نوری مالکی پیروز می شود یا مقتدی صدر؟

دیپلماسی ایرانی: دقیق ترین توصیف نتایج انتخابات پارلمانی روز دهم اکتبر این است که بگوییم آکنده از غافلگیری های شوک‌آور بود، ولی علاوه بر آن می تواند عراق را به سمت مسیر مبهم و تاریکی که مملو از خطرات است، سوق دهد. عراق آرزو داشت که این انتخابات، آن را به سمت آینده بهتر چه در پرونده های اداره حکومت و سیاست در داخل عراق چه در پرونده های روابط خارجی آن و به طور خاص استقلال و آزادی اراده ملی سوق دهد، اما نتایج با دورنماهایی همراه شده که مخالف خواسته های عراقی هاست.

مقتدی صدر که فراکسیون سائرون به رهبری وی به 73 کرسی دست یافته در جلب دشمنی رقبایش به ویژه در نیروهای رقیب شیعی عجله به خرج داد هنگامی که نتایج انتخابات را پیروزی ملت بر شبه نظامیان توصیف کرد و درباره دخالت در تشکیل دولت هشدار داد و فراکسیون سائرون را فراکسیون نه شرقی نه غربی خواند یعنی اینکه مستقل از ایران و آمریکا و مصمم است عراق را به این مسیر رهبری کند.

آیا صدر می تواند؟ این سئوال را جزئیات نتایج با غافلگیری ها و عجایب آن و نیز واکنش های گروه های دیگر به ویژه شیعیان تحمیل کرده است، گروه هایی که به دنبال تحمیل گزینه تغییر نتایج انتخابات به شیوه های مختلف هستند، زیرا آن را نتایج ساختگی و تحمیل شده از خارج قلمداد می کنند، به عبارت دیگر به دنبال جلوگیری از تک‌روی صدر در تشکیل دولت جدید و چه بسا منزوی کردن وی و جلوگیری از اجرای این ماموریت به شکل کامل از طریق تحمیل فراکسیون بزرگتر در داخل پارلمان هستند و اینکه چنین کاری را از طریق تشکیل ائتلاف پارلمانی انجام دهند که فراتر از فراکسیون سائرون باشد که گفتمان آن به سطح طرح و پروژه سیاسی که عراق به آن چشم دوخته نرسیده است.

انتخابات با نتایج شوک آوری همراه بود که مهمترین آن، برتری بزرگ فراکسیون صدر در برابر افول دردناک فراکسیون الفتح به رهبری هادی العامری است یعنی دو طرف برجسته ای که با یکدیگر در داخل جریان شیعی مسلط بر سیاست و حکومت در عراق از زمان آغاز روند سیاسی درگیر هستند، روند سیاسی که با اشغالگری آمریکا در عراق تحمیل شد.

فراکسیون الفتح بر اساس نتایج اولیه انتخابات، بیشتر از 16 کرسی در پارلمان جدید کسب نکرد، در حالی که در پارلمان قبلی، 48 کرسی داشت، الفتح صاحب نیروی نظامی حشد شعبی است که قادر به ایجاد دگرگونی و تغییر در هر معادله ای است، این گروه مورد حمایت علنی ایران است که هرگز نخواهد پذیرفت که صحنه عراق را از دست بدهد، صحنه ای که پایه و تکیه گاه محوری و اساسی در طرح منطقه‌ای‌اش به شمار می‌رود.

در کنار این غافلگیری شوک آور، ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی نخست وزیر اسبق، با کسب 37 کرسی پس از تشکل سنی مذهب تقدم به رهبری محمد الحلبوسی در رده سوم قرار گرفت و این معنایش بازگشت مجدد نوری المالکی است تا خود را در راس تشکل شیعی مخالف جریان صدر تحمیل کند. معنایش این است که نوری مالکی فرصت قوی برای بازگشت مجدد برای رقابت بر سر تصدی نخست وزیری دولت جدید از طریق تشکیل فراکسیون مستحکم شیعی در پارلمان دارد که تمام احزاب و گروه های شیعی را در خود جمع کند و آنگاه از طریق آن، فراکسیون های اهل سنت و کُردی را برای تشکیل فراکسییون اکثریتی جذب کند که فراتر از فراکسیون مقتدی صدر باشد و آنگاه به تشکیل دولت و منزوی کردن صدر و جریان آن و بی محتوا کردن نتایج انتخابات بپردازد. این نتیجه گیری و ارزیابی نتیجه تاسیس آن چیزی است که چارچوب هماهنگی خوانده می شود، که شامل گروه های شیعی رقیب جریان مقتدی صدر به ویژه ائتلاف الفتح و ائتلاف حیدر العبادی نخست وزیر اسبق است که مخالفت خود را با نتایج انتخابات اعلام کرد و معنایش این است که عراق در مسیر حرکت به سمت افق و چشم انداز مبهم و چه بسا هولناکی پس از اعلام نتایج انتخابات حرکت می کند به طوری که احتمال می رود عراق در دو مسیر تاریک و مبهم وارد شود یکی لغو نتایج انتخابات همانطور که بازندگان تهدید می کنند یا پذیرفتن آن همانطور که برندگان به آن چشم دوخته اند و مسیر مبهم دیگر، تشکیل فراکسیون بزرگتر در داخل پارلمانی است که مسئولیت تشکیل دولت را برعهده خواهد داشت.

این دو مسیر، عراق را به هرج و مرج و بی ثباتی تهدید می کند، سلاح در اختیار بازندگان قرار دارد و دشمنی شدید این بازندگان ممکن است آنها را وارد نبرد و درگیری تلخ درباره پایه های حقوقی تشکیل فراکسیون بزرگتری کند که مامور تشکیل دولت خواهد بود. اینکه آیا منظور از فراکسیون بزرگتر، فراکسیونی است که بیشترین تعداد رای را کسب کرده یا فراکسیونی که قادر به تشکیل ائتلاف پارلمانی بزرگتر باشد.

چنین نزاعی، عراق را به روی دو صحنه سوق خواهد داد که هر یک بدتر از دیگری برای کسانی است که به اصلاح و تغییر چشم دوخته اند: یا موفقیت مالکی در تشکیل فراکسیون بزرگتر و در نتیجه تشکیل دولت و یا مجبور شدن مقتدی صدر به ورود به ائتلاف فراگیر با این طرف ها برای اینکه دولت را تشکیل دهد و در هر دو حالت، اصلاح و عراق بزرگترین بازنده خواهند بود.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11