سعودی در یمن و ادامه فروش تسلیحات به ریاض مورد انتقاد قرار گرفته است.

دولت آمریکا دلیل فروش این تسلیحات به عربستان را نگرانی فزاینده واشنگتن از حملات پهپادی حوثی‌ها علیه اهداف سعودی اعلام می کند اما واشنگتن نگرانی اعلام نشده دیگری هم دارد که توانمندی‌های پهپادی ایران و سایر شرکای این کشور است.

در سراسر منطقه، پهپادها افزایش یافته‌اند و استفاده فزاینده از آنها توسط بازیگران غیر دولتی به شدت گسترش پیدا کرده و به یک مسابقه تسلیحاتی تبدیل شده است. به باور بسیاری از تحلیلگران ماشه این مسابقه تسلیحاتی را آمریکا با استفاده نامحدود از فناوری پهپادی کشیده است.

سرنگونی و سقوط پهپادها در کشمکش میان حزب الله و اسرائیل افزایش یافته است. همچنین، ایران در استفاده از پهپادهای کوچک تاکتیک‌های نامتقارن خود را گسترش داده است. در واکنش به حملات پهپادهای ایرانی علیه نیروهای آمریکایی در عراق، واشنگتن تحریم‌هایی را علیه نهادها و افرادی که از برنامه پهپادی سپاه پاسداران حمایت می‌کردند، اعلام کرد.

اگر فروش تسلیحات حاکی از نگرانی مداوم دولت بایدن از ایران باشد، زمان‌بندی اعلام این فروش نیز بیانگر تداوم اولویت کشورهای خلیج فارس برای دولت آمریکا است. همانند دولت اوباما، وزارت امور خارجه دولت بایدن هم اغلب به‌روز رسانی مذاکرات هسته‌ای ایران را با فروش تسلیحات به شرکای خلیج فارسی‌ خود، مانند امارات یا عربستان، همراه می‌کند. 

این فروش تسلیحات، همانند آموزش‌های تاکتیکی و سایر انواع همکاری‌های امنیتی، با هدف تقویت متحدان آمریکا در خلیج فارس و تاکید بر ادامه تعهد بایدن به یک سیاست دولایه در برابر ایران انجام می‌شود که در آن بین اهداف هسته‌ای و اهداف متعارف تمایز ایجاد شده است.

با توجه به ادامه فروش تسلیحات، به نظر می‌رسد که تاکید دوباره آمریکا بر حمایت از پادشاهی‌های خلیج فارس در برابر ایران بر اهداف حقوق بشری اعلام شده در نخستین سخنرانی بایدن غلبه کند.

پیشبرد فروش تسلیحات به ریاض از سوی دولت بایدن، بدون اینکه هیچ تغییر معناداری در رفتار سعودی‌ها ایجاد شده باشد، بیانگر حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از اقدامات ائتلاف سعودی، تقویت تنش‌های موجود در خلیج فارس – و نقش آمریکا در این تنش‌ها – و افزایش خطر رقابت‌های تسلیحاتی و تنش‌زایی‌های سهوی است.

منبع: اندیشکده کوئینسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی