مقتدی صدر، رهبری که کاظمی به او نیاز دارد

نویسنده: زید بلباقی

دیپلماسی ایرانی: پس از سرکوب اعتراضات ضد دولتی سال گذشته و در بحبوحه اعمال محدودیت های کرونایی پیوسته از سوی دولت، تجمعات گسترده مردمی در عراق بسیار کم شده است. اما هفته پیش هزاران عراقی در دفاع از مردم غزه و محکومیت اسرائیل به خیابان ها آمدند. چنین تجمعات ضد استعماری که محدودیت های دولت را نقض می کند، فقط می تواند به دستور مقتدی الصدر انجام شود.

پس از سقوط حکومت صدام حسین، صدر از معدود سیاستمداران عراقی است که همچنان از مهمترین چهره های سیاسی در عراق محسوب می شود. صدر که از رهبران مقاومت در برابر حمله آمریکا و سپس داعش به عراق بوده، اکنون یکی از رهبران مهم شیعه در جهان عرب به شمار می رود و به نظر می رسد روابط او با آمریکا نیز خوب شده است. در پی ناکارآمدی دولت های عراق در بهبود وضعیت معیشت مردم، نزدیک بودن انتخابات و احتمال توافق ایران و عربستان سعودی، نقش صدر در تعیین صاحبان قدرت در عراق بیش از پیش تقویت شده است.

مقتدی صدر در کارهای خیریه بسیار فعال است و به همین دلیل بخش زیادی از پایگاه حامیان او را شیعیان محروم تشکیل می دهند. او برای بسیاری از مردم عراق نماد مقاومت در برابر اشغال خارجی است. وی همواره به نفوذ خارج از اندازه ایران در عراق نیز معترض بوده است. صدر به عنوان رهبری که شبه نظامیانش شهروندان سنی را می کشتند، با دیدار با ولیعهدهای عربستان سعودی و امارات همه را شگفت زده کرد.

اگر انتخابات در عراق مطابق برنامه انجام شود، رقابتی سخت میان نیروهای دولتی و بازیگران غیر دولتی، به ویژه گروه های مسلح مورد حمایت ایران، درخواهد گرفت. مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق می داند که بدون حمایت رهبرانی مثل صدر، دولت او باید به شبه نظامیان مورد حمایت ایران باج بدهد. از دید بسیاری از عراقی ها فقط صدر می تواند در برابر بازیگران غیردولتی بایستد.

از سوی دیگر انتخابات در ایران که تقریبا با انتخابات عراق همزمان است، موجب تغییر سیاست های دولت ایران می شود. فرقی نمی کند، پیروز انتخابات در ایران چه کسی باشد. توافق هسته ای پیشگام توافق با متحدان آمریکا در منطقه خواهد بود. میانجی گران عراقی در پشت صحنه برای بهبود روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی تلاش کرده اند. با توجه به موقعیت مهم صدر در فضای سیاسی عراق و روابط او با هر دو طرف، موضع ضد ایرانی او در عراق می تواند در محدودسازی نفوذ ایران در جهان عرب بسیار مهم باشد.

اکنون برای بسیاری در ایران، تبدیل شدن به قدرت اقتصادی منطقه، از آرمان صدور انقلاب مهمتر است و بهبود روابط در منطقه به نفع همه طرف هاست. از دید بسیاری صدر پدر معنوی همه شبه نظامیان مسلح عراق است و در همین حال، رابطه مشکل دار او با ایران، وی را در موقعیت پیچیده «نه جنگ، نه صلح» قرار داده است.

منبع: عرب نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11